La Quotidiana, 24.7.2015
Transcript
La Quotidiana, 24.7.2015
Pretsch Fr. 1.90 19. annada, numer 141 GA 7007 Cuira Vopnas dals uvestgs da Cuira en il Tirol Aluis Maissen s’occupa intensiva main da las vopnas dals uvestgs da Cuira en lur residenza en ilTirol. Venderdi, ils 24 da fanadur 2015 Scorpiuns – trais spezias pli pitschnas Ils scorpiuns appartegnan als ar tropods. Trais spezias pli pitschnas èn er da chasa en la Svizra dal sid. 14 3 Redacziun: Via Sommerau 32, 7007 Cuira, tel. 081 255 57 10, [email protected] La giustizia – in luxus per ritgs? (anr/vi) Daventa ina proce dura civila prest nunpajabla per glieud normala? Plirs giu rists e professers da dretg s’occupan en ina nova publi caziun da la problematica. «Betg sulet il resultat d’in pro cess è strusch pli prognostitga bel, mabain er ils custs da pro cedura ch’ina persuna sto pur tar», scriva Markus Schmid, spe zialist per dretg d’assicuranza. El ha eruì ch’in process sur pli ras instanzas pertutgant in acci dent da traffic – i gieva per in plant da responsabladad da ra dund 850 000 francs – ha cha schunà custs da procedura da bunamain 600 000 francs per omaduas partidas. Persunas rit gas pon sa lubir tals ristgs fi nanzials. Era persunas senza da ners pon ir avant dretgira, da mai ch’ellas han il dretg sin in process gratuit. «Per la classa mesauna è la situaziun dad oz dentant precara», scriva Schmid. Per lezza muntan ils custs quasi in impediment da far process. Per meglierar la situaziun propona il professer da dretg Isaak Meier correcturas tar ils pajaments anticipads che las dretgiras pretendan da persunas che portan plant. El crititgescha las taxas exorbitantas ch’èn s’etablidas en tscherts chantuns per las sentenzias. ¾ PAGINA 19 Cun Roman Weishaupt ella rolla dil luvrer communal ei la guida tras il marcau vegl da Glion ton informativa ed interessanta sco divertenta. Semtgai pils requirents d’asil Ils davos detagls pil center sil Pass dil Lucmagn ein liquidai DA HANS HUONDER / ANR Naven da gliendisdis proxim entochen miez october surve schan las localitads sutterra nas dil militar sil Lucmagn da novamein sco center per requi rents d’asil. Dimora al cunfin dils cantuns Grischun e Tessin vegnan oravontut umens dall’Eritrea ad haver. Dalla stad entochen igl atun 2013 ha il sta biliment dall’armada gia surviu per quei intent. La bilanza ch’ils responsabels persuenter han tratg igl atun suenter ch’il center ei ve gnius serraus ei stada trasatras positiva. Mo paucs incaps han stuiu vegnir registrai. Ussa stat la vischnaunca da Medel avon ina ulteriura stagiun cun requirents d’asil. Il vicepresident communal Giusep Flepp spera ch’il menaschi vegni a sesplegar era quella ga sen za gronds problems: «Sch’ei ha vess da dar tals ston els vegnir sli giai ladinamein.» Danovamein vegn purschiu a vischins ni autras persunas confruntadas cun pro blems la pusseivladad da prender immediatamein contact cun ils responsabels pil center. Persuen ter ei vegniu endrizzau ina nume FOTO S. ROTHMUND Marcau da Glion raquenta (anr/sr) Grazia alla guida «il marcau raquenta» cun surpresas scenicas atraviers il marcau vegl da Glion pon hosps ed indigens emprender e veser bia ch’ei ve san forsa buca mond persuls per quellas bialas vias e gassas en tuorn. L’idea ed il text da basa per quella guida extraordinaria derivan dil reschissur ed actur Roman Weis haupt che sebasa sin fatgs historics. Per la premiera che ha giu liug avon dus onns a caschun dil giubileum 500/300 onns mirs dil marcau ha el perfecziunau quella guida extraor dinaria ensemen cun las acturas Marina Blumenthal ed Angela Col lenberg. A caschun dalla vernissa scha dil cudisch dalla historia da Glion e l’exposiziun davart la histo ria da Glion el Museum Regiunal Surselva ha el inscenau la sonda var gada la guida cun las acturas Mari na Blumenthal e Romana Brunold. ¾ PAGINA 5 La siarp-veschla e la vipra cruschada (anr/abc) La stad ellas mun tognas ei cumbinau cun far tu ras, in picnic ni ina grillada ora ella natira. Ora ella natira eis ei denton buca sco egl agen cur tgin cul pastget segaus sil milli meter exact. Leu vivan animals, e tals ch’ins ha forsa buca schi bu gen. Per exempel siarps. Ils biars carstgauns san lu era buca distin guer ina siarpveschla d’ina vipra cruschada. Omisduas s’audan tier las otg specias ch’ei dat en Svizra. Sigl entir mund enconusch’ins 50030 9 771424 749004 2700 specias. Ferton che la siarp veschla ei nunprigulusa e morda buca sch’ella sesenta en prighel rea gescha la vipra cruschada cun ina miersa. La resca da vegnir miers d’ina tala siarp ei denton fetg pin tga, pertgei ella ei temeletga e fui sch’ella senta che siu inimitg, il carstgaun, s’avischina. Tgi che va ella Val Sumvitg ha forsa las pli grondas schanzas da veser quei reptil tipic e spuretg. ¾ PAGINA 7 Servetsch d’abunents e da distribuziun: tel. 0844 226 226 mail: [email protected] «La Val Müstair nu po as divider» (anr/rgd) Da Tschinquaisma, cuort avant la radunanza cumü nala dals 27 da mai, vaiva üna gruppaziun d’abitants fat imbüt tamaints a la suprastanza. La gruppaziun vaiva critichà il möd d’agir da la suprastanza cullas fi nanzas cumünalas, ma eir la com municaziun da lur agir manglusa culla populaziun. A la radunanza cumünala dals 27 da mai nu vai va la gruppaziun pudü persvader la populaziun da la Val Müstair da refüsar duos dumondas da credit dal cumün per lavuors forestalas. Uossa ha tut posiziun la supra stanza cumünala als rimprovers cun üna broschüra da 14 paginas chi sclerischa detagliadamaing punct per punct ils imbütta maints. Il president cumünal Ar no Lamprecht appellescha a la po pulaziun da la Val Müstair: «La Val Müstair es cun 1550 abitants pitschna. I nu cumporta cha la populaziun as divida.» Eir il fa mus viadi al Lai da Garda es tenor la suprastanza be mez uschè tragic sco chi d’eira gnü colportà: «Nus vain passantà duos dis intensivs da lavur cun üna pernottaziun ill’Azienda da Gabriella Binkert,» declera il chanzlist Not Mana tschal. ¾ PAGINA 19 Gia avon dus onns ha il stabiliment dall’armada sil Pass dil Lucmagn surviu sco center per requirents d’asil. FOTO Y. BÜRKLI ra da telefon. La Svizra sco biaras autras tiaras dall’Europa ein con fruntadas il mument cun ina gronda unda da requirents d’asil. Dall’entschatta avrel entochen la fin da zercladur ha igl Uffeci fede ral per migraziun registrau 7384 requirents d’asil novs. Quei ein 2000 dapli che la medema perio da digl onn passau. ¾ PAGINA 3 Evacuà 140 persunas a Scuol La strasora ha pisserà per gronds dons illa fracziun da Pradella DAD ANNATINA FILLI / ANR La plövgia intensiva da mar curdi passà ha chaschunà gronds dons i’l cumün da Scuol. Illa fracziun da Pradella ha la Val Triazza manà üna bouda cun bundant 8000 meters cubic crappa, belma ed üna gronda devastaziun. Tenor üna comuni caziun da la pulizia chantunala han ils pumpiers Pisoc cun l’agüd da la pulizia ed agüdonts dal cu mün da Scuol manà infra duos uras 140 persunas, da quellas 100 uffants, in sgürezza. Trais stabili maints sun stats periclitats plü ferm. Plünavant scriva la pulizia cha l’evacuaziun saja statta sainza problems. Ils creschüts e’ls uf fants han pernottà i’l schler da protecziun civila da Scuol. «Infra ün’ura haja plovü a Scuol e con tuorns bundant 30 liters per me Gronda devastaziun illa fracziun da Pradella a Scuol. ter quadrat», disch Jon Carl Ste cher, manadar da l’Uffizi da fabri ca dal cumün da Scuol. Sül terri tori dal cumün da Scuol han ble ras grondas e pitschnas boudas devastà in marcurdi saira infra pac temp auals, vias, sendas e cha sas. Tenor Stecher s’amuntan ils dons sün plüs tschientsmillas da francs. ¾ PAGINA 11 FOTO A. FILLI 2 LA QUOTIDIANA VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 Sura e miez: Uoppens dil prenci-uestg Paul Ziegler, sut: Arma dil capitani Johann Mohr. Igl uoppen dubel dil prenci-uestg Peter Raschèr sin la preit sid dil pierti dalla caplutta. Ils uoppens al fresco dalla Fürstenburg La residenza da fuigia dils prenci-uestgs da Cuera riva dil franzos. Aluis Maissen presenta ils uoppens e lur historia en in stil clar e capeivel. DA CLAUDIO CASANOVA Tgi che passa sur il Pass dil Reschen enviers Mals el Tirol dil sid vesa sper Burgeis in imposant casti dinastic a sesalzar. El ei situaus sut la per nus Grischuns bein enconuschenta claustra benedictina Marienberg e porta il num Fürstenburg. Quella ha surviu duront dapli che 500 onns als prenci-uestgs da Cuera sco center administrativ per lur extendiu possess el Vnuost. En incumbesa dils prenci-uestgs tgiravan castellans il casti. Els derivavan bunamein adina ord il Grischun e stevan da casa cun lur famiglias el casti. Suenter la secularisaziun da 1803 perda igl uestg da Cuera il possess el Vnuost ed era quel dalla Fürstenburg. Oz s’auda il casti alla claustra Marienberg. Dapi 1952 sesanfla la scola da professiun d’agricultura e dil forestalesser dil Tirol dil sid en quei baghetg historic. Avon cuort ei cumpariu egl Archiv heraldic svizzer 2015 ina zun interessanta lavur cun il tetel: «Wappenfresken auf der Fürstenburg, die Fluchtresidenz der Fürstbischöfe von Chur». Igl autur ei Aluis Maissen, diplomau inschignier ETH/SIA, sesents a Rabius. El ei sedaus giu en numerusas contribuziuns cun ils uoppens grischuns ed ei ina gronda capacitad en damondas dallas armas. La finamira da sia lavur nova ei da presentar tut las armas ella Fürstenburg sut igl aspect heraldic. Tuts ils uoppens el casti dinastic ha igl autur descret, fotografau e publicau cun la lubientscha dalla proprietaria dalla Fürstenburg egl Archiv heraldic svizzer 2015. Las fascinontas fotografias illustreschan zun bein la biala ed ordvart interessanta lavur dad Aluis Maissen. La descripziun dils uoppens dalla Fürstenburg gruppescha Maissen sco suonda: – Uoppens dil prenci-uestg Paul Ziegler 1505/09–1541 – La caplutta dil casti cun l’arma dil prenci-uestg Beat à Porta 1565–1581 Las armas Ziegler Sco fetg custeivel valetescha igl autur las armas Ziegler en in corridor dil tract nordost. Quels uoppens al fresco ein bunamein 500 onns vegls ed en scadin cass ils pli vegls sin la Fürstenburg. Igl uoppen dil prenci-uestg Beat à Porta Ella caplutta dil casti exista medemamein igl uoppen dil prenci-uestg Beat à Porta. Dad el dat ei mo paucs uoppens. Per exempel anflan ins tals buc ella catedrala da Cuera. Ord quei motiv vegn el tractaus cun preferenza. Ina biala sculptura d’uoppen sesanfla sin il monument da fossa dil prenci-uestg en la baselgia da pelegrinadi a Riffian ella Val Passeier (Tirol dil sid), nua che il prenci-uestg Beat à Porta ei morts igl onn 1590. La Fürstenburg el Vnuost e la claustra Marienberg el funs. – Uoppens el pierti dalla caplutta el tract ost – Uoppens dil prenci-uestg Peter Raschèr 1581–1601 – Uoppen dil prenci-uestg Johannes V. Flugi de Aspermont 1601–1627 – Uoppen dil prenci-uestg Duri VI. de Mont 1661–1692 – Uoppens dils baruns von Federspiel, prenci-uestgs, cauderschaders e castellans FOTOS MAD – Sedia Lichtenegg sin cadruvi a Mals – Uoppens dils castellans sin la Fürstenburg – Monuments da fossa a Mals ed a Burgeis. Mintga part entscheiva cun ina cuorta e concisa descripziun dalla historia dallas persunas. Suenter suonda igl explicar las armas che vegn numnaus el lungatg professiunal blasonar, ina expressiun che deUoppen dil prenciuestg Duri VI. de Mont ella sala dils cavaliers dalla Fürstenburg. Uoppen de Mont entuorn 1592/1601 ella caplutta da sogn Roc a Vella: Sin funs d’azur in miez unicorn dorau. Las armas dil prenci-uestg Peter Raschèr Ils pli biars uoppens da singulas persunas s’audan al prenci-uestg Peter Raschèr. Sin la Fürstenburg sesanflan totalmein siat uoppens Raschèr, tschun da quels ein da parter tier al prenci-uestg Peter Raschèr, ils dus auters a castellans. Il pli bi exemplar, in uoppen al fresco, sesanfla sin la preit sid dil pierti dalla caplutta. Ils successurs, il prenci-uestg Johannes V. Flugi de Aspermont e Duri VI. de Mont, han schau anavos per mintgin mo in uoppen al fresco el casti. Per capir els meglier cumpareglia igl autur els cun tals el Grischun. Il prenci-uestg Duri VI. de Mont (1661–1692) El ei il sulet prenci-uestg ord la Surselva, naschius igl 1. da schaner 1624 sco fegl dil scarvon Albert de Mont e da Margarita de Marmels a Vella. La famiglia de Mont ei stada ina famiglia nobla da gronda influ- enza. Ils 5 da matg 1662 eis el vegnius ordinaus entras il nunzi Federico Borromeo sco uestg ella catedrala da Cuera. El ha administrau igl uestgiu duront 30 onns cun respectabel success. El ei morts ils 28 da fevrer 1692 e vegnius satraus ella catedrala da Cuera. Interessant ei igl uoppen dil prenci-uestg Duri VI. de Mont ella sala dils cavaliers dalla Fürstenburg en cumparegliaziun cun il uoppen de Mont entuorn 1592/1601 ella caplutta da sogn Roc a Vella: Sin funs d’azur in miez unicorn dorau. Sco castellan dil prenci-uestg Duri VI. de Mont ha Johann de Caduff de Marmels surviu sin la Fürstenburg. El era parentaus cun igl uestg. Sia arma anflan ins medemamein ella sala dils cavaliers dalla Fürstenburg. Numerus ein ils fastitgs heraldics dils baruns von Federspiel. Els ein stai representai per pli liung temps el Vnuost cun dus prenci-uestgs e dus castellans. L’augmentaziun dils uoppens Gronda peisa vegneva dau alla augmentaziun dils uoppens. Cun l’elecziun d’in niev uestg vegneva quel numnaus prenci imperial dil Sogn imperi roman. Cun quei astgava el augmentar sia arma. Tier igl uoppen da lingia dalla famiglia vegneva vitier igl animal digl uoppen dil uestgiu da Cuera, il capricorn. Facit La resumaziun dalla fascinonta lavur «Wappenfresken auf der Fürstenburg» emprova da dar investa ad ina interessanta denton buca ton enconuschenta part dalla historia, la heraldica. Ils numerus uoppens ella Fürstenburg vegnan descrets detagliadamein e blasonai digl um dil fatg. Igl ei ina excellenta ovra che dat d’ina vart perdetga dil temps digl uestgiu imperial da Cuera e dall’autra vart investa en la heraldica dils prenci-uestgs da Cuera. La lavur dad Aluis Maissen ei cumparida egl Archiv heraldic svizer 2015. Ella san ins retrer sco numer special che cumpeglia 51 paginas e 64 illustraziuns en mintga libraria. SURSELVA VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 Ils emprems requirents d’asil arrivan gliendisdis CULTURA EN LUMNEZIA Suenter 2013 survescha il stabiliment sutterran dil militar sil Lucmagn danovamein sco center per requirents d’asil DA HANS HUONDER / ANR Las autoritads politicas e dalla se girtad ein semtgadas per il menaschi dil center da requirents d’asil sil Luc magn. Las mesiras necessarias per suenter ein pridas. Il vicepresident communal da Medel, Giusep Flepp, ei perschuadius ch’il menaschi vegn a sesplegar en ina moda e maniera posi tiva sco avon dus onns. Gliendisdis pro xim arrivan ils emprems requirents d’asil sil Lucmagn. Entochen maximum ils 18 d’october 2015 vegn igl Uffeci federal per migraziun a porscher leu plaz a 70 entochen 80 persunas. Las preparativas per quei center ein ton sco terminadas. La basa persuenter fuorman las localitads dall’armada sil pass. Quellas porschan ina infrastructura adequata per quei in tent. La damonda ufficiala digl uffeci al la vischnaunca da Medel ei succedida l’entschatta zercladur. Ils 17 da zercladur 2015 ha la suprastonza communala al lura dau il consentiment persuenter ed in di pli tard ha ella orientau la populaziun. In’informaziun publica ei vegnida pur schida il mardis sera. Ultra dallas persu nas involvidas en ina funcziun ni l’autra ein aunc rodund diesch vischins separti cipai a quella. Nuot niev Per la vischnaunca da Medel ei il mena schi sil Pass dil Lucmagn da principi nuot niev. Avon dus onns han requirents d’asil gia passentau ina part da lur temps da procedura en quei center. Las experien tschas fatgas lezza ga ein stadas per gron da part positivas. «Nus havein giu mo singuls pigns incaps», di Giusep Flepp. Sin fundament da quellas experientschas ei la decisiun d’uonn dalla suprastonza communala lu era stada pli sempla. Ch’il menaschi ei relativamein ruasseivels sil Lucmagn ha per la responsabla dil cen ter, Susanne Lenherr, entgins motivs: «Il principal ei segiramein ch’il center ei re lativamein lunsch naven dils vitgs. Leu tier vegnan segiramein la buna survigi lonza sco era l’occupaziun dalla glieud, mo era la collaboraziun cun las instanzas. In ulteriur factur ei ch’ils pregiudezis en viers quella glieud ein relativamein pigns tier la populaziun.» 2013 han 222 requi rents d’asil giu dimora sil Pass dil Luc magn, ella media 55 per di. Avon dus onns ei vegniu organisau dus giugs da ballapei da vischins da Medel cun requi rents d’asil. Tenor Giusep Flepp duei ina tala purschida era vegnir offerida uonn Sco avon in onn duein ils requirents d’asil era vegnir occupai quella gada cun lavurs en favur dalla publicitad. per aschia promover il contact cun quel la glieud. 70 entochen 80 persunas Las localitads dil militar sil Lucmagn por schan plaz a maximalmein 100 persunas. En media vegnan denter 70 ed 80 ad ha ver leu dimora duront il temps dalla pro cedura d’asil. La gronda part dils requi rents d’asil vegn ad esser dall’Eritrea. «Ul tra dad els quintein nus era cun Afgans sco era cun persunas d’autras naziuns. Quei ei secapescha grev da dir gia uss en detagl», di Susanne Lenherr. «Sco quei che nus essan informai ein las persunas dall’Eritrea dil caracter enneu migeivlas, respectivamein buc aschi impulsivas sco persunas dil nord dall’Africa», puntue scha Giusep Flepp. Sil Lucmagn vegnan sulettamein umens staziunai. La dimora da minga singul cuoza maximalmein tschun jamnas. Tenor informaziuns digl uffeci vegnan neginas persunas crimina las alloschadas el center. Danovamein in’occupaziun La responsabladad e la cumpetenza pil center ei els mauns dalla confederaziun. Las vischnauncas da Blenio e Medel ve gnan informadas currentamein davart il menaschi. Il medem vala per ina gruppa da persunas involvidas el center muort lur engaschament professiunal ni politic. L’interpresa da segirtad Securitas ei pre senta el quatier duront 24 uras per di e vegn a far regularmein patruglia era ella Val Medel e la Val Blenio sco a Mustér. Tenor Susanne Lenherr setracta ei ella media da sis persunas ch’adempleschan quei survetsch duront di e notg. Sco gia avon dus onns seporscha als requirents d’asil ch’ein promts la caschun da luvrar. Tenor Giusep Flepp vegn ina persuna en gaschada dalla vischnaunca da Medel du ront quei temps per menar la gruppa en differents loghens da lavur. Denter auter eis ei previu d’engaschar ils requirents d’asil per exempel en lavurs vid vias da meglieraziun ni era da schubergiar de FOTO Y BÜRKLI posits da lenna. La pusseivladad d’occu par requirents d’asil vegn era purschida allas vischnauncas vischinontas. Lur in cumbensa eis ei da procurar pil transport dalla glieud. «Nus havein constatau tschella ga che las persunas ch’ein stadas promtas da luvrar eran cuntenzas e natu ralmein era staunclas la sera. Quei ei segi ramein buca da disavantatg pil menaschi dil center», constatescha Giusep Flepp. Dil center sil Lucmagn profiteschan buca mo la vischnaunca, mobein era il com merci indigen ed interpresas dalla regiun. 7384 requirents d’asil il secund quartal Dall’entschatta avrel entochen la fin da zercladur 2015 ha igl Uffeci federal per migraziun registrau 7384 requirents d’asil novs. Quei ein 2000 dapli che la medema perioda digl onn avon e 2895 dapli ch’igl emprem quartal 2015. Consequentamein han 11 873 persu nas dumandau asil en Svizra dapi l’en tschatta digl onn, 1595 dapli ch’igl emprem miez onn digl onn avon. Igl augment ei d’attribuir en emprema lingia als biars requirents d’asil dall’E ritrea ch’arrivan sur la Mar mediterra na. Igl uffeci quenta cun in diember che sereducescha igl atun e che schai la fin digl onn en rama dallas prognosas. Tenor quellas quenta el quest onn cun rodund 29 000 requirents d’asil. Sin fundament dalla situaziun ha igl Uffe ci federal per migraziun intensivau il davos temps la collaboraziun cun las autoritads cantunalas e communalas per aschia saver procurar per in diem ber sufficient da plazs. El secund quar tal da quest onn han 6764 damondas da requirents d’asil saviu vegnir liqui dadas dall’emprema instanza. La fin zercladur 2015 eran 15 268 damondas pendentas tier l’emprema instanza, otg pertschien dapli ch’igl emprem quar tal. Il secund quartal han 2074 persu nas badunau la Svizra ni ein vegnidas transportas anavos, da quei ein 604 persunas vegnidas menadas anavos els stadis responsabels en rama dalla pro cedura da Dublin. Senioras e seniors van els aults (cp) La damaun dils 14 da fenadur ei la gruppa da viandar dalla Pro Se nectute Surselva seradunada bein marvegl alla staziun dalla viafier a Glion. La finamira da quei mardis eran la camona da Maighels ed il Péz Cavradi. Naven dil Pass dall’Alpsu essan nus marschai atras in prau da flu ras magnific cun gelgias tercas, tu stgins mellens, greflas dil giavel e striaunas. Las temperaturas migeivlas han schau viagiar nus levamein tochen la camona da Maighels. Leu havein nus saviu ruassar e reprender novas forzas. Pass per pass vein nus priu la via sut ils peis ed essan ascendi la costa teissa dil cuolm. Las senioras ed ils seniors muntavan ils scalems levamein, gest sco las cauras che pasculavan plinenvi. Malgrad la spunda teissa eran nus tuts optimists e perschuadi: Nus vegnin a contonscher il péz! Plinensi e pli ruas seivel eis ei vegniu. Il davos toc sur las plattas grondas da crap ella greppa vein nus dumignau bein cun segidar in cun l’auter. Cun fatschas che digravan dil suadetsch, denton loschs e ventirei vels, havein nus conquistau il Péz Ca vradi sin 2612 m sur mar. Il panorama magnific ha remunerau nus per l’ascensiun pretensiusa. Culla duida precauziun havein nus dumignau la descensiun giu tier la camona da Mai ghels senza problems. La Gruppa da 3 viandar Surselva dalla Pro Senectute lai daventar senioras e seniors fits e ventireivels. Cun Satöry en la Casa d’Angel a Lumbrein (mc) Ier sera ha la gruppa sursilvana «Satöry» concertau agl Open Air Lum nezia. Sonda, ils 25 da fenadur dallas 10.30 entochen las 12.30 han ils fans da Satöry la pusseivladad da s’entupar ina ulteriura gada cun lur gruppa pre ferida e quei ella Casa d’Angel, la Ca sa da cultura dalla Val Lumnezia a Lumbrein. In shuttlebus gratuit meina directamein digl areal dil festival ent ochen a Lumbrein ed anavos. Purschiu vegn in’investa el cuvel dil cristagl gi gantic dil Péz Regina sco era ina guida da tras l’exposiziun «Aspects – Val Lumnezia». Plinavon vegn offeriu in brunch cun ferent branca (medischina encunter mal il tgau e musica acustica da Satöry. La gruppa indigena «Satöry» suna rock dir ella maniera dils onns siatonta. La grupa sedistingua cunzun «entras ses riffs plein slontsch, refrains animonts e la vusch singulara dil Lead», legin nus el program digl open air. Cun lur drum beats stagnonts e lur bass groovig fuor min drummer e bassist in fundament perfetg per dus sounds differents, den ton tuttina harmonics, san ins leger vi navon. La band ha saviu annunziar in niev album. Denter auter cooperescha a quel era Tomma Henriksen, il produ cent e ghitarist tier Alice Cooper. Il messadi dalla band ei: «Sex, Drugs e Rock’ n’ Roll. Cun quei arranschament vul la Fundaziun da cultura Lumnezia pli dentar cunzun ils giuvens ed ils restai giuvens da far ina viseta ella nova casa da cultura dalla Lumnezia a Lumbrein. La Casa d’Angel ei dil reminent aviar ta l’entira sonda suentermiezdi. ANDIAST «S’isch doch asò» ad Andiast (cp) Sonda, ils 8 d’uost sa l’Uniun Pro Andiast beneventar il cabarettist en giadines Flurin Caviezel ella sala poli valenta dalla casa da scola ad Andiast. Allas 20.15 presenta el siu program sut il tetel «S’isch doch asò». Per el setrac ta ei buca d’ina damonda, mobein da pretensiuns ch’el fa sin tribuna. Den ter auter vegn ei pretendiu che la con vivenza dallas gruppas linguisticas svizras gnanc existi buc. Las differentas culturas vegnan suttamessas a damon das criticas. Per Caviezel sco Grischun e Vallader astga il lungatg romontsch buca muncar. El ha sligiaziuns novas per nies sistem da scolaziun, ideas per in ventireivel viver en dus ed aunc bia autras propostas. Flurin Caviezel ei unics sco cabaret tist, sco teatrist, sco musicist. Sia spon tanadad, sia mimica, sia tschontscha e siu quescher el dretg mument tschaf fan il publicum che vegn adina incan taus danovamein. Negin suna tons ins truments sco el. Tut quei ei dad udir e da veser ils 8 d’uost ad Andiast. Vendita e reservaziun da bigliets d’entrada on line. RECLAMA Sperrung und Nachtarbeiten Bahnübergang Rueun Senioras e seniors dalla Surselva sin viadi viers la camona da Maighels ed il Péz Cavradi. MAD Der Bahnübergang bei der Station Rueun muss für Unterhaltsarbeiten ab 29. Juli, 16.00 Uhr bis 30. Juli 2015, ca. 12.00 Uhr für jeglichen Fahrzeugverkehr gesperrt werden. Für Fussgänger und Velofahrer ist der Übergang mit Behinderungen begehbar. Damit der Zugsverkehr am Tag nicht behindert wird, müssen die dringend nötigen Arbeiten in der Nacht ausgeführt werden. Wir bemühen uns, die Lärmimmissionen möglichst gering zu halten. Besten Dank für Ihr Verständnis. Rhätische Bahn Infrastruktur Planung und Disposition OS W30/15 Superpreis 9.90 24.7. und 25.7.2015 solange Vorrat Aprikosen, Schweiz/Frankreich, Schale à 1,5 kg (1 kg = 6.60) 30% 21% 2.30 statt 7.70 per 100 g 5.95 statt 3.30 40% 16.65 statt 27.80 Zweifel Chips Paprika, Big Pack XXL, 380 g (100 g = 1.57) Coop Pouletbrust, Schweiz, in Selbstbedienung, 4 Stück, ca. 650 g Nature, Big Pack XXL, 400 g 5.95 statt 7.60 (100 g = 1.49) 30% <wm>10CAsNsjY0sDQ30jUwMDUxMgUAhlfFpg8AAAA=</wm> <wm>10CFXKIQ7DQAwEwBf5tOuzz3ENq7AooCo_EgXn_yhtWcGw2bbyhp_nur_XVxEZKoCbei2qDRZF7d6SheBQ0B8cVO0L_7qwwzrG_BZBCMekCSmM-fmpmdau47wB7FPlYXYAAAA=</wm> 13.70 29.80 statt 59.65 statt 21.– Aigle Les Murailles H. Badoux Chablais AOC 2014, 70 cl (10 cl = 2.28) d n e n e Woch Superpreis r e l l a Kn Nur Freitag und Samstag, 24. und 25. Juli 2015 50% 24% 15.95 statt 19.60 Feldschlösschen Original, 18 × 33 cl (100 cl = 2.31) Coop Jubilor, Fairtrade Max Havelaar, Bohnen oder gemahlen, 4 × 500 g (1 kg = 8.33) 10.– Coop Rindsfarmersteaks, mariniert, Schweiz, in Selbstbedienung, 4 Stück Diese Aktion und 10’000 weitere Produkte erhalten Sie auch bei coop@home. www.coopathome.ch Jahrgangsänderungen vorbehalten. Coop verkauft keinen Alkohol an Jugendliche unter 18 Jahren. Persil Gel Color oder Universal, 2 × 3,65 Liter (2 × 50 WG), Duo (1 Liter = 4.08) 30% 25.95 statt 37.20 Red Bull Energy, 24 × 25 cl (100 cl = 4.33) SURSELVA VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 5 Per las surpresas scenicas sesluettan Romana Brunold e Marina Blumenthal (da sen.) en differentas rollas. Avon la Casa Lutta (anteriura cuort dalla claustra) meinan viandonta ed ustiera in discuors. A moda teatrala meina Roman Weishaupt – cheu avon la Casa Carniec – ses hosps tras il marcau vegl da Glion. FOTOS S. ROTHMUND Fatgs historics ed ina buna presa humor Guida cun surpresas scenicas attraviers il marcau da Glion DA SUSI ROTHMUND / ANR La guida cun surpresas scenicas at traviers il marcau vegl da Glion ei ina purschida dall’organisaziun Anna Ca trina che ha la finamira da far enconu schent e far reviver il marcau da Glion. Accumpignai da Roman Weishaupt e las acturas Marina Blumenthal e Ro mana Brunold han ils visitaders dil «Städtli» enderschiu la sonda vargada in tschuat dalla historia, architectura e dils anteriurs habitonts da Glion. Ve stgius sco in luvrer communal vegn Roman Weishaupt tier la glieud che spetga avon il Museum Regiunal Surselva sil guid che duei menar els tras il marcau da Glion. Il guid, also il Meinrad, quel seigi malsauns e perquei declarassi el empau da quei ch’el sappi. A moda simpatica e cun fin humor capescha Clau d’attrer l’attenziun dil publicum ch’el meina al lura tras las streglias e gassas dil Städtli. El va ordavon e tegn ad ault siu meter e bu ca sco biars guids in parisol. Clau sa in tschuat e relata fatgs historics a moda tea trala, cun ina presa humor. La guida ei lucca e tuttina informativa. Enzacontas ga vegnan las acturas Marina Blumenthal e Romana Brunold ord ina casa ni in cur tgin ed insceneschan fatgs historics a mo da emoziunala e cun fin humor. Ils aspec taturs sediverteschan e teidlan attenta mein, ei para da vegnir lungurus a negin. Cun Roman Weishaupt e sias acturas empren ins probablamein bia dapli dalla Alla Porta Sura declara Roman Weishaupt – ella rolla dil luvrer communal Clau – tgei ch’ils uoppens da Berna e Turitg fan si leu. historia dil marcau da Glion che duront in’entira retscha uras da historia. Per exempel che Glion ei propi in marcau, era sch’ei ha buca 10 000 habitonts e quei gia dapi 1289. Da quei temps ei Glion vegnius numnaus l’emprema ga e quei sco Oppidum. Alla Casa Lutta vegnan ils hosps sissu che quei era pli baul la cuort dalla claustra ed alla Porta Sura tradescha il guid in tschuat fatgs politics. En quasi mintga streglia dat ei historias, talas che fan surrir ed autras che fan plitost pial gaglina – denton lein nus buca tradir me mia bia, il meglier meis sezs a mirar, ei va la senz’auter la peina. Ina guida extraordinaria La guida cun surpresas scenicas attraviers il marcau da Glion ha Roman Weishaupt scret sez avon enzacons onns. El segna per l’idea ed il text da basa ch’el ha luvrau ora ensemen cullas acturas Marina Blumen thal ed Angela Collenberg. Quei ei stau avon dus onns per la premiera che ha giu liug a caschun dalla fiasta da giubileum 500/300 onns mir dil marcau. «Igl ei in project ch’ei sesviluppaus pass per pass», declara Roman Weishaupt en in discuors cun l’Agentura da novitads rumantscha. Il cuntegn seresulti ord retschercas persu nalas e sin material ch’el hagi survegniu dil historicher Martin Bundi. Il team en tuorn Roman Weishaupt ha denton adi na puspei survegniu ulteriuras informa ziuns ch’ei han integrau ella guida insce nada. Pli tard ha el era survegniu igl em Alla Porta Cotschna raquenta dunna Capol (Romana Brunold) dil temps dil grond bar schament dil marcau. In bellezia liug alla Porta Cotschna. Cheu presenta dunna Capol il niev mir dil marcau e raquenta co ei ha dau nova veta a Glion entras ils luvrers e mistergners. prem manuscret dil niev cudisch da hi storia e saviu cumpletar las informaziuns. «Schar reviver historias sin basa da fatgs historics ei in interessant pass ed era ina sfida», di il regissur ed autur dalla guida. Ad el eis ei propi reussiu da dar in aspect emoziunal a fatgs historics e da realisar ina guida che ha tuttavia il potenzial d’exem pel per autras guidas tras vitgs e marcaus. Guidas inscenadas tras Glion Las guidas inscenadas atraviers il marcau vegl da Glion han liug regu larmein e vegnan menadas da treis ac turs professiunals. Uonn ein ulteriu ras guidas previdas per sonda, igl emprem d’uost e per sonda, ils 5 da settember 2015. Las guidas han mintgamai liug dallas 14.00–15.00 e cuostan 20 francs per persuna (affons 10 francs). Las guidas han liug da tutt’aura. Ei drova negina annunzia. Il liug da sentupada ei il Museum Re giunal Surselva. Sin damonda orga nisescha l’Anna Catrina SA era gui das inscenadas persunalas. Quellas ein in program da rama perfetg per gruppas, collegas da lavur ni viadis d’uniuns. Ulteriuras informaziuns anfleis vus silla pa gina d’internet www.annacatrina.ch. Roman Weishaupt ella rolla da Clau, il lu vrer communal, ei in guid ch’ins accumpi gnass era pli ditg tras il marcau. Alla Porta Sura tradeschan il scarvon e Johann Gaudenz Schmid co ei steva culs deivets dil marcau. Sper la Casa Calonder relata il guid da religiuns, reformaziun e carezia. Ella rolla dalla fumitgasa dil maior Johann Schmid von Grüneck fascinescha Marina Blumenthal il publicum. La Casa Gronda, in dils numerus baghetgs impressiunonts el center dil marcau vegl da Glion. 25 av e l AXh A L t K 7U r 1 A – F 0 1 Or M D 015 2 i l a u 25. J us s ans ed ingeanveass. gültig bis 30. Juli 2015 Schweinsnierstück u s ume cun n oduc s da vielen Fie a p n mi a e d ib e a en schel Ma k aufss änd n es k Ein bu denen Ve Do f. x hie ve sc en von Laa z e H im frisch & am Stück 100g nur CHF 1.99 Der neue TIVOLI — für alle, die alles auf einmal wollen! JETZ T P RO B E N FAHRE ______ Grill - Bratwurst 160g i . wn O o l C d Mi ell un s s u Ka a k Flohm de . in fü K schaf i w sik. Fes e - Mu v i L mi frisch & würzig 4 Stück nur CHF 4.95 ______ Landjäger geräuchert Paar nur CHF 1.85 Wir sind unter 081 925 15 64 für Sie da! Wir freuen uns auf Sie... Ilanz PAUSA DA STAD www.hgva.ch Infos + Reservation: cinemasilplaz.ch 3.9 % 1.6 l Diesel oder Benzin, Automat oder manuell, 4×4 oder 2WD 5 JAHRE LEASING ab CHF 16’900.–* + EuroAssistance ab CHF 152.– pro Monat GARANTIE SUPERZINS www.ssangyong.ch unterstützt Sie bei der Wahl von Küchenhelfern. * SsangYong Tivoli 1.6 l Benzin Crystal 2WD, 128 PS. Abgebildetes Modell: Tivoli 1.6 l Benzin Sapphire 2WD, manuell, metallic, CHF 23‘500.–. 5 Jahre Werksgarantie bzw. 100‘000 km. 5 Jahre EuroAssistance, 6 Jahre gegen Durchrostung. TreibstoffNormalverbrauch gesamt: ab 4.2 l/km, CO2 Ausstoss gesamt: ab 109 g/km, Energieeffizienzkategorie: ab A. Durchschnittlicher CO2 Ausstoss aller in der Schweiz angebotenen Neuwagen: 144 g/km. Leasingkonditionen: Laufzeit 48 Monate, Zinssatz 3.9%, 1. Anzahlung 30%, Restwert 35%, Fahrleistung 15‘000 km pro Jahr, Vollkasko nicht inbegriffen. Keine Leasingvergabe, falls sie zur Überschuldung des Konsumenten führt. Ein Angebot von SsangYong FINANCE. Garage Cristallina Welter AG Garage Cristallina Welter AG Via Lieptgas 6, 7031 Laax Silvia Gallmann zinsli-ilanz.ch Ihre Ansprechpartnerin für den gedeckten Tisch Wir gratulieren unserer Lernenden Tel. 081 921 6, 587031 71, [email protected] Via Lieptgas Laax Zu bestaunen Dorfmarkt vom 25. Juli 2015 in Laax. Tel. 081 921 am 58 Laaxer 71, [email protected] Wir freuen uns auf Sie! Casa sogn Giusep, Cumpadials ESCAPE FROM ORDINARY Diese Familie hat eine Zukunft. Dank Ihnen. Solver d’emprem uost herzlich zum bestandenen Lehrabschluss als Kauffrau und wünschen ihr auf ihrem weiteren Lebensweg alles Gute und viel Erfolg! Generalagentur Pieder Decurtins 7130 Ilanz Pils affons dat ei differentas purschidas da giugs. Cuosts: naven da 16 onns frs. 25.–, affons entochen 15 onns frs. 1.– per onn da vegliadetgna. Annunzias entochen gievgia, ils 30 da fenadur 2015 alla centrala 081 929 30 00 ni per e-mail ad [email protected]. Von Herz zu Herz. Wir brauchen Spenden und Mitglieder. Krebsliga Zentralschweiz Tel. 055 442 89 70 - [email protected] - www.krebsliga.info - PC-Konto 60-13232-5 Goodwill Sandra Venzin Sonda, igl 1. d’uost 2015 dallas 9.00 entochen allas 13.00 sin terrassa e/ni cafeteria dalla Casa sogn Giusep, tenor situaziun dall‘aura. Spenden Sie 25 Franken: SMS an 488 mit Text HEKS SPENDE 25, danke. Im Kleinen Grosses bewirken. Berghaus Bargis 1. August 2015 Älpler-Zmorga ab 9.00 bis 11.00 Uhr Erste Busfahrt nach Bargis ab Flims Dorf/Post 8.30 Uhr Ihr TV Südostschweiz Bleiben Sie regional «up to date»! tv.suedostschweiz.ch Tipp: Nach dem Zmorga Wanderung über den Flimserstein nach Cassonsgrat Ab 18.00 bis 22.00 Uhr Tischgrill-Plausch Charbonnade: Fleischgenuss auf Buchenholzkohle Busfahrt nach Bargis ab Flims Dorf/Post 17.30 Uhr, ab Bargis 22.00 Uhr Tipp: Rückwanderung nach Flims Reservationen: Tel. 081 911 11 45 SURSELVA VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 Duas siarps – ina da tissi, l’autra buc Il tissi dalla vipra cruschada ei buca pli ferms ch’igl uegl d’ina viaspra DAD AUGUSTIN BEELI /ANR Ella Val Sumvitg entaup’ins ella for sa il pli savens. Pilpli eis ella serulada sper via el pastg ni sin in crap. La vipra stat bugen a sulegl. Da principi eis el la ina temeletga e sezuppa da ses ini mitgs. Tgi che dat buc adatg nua ch’el passa, ni che banduna la senda da viandar, sto quintar ch’ella sedosti anetgamein. Il miers dalla vipra ei bu ca mortals. El sa esser prigulus, denton buca pli fetg ch’igl uegl d’ina viaspra. Savens scumbeglian ins la vipra e la siarpveschla. Il temps da vacanzas ei el las muntognas il temps da viandar. Da ta las caliras sco las davosas jamnas van ins bugen ellas altezias e gauda ina tura alpe stra. Certs animals entaup’ins adina pu spei bugen. Per exempel las muntanialas ni la curnaglia. Auters animals vivan pli discret ed ins ha era buca schi bugen els. Per exempel ina siarp indigena. Schi sa vens sco muntanialas e curnaglia ves’ins buca la vipra cruschada. Famiglias sin ina tura che vesan quei animal san tschin tschar da cletg. Dalla sensaziun ora ella natira eis ei da cumparegliar cun veser ina gruppa da capricorns ni in tschéss. La vi pra cruschada s’encorscha per ordinari baul avunda sch’il carstgaun s’avischina aschia ch’ella sa fugir. Perquei ves’ins dètg pauc quei reptil. Temas nungiustificadas Tgi che vesa ina siarp duei buca temer el la, mobein selegrar d’ina observaziun ex traordinaria. Ella ediziun dil fenadur dil Catschadur grischun, igl organ dils ca tschadurs da patenta dil Grischun, ra quenta il lectur Josef Griffel da sias expe rientschas culla vipra cruschada. El scri va ina interessanta conclusiun ch’ei gene ralmein pauc enconuschenta. «Jeu mane giel ch’ei seigi falliu da menziunar la siarp cruschada sco siarp da tissi. Igl ei da de plorar sche miedis informeschan con pri gulusa che la miersa da quella siarp sei gi», scriva igl autur. Il schliet num dalla vipra cruschada seigi diltut nungiustifi caus. Josef Griffel rapporta ch’el seigi vegnius miers duas gadas d’ina vipra cru schada. Inagada en in det, l’autra gada el la palmamaun. Mintga gada seigi stau sia cuolpa, pertgei la siarp che ruassavi seigi semplamein sedustada egl affect. La siarpveschla ha pupillas rodundas ed ei savens el humid ni bletsch. FOTOS MAD La vipra cruschada stat bugen a sulegl sin ina muschna da crappa. Cun morder squetri la siarp mintgamai il suc da digerir ella plaga. Gliez seigi il tis si che caschuni dolurs e fetschi unflar. En omisdus cass hagi el buca duvrau in mie di ni medicaments. Per carstgauns sauns seigi la miersa d’ina vipra negin problem, ella seigi buca pli nauscha ch’igl uegl d’ina viaspra. Haver tema dalla veta suenter la miersa d’ina vipra cruschada seigi tuttavia buca necessari, scriva Josef Griffel en sia contribuziun el Catschadur grischun. Per glieud cun allergias, glieud fleivla e pli sensibla vala quei secapescha buca. Mo che lezzas persunas fan gia da lur constituziun corporala anora buca terri blas turas. Agl ur d’ina plazza da grillar dueigien affons saver semover, denton sa vend ch’els ein hosps tier las siarps e buc il cuntrari. Ferton ch’ina confruntaziun anetga culla vipra cruschada sa caschunar dolurs ei ina tala culla siarpveschla nun problematica. Glieud che vesa ina siarp associescha quei da principi cun snavur, cun tissi, cun disgust. La sentupada cul la siarpveschla cuoza per ordinari buca gitg. Era ella ei schenada e fui spert ord ils egls dad in da ses inimitgs, il car stgaun. Ella ei senz’auter da distinguer dalla vipra cruschada. La siarpveschla ha bialas pupillas rodundas. Sch’ella vegn surprida peglia ella tema e sedefenda me demamein. Denton buca cun morder, mobein cun stender sidretg il tgierp e si blar sco ina cobra. Il meglier ei da schar en ruaus ella. La siarpveschla ei igl ani mal digl onn 2015. Ella ha retschiert quella distincziun per render attent a ses basegns ora ella natira. Tuttina sco tier la vipra cruschada vala l’observaziun d’ina siarpveschla sco d’entupar ina tscharva ni in’autra creatira selvadia. Las otg siarps dalla Svizra Sigl entir mund dat ei rodund 2700 specias da siarps. Las pli enconu schentas ein las gigantas e quellas da tissi, quei ein per exempel la boa ni la cobra. En Svizra vivan talas en terraris ni en curtgins zoologics. Sulettamein otg specias da siarps indigenas dat ei en nossa tiara e da quellas mo duas da tissi. Sis specias ein absolut migeivlas ed ins sto buca temer ellas. Sper la siarp veschla ein quei las suandontas: natra quadrigliada (Würfelnatter), natra punctada (Vipernatter), natra leischna (Schlingnatter), natra d’Esculap (Äs kulapnatter) e la natra furiusa (gelb grüne Zornnatter). La siarpveschla ei la pli derasada e presenta en tuttas Editura: Somedia Publishing AG Editur: Hanspeter Lebrument CEO: Andrea Masüger Schefredactur: Martin Cabalzar Redacziun Agentura da Novitads Rumantscha (ANR): Flurin Andry (fa), Augustin Beeli (abc), Andreas Cadonau (ac), Claudia Cadruvi (vi), Gieri Antoni Caviezel (gac), Annatina Filli (afi), Hans Huonder (hh), Susi Rothmund (sr), Gion Nutegn Stgier (gns), Giusep Venzin (gv). Collavuraturs redacziunals: Giusep Capaul (gc), Lucas Deplazes (ld). Adressas redacziunalas: La Quotidiana, Via Sommerau 32, 7007 Cuira, tel. 081 255 57 10, mail: [email protected] Agentura da Novitads Rumantscha (ANR) Via da Masans 2, 7000 Cuira, tel. 081 250 48 00, fax 081 250 48 03, mail: [email protected] Surselva: tel. 081 936 47 00, fax 081 936 47 01, mail: [email protected] Engiadina: tel. 081 864 81 12, fax 081 864 81 22, mail: [email protected] Surmeir: tel. 079 430 69 30, fax 081 684 32 82, mail: [email protected] Schons: tel. 078 626 42 25 mail: [email protected] Editura Somedia, Via Sommerau 32, 7007 Cuira; tel. 081 255 50 50, mail: [email protected] Servetsch d’abunents e da distribuziun: Via Sommerau 32, 7007 Cuira, tel. 0844 226 226, mail [email protected] Inserats Somedia Promotion, Via S. Clau Sura 11, 7130 Glion tel. 081 920 07 17, fax 081 920 07 18, mail: [email protected] La Quotidiana cumpara tschintg giadas ad emna Ediziun derasada: (Südostschweiz cumplet) 81 786 exemplars (Indicaziun d’editur) Derasaziun: 159 000 lecturs (MACH-Basic 2015-1) Pretschs d’abunaments sut: www.suedostschweiz.ch/aboservice Communicaziun da participaziuns considerablas sin fundament da art. 322 CP: parts dalla tiara medemamein la natra leischna. Tschellas quater vivan mo el las parts meridiunalas dil Tessin, valla das dil sid grischunas, partsut dil Val leis tochen Genevra. Las duas specias da tissi ein la vipra cruschada e la vipra d’aspis. Quella viva el Giura, ellas Alps dil vest, el Tes sin e valladas dil sid dil Grischun. Südostschweiz Radio AG, Südostschweiz TV AG, Somedia Partner AG. Dretgs d’editur Igl è scumandà a terzas persunas betg autorisadas da reutilisar en ina moda u maniera ils inserats stampads en quest titel u parts da quels, surtut cun endatar els en in servetsch d’online. Mintga cuntravenziun vegn persecutada giudizialmain da la societad da propaganda, suenter avair consultà la editura. © Somedia RECLAMA Wochenend-Knaller! Denner Kalbssteak Granini Fruchtsaft Schweiz, im Kühlregal, 2 Stück, ca. 340 g, per 100 g 4sp0ar% en 4.99 statt 8.39* *Konkurrenzvergleich • Fruchtcocktail sch • Orange, ohne Fruchtfleisch PET, 6 x 1 Liter 1/2 8.70 statt 17.40 Aktionen gültig am Freitag, 24. und Samstag, 25. Juli 2015 / solange Vorrat / Druck- und Satzfehler vorbehalten / jetzt abonnieren: www.denner.ch/newsletter Gültig + t ag am Frei tag S am s Feldschlösschen Bier Original Vogue sslims liims Superslims Dosen, 24 x 50 cl • Bleue • Lilas • Menthe Box, 10 x 20 Zigaretten Preis 4sp0ar% en E in ze lA u c h a ls r h ä lt li c h ! e p a c k u n gatt 8 .5 0* 7.70 s t 23.75 statt 39.60 7 77.– statt 85.–* 8spa.r–en Helle 4 ½-Zimmer-Wohnung zu vermieten Zu vermieten in Klosters Geschäftsgebäude für Handwerksbetrieb in Gewerbe/Wohnzone. Gut erreichbar mit LKW's. Aufenthaltsraum, Werkstatt, ebenerdiges Magazin mit grossem Tor, viel Aussenfläche. Weitere Angaben unter www.suedostschweizimmo.ch ab 1. Oktober 2015 in Ilanz an ruhiger, zentraler Lage an der Via Sogn Martin 3 <wm>10CAsNsjY0MDSy1LUwtTCwNAcAkIvFfg8AAAA=</wm> <wm>10CB2KsQ7DMAgFvwgLCM-GMlbZog5V_sAkc_5_qtXhpNPpjiPR-M97_5z7N4VFgxzOMVKwNR6yIho2yeVdWfDiNZhYRAKu1eegOV3JeFwUFkowVE2v6qbtqfsHudB9NmoAAAA=</wm> - Mietzins Fr. 1'150.– exkl. Nebenkosten - alle Zimmer mit Parkettböden - grosszügiger Balkon nach Süden - Küche mit Tageslicht, separates Gäste-WC - Kinderspielplatz Interessiert? Weitere Infos erhalten Sie bei: Frau L. A. Deflorin – 081 921 66 86 (Bürozeiten) Falera 1½-Zimmer-Wohnung inkl.Tiefgaragen-PP Fr. 295 000.– 4½-Zimmer-Wohnung 7166 TRUN, tel. 081 943 17 45 Flims 2½-Zimmer-Wohnung VENDITA gross und modern Neubau Fr. 1 350 000.– inkl.Tiefgaragen-PP Fr. 478 000.– 20–50% 15% sin tut ils artechels buca reduzi Surcuolm 2½-Zimmer-Wohnung Zu vermieten in Ilanz Zu vermieten ab 1.10.15 in 3½-Zimmer-Wohnung mit Gartensitzplatz Schluein Fr. 1450.–/Monat + Fr. 100.– NK. Jägerhaus Telefon 079 681 28 55 Restaurant + 2 Studio's <wm>10CB3GMQ6DMAwF0BM58rcd3NRjxYYYUC9AnDD3_hOow5PetkUt_PdZ9-96BJghJN5EX4GqhR3hrajHMxdGfcOtwpSXmCyZcyRhXJ2M86QTTWlaR06x1mWU37hus4Tx_2gAAAA=</wm> Rendite 10%, Ferien oder Wohnen Total 230 m2 > www.casa-job.ch Sagogn Im Neubau 2½-Zimmer-Wohnung Fr. 590 000.– 4 1/2 Zi-Wohnung Im 2012 total renovierte, schöne Wohnung im EG mit Loggia und Autounterstand. CHF 1’600.- inkl. NK. Waltensburg Auskunft: Nicolaus Sgier Fr. 275 000.– Naven dils 4 da fenadur entochen ils 8 d’uost 2015. Fr. 145 000.– 2½-Zimmer-Wohnung CATHOMAS + CABERNARD AG Treuhand und Immobilien 7130 Ilanz, Tel. 081 925 33 55 www.cathomas-cabernard.ch <wm>10CAsNsjY0MDA00jUytzQytgAAK_bT_w8AAAA=</wm> inkl. Garage Mitglied Parterre, mit Gartenanteil Fr. 450 000.– In der Nähe des Skilifts mit traumhafter Aussicht entstehen moderne, schöne Obersaxen 2½-Zimmer-Wohnungen 3½-Zimmer-Wohnungen 4½-Zimmer-Wohnungen 1. August Feier ab Fr. 385 000.– mit offizieller Festansprache von Ruschein 4½-Zi.-Maisonnettewohnung PP Fr. 580 000.– Fr. 10 000.– in Affeier Fr. 295 000.– Magdalena Martullo-Blocher Unternehmerin EMS-CHEMIE und Nationalratskandidatin SVP Graubünden Obersaxen 2½-Zimmer-Wohnung Bergrestaurant Wali, Obersaxen Ab 9 Uhr Berg-Brunch, anschliessend Festwirtschaft und um 19.30 Uhr Festansprache 2½-Zimmer-Wohnung in Cresta-Siedlung Fr. 320 000.– 2½-Zimmer-Wohnung 7134 Obersaxen Meierhof Ab dem 29. Juli sind wir wieder für Sie da, und freuen uns auf Ihren Besuch. Am 2. August ab 11.00 Uhr Gartenfest – bei jeder Witterung. Musikalische Unterhaltung mit der Capella Muota. Zigeunerspiesse und diverse Grilladen. «PARADIESGÄRTLI» IN ILANZ Cordon-bleu-Festival Im Herzen von Ilanz entstehen drei Wohnhäuser mit je 10 Wohnungen. Die 2.5 - bis 5.5 -Zimmer-Wohnungen bieten ein grosszügiges Raumangebot, sind lichtdurchflutet und überzeugen mit einem hochwertigen Innenausbau. vom 31. Juli bis 17. August 2015 ab CHF 380 000.– Reservation unter: Tel. 081 933 19 04 Herzlich willkommen: Ihre Gastgeberin Corinne & Team 081 925 17 17 · [email protected] · www.immobilias.ch in Giraniga Fr. 295 000.– Alle Wohnungen inkl.TG-PP Weitere Informationen unter: www.bergrestwali.ch und www.martullo-blocher.ch Curaglia 3½-Zimmer-Wohnung Fr. 515 000.– Fr. 30 000.– Tiefgaragen-PP Vignogn RestauRant Älplibeiz, 7114 uoRs Im Parterre mit Garten Tel. 079 229 01 26 4½-Zimmer-Wohnung LÄNDLERABEND Fr. 590 000.– Fr. 30 000.– Garagen-PP mit der Kapelle Bärgfrida am 25. Juli ab 20 Uhr. Ab 18 Uhr steht für Sie ein Salatbuffet mit Fleischbeilage bereit. Brigels Einfamilienhaus mit 5½ Zimmern, Wintergarten und grossem Atelier, Parkplatz +Tiefgaragen-PP Auf Ihren Besuch freut sich das Älplibeiz-Team. Vals Vom 27.7.–2.8.2015 Betriebsferien Modernes Einfamilienhaus Fr. 1 780 000.– Und vieles mehr unter: Schluein: Residenza Caglia Liunga IE EN S N B E G ER KIND T EIN O IN N AUSE H ZU Eine zauberhafte 3.5-ZimmerEigentumswohnung mit Blick auf die Bündner Bergwelt. www.sos-kinderdorf.ch PC 30-31935-2 • als Zweitwohnung bewilligt • grosser Gartensitzplatz bzw. Balkon • Lift ab Tiefgarage • exklusiver Ausbaustandard • nahe Golfplatz Sagogn-Schluein Preis: CHF 785 000.– immobilias.ch · Poststrasse 1 · 7130 Ilanz · 081 925 17 17 · [email protected] Am Ende sind wir für Sie da Das Zürcher Lighthouse bietet ein letztes Zuhause für unheilbar kranke Menschen. Manuel Casanova, Vella Heizungsinstallateur EFZ Zusatzlehre Remo Demont, Waltensburg/Vuorz Haustechnikpraktiker EBA Sanitär Wir gratulieren unseren Lernenden. CADUFF HAUSTECHNIK AG Via Sorts 7 | 7130 Ilanz | Tel. 081 925 26 27 [email protected] | www.caduff-haustechnik.ch Zürcher Lighthouse Carmenstrasse 42, 8032 Zürich Telefon 044 265 38 11 www.zuercher-lighthouse.ch ILANZ OBERSAXEN VATTIZ SURSELVA VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 9 Santiago de Compostela (Spagna) Per la fiasta da sogn Giachen (25 da fenadur – oz in marcau da prest 100 000 habitonts e sedia d’in arzuestgiu – staus capitala europea. (anr/gc) Sogn Giachen (per spagnol Santiago), il vegl, s’udeva cun siu frar sogn Gion, e sogn Pieder, tier ils em prems apostels, clamai da Jesus. Els vevan perquei ina posiziun speciala denter quels. Cun Jesus ein quels treis stai sil cuolm dalla transfiguraziun nua che Cristus ha plidau cun Elias e Moses. Suenter l’Anceinza da Cristus secattava s. Giachen a Jerusalem. Cuort suenter eis el serendius ella provinzia romana Hispania (oz Spagna) per missiunar. El ha giu pign success. El retuorna gia dus onns suenter en Palestina e vegn scavazzaus igl onn 44 sin camond da retg Herodes Agrippa. Ils evangelists Marcus e Mattias fan menziun da siu crudeivel marteri e mort. Las restonzas van en Spagna Tenor ina legenda, derasada en Spagna il temps medieval, ei la bara da s. Giachen vegnida messa en ina nav ch’ei sedirigida dad ella ano tochen tier la costa dalla mar en il nord-vest dalla Spagna (Galicia). Quei ei denton mo ina versiun da pliras. Cu ils muslims han occupau la Spagna han ins zuppau las reliquias da s. Giachen en in liug egl intern dalla tiara. Ditg eis el ius en emblidonza. Entuorn 830 han ins discuvretg sia fossa ed erigiu en quei liug igl emprem ina caplutta e suenter ina catedrala. Entuorn quella ei il marcau da Santiago seformaus. S. Giachen ei lu daventaus il sogn naziunal dalla Spagna. Entuorn igl onn 1100, pia el temps medieval, ei Santiago daventaus in liug per ir a sogns. Tier quel meinan numerusas vias da s. Giachen. Ins plaida d’in entir sistem vial Il dom da Santiago a Compostela. ell’Europa. Era en Svizra – e schizun el Grischun – exista ina tala. Quella en nies cantun va da Müstair sur l’Engiadina, Tavau e Cuera en Surselva tochen al Pass la Crusch enta Tujetsch. Ella ei vegnida revitalisada e vegn propagada dall’Uniun via s. Giachen dil Grischun ch’exista dapi zacons onns. Sper Roma (center) e Jerusa- MAD lem (ost) daventa Santiago (vest) entuorn igl onn 1000 il pli renomau liug da pelegrinadi. Il diember da pelegrins a Santiago ei carschius enorm ils davos decennis. Naven da 1989–2014 eisi stau da 5760 sin 237 305. Il simbol da quei pelegrinadi ei la conchiglia (Muschel) cun vitier era la butteglia ed il fest da pelegrin. La conchi- glia cattan ins era sin ils uoppens da pliras vischnauncas svizras. Dapi 1985 fa Santiago part dil patrimoni cultural mundial dalla Unesco. Igl onn 1987 ei il «Camino de Santiago» (via da s. Giachen) daventaus l’emprema via culturala ell’Europa. Dus onns pli tard ha giu liug leu la dieta mundiala dalla giuventetgna. 2000 ei Santiago In num fetg derasaus en tiara romontscha Il Dicziunari Rumantsch Grischun (DRG) dedichescha el fascichel 87 buca meins che quater ed ina mesa paginas sin duas colonnas al num Giachen – e quei en diversas scripziuns. Giachen era in num fetg popular e derasaus en tiara romontscha. Ei deva era tier nus diversas confraternitads da s. Giachen – sco enta Rueras. El vegneva veneraus specialmein en plirs loghens sco patrun-baselgia (Rueras, Zignau e Samagnun) ed en capluttas (a Breil, Medel, Laax, Cuoz/Mustér), che secattavan sper via. Da s. Giachen mavan – tenor isonza – ils affons e las mattauns d’Acletta vi Cuoz tier s. Giachen en processiun. Era en reglas dall’aura e da purs vegn el avon: «Sufl’ei da s. Giachen, sche sufl’ei aunc ditg», «Bialaura s. Giachen, porta in bien onn», «Plievgia da s. Giachen, car fein». El vegn invocaus generalmein per aura favoreivla e buna raccolta e sco patrun da diversas clamadas ed encunter certs mals. El senn plitost humoristic vegn il num era avon tier il Giachen bienmarcau (tscheu e leu era numnaus: Giachen da caneras), che vegneva a Glion, fagend amogna fetg dad ault sia rauba ch’el vendeva la finala per ina cagna. Mo era en numerus versets e canzuns d’affons – ed auter pli – vegneva quei num avon els pli differents connexs e diversas muntadas. RECLAMA NEU IM SORTIMENT. NEU 5.80 Amaranth Knuspermüesli mit Chia, Migros-Bio 500 g NEU 3.20 Gruyère Surchoix gerieben, Migros-Bio 120 g Erhältlich in grösseren Migros-Filialen. NEU <wm>10CAsNsjY0sDQ30jUwMLEwNQAAz6tIKA8AAAA=</wm> <wm>10CFXKuwoCMRAF0C_KcO8kk4epVLaRJYgIltPsCmKhjeDni3YWpzvz3E3ws5_GeTp1ohUNQKqGniqltp41SlbtKMwK2oaVjTDgrwdGpAj49wSUwOzMgTVEc6q2WIqJHbYCZrn47vbwsb6cBW9VOC3ivgJcfBzluVw_pz46m54AAAA=</wm> 4.20 Johannisbeeren, Migros-Bio tiefgekühlt, 600 g NEU 5.20 Chia-Samen, Migros-Bio 200 g Exklusive Reiseangebote bis CHF 500.– Reduktion Venedig Dubrovnik Bari Korfu Piräus/Athen Santorin Kreuzfahrt mit der Costa «Deliziosa» Freuen Sie sich auf eine attraktive Kreuzfahrt vom 11. bis 18. Oktober 2015. Die «Quotidiana» bietet ihren Lesern in Zusammenarbeit mit dem Reisebüro Traveller AG ein exklusives Ferienvergnügen. Im komfortablen Reisecar fahren Sie direkt von Ziegelbrücke, Landquart, Chur und Thusis ohne Umsteigen zur Costa «Deliziosa» nach Venedig. Von dort geht die Schiffsreise nach Griechenland und Dubrovnik, einer der schönsten Hafenstädte Kroatiens. Anmelde-/Bestelltalon Ich/wir melde/n mich/uns für die östliche Mittelmeerkreuzfahrt vom 11.–18. Oktober 2015 an. Einstiegsort Ziegelbrücke Chur Landquart Thusis Sitzplatzreservationen 1. Reihe CHF 40.– 3. Reihe CHF 20.– 2. Reihe CHF 30.– 4. Reihe CHF 10.– Gewünschte Kabinenkategorie Reiseprogramm Tag So Venedig (Italien) Mo Bari (Italien) Di Korfu (Griechenland) Mi Santorini (Griechenland) Do Piräus, Athen (Griechenl.) Fr Erholung auf See Sa Dubrovnik (Kroatien) So Venedig (Italien) ● an 13.00 08.00 13.00 07.30 ab 17.00 19.00 13.00 19.00 14.00 ● Ein- und Ausschiffungsgebühren Gepäckträger im ersten und letzten Hafen Nicht eingeschlossene Leistungen Busanreise und Rückreise (CHF 240.– pro Erwachsene und CHF 120.– pro Kind) Serviceentgelt, das wie folgt an Bord verrechnet wird: EUR 60,– pro Person ab 15 Jahren, Kinder 4–14 Jahre EUR 30,–. Persönliche Ausgaben und Ausflüge Getränke an Bord IC IP EC 2er-Belegung EP BC BP Einzelkabine Ich/wir benötige/n eine Annullationskostenversicherung ● ● 08.00 13.00 09.00 Costa Club Costa-Kreuzfahrten gewährt keine zusätzlichen Preisreduktionen auf die ABOPLUSPreise (Costa Club etc.). Vorname* Infos und Anmeldung Reisebüro Traveller AG Quaderstrasse 18 CH-7002 Chur Telefon 081 257 17 17 Vorname* (2. Pers.) [email protected] Name* (2. Pers.) Name* Geb.-Datum ● Unterkunft Die komfortablen und modernen Kabinen verfügen über Bad oder Dusche/WC, Föhn; Klimaanlage, Sat.-TV/Musikkanal, Minibar, Telefon und Safe. ● Adresse Kategorie PLZ/Ort Kabine Nichtabonnenten Aboplus-Preis Attraktionen Zahlreiche Landausflüge. Animation tagsüber, abwechslungsreiches Abendprogramm mit Shows, Cabaret und Live-Musik. Kinderclub und Jugendanimation. IC 2-Bett Innen Classic 1299.– 899.– IP 2-Bett Innen Premium 1369.– 969.– EC 2-Bett Aussen Classic 1549.– 1049.– Landausflüge Möglichkeit, die Städte und Umgebung auf eigene Faust zu erkunden oder organisierte Landausflüge an Bord zu buchen. EP 2-Bett Aussen Premium 1649.– 1149.– BC 2-Bett Balkon Classic 1849.– 1349.– BP 2-Bett Balkon Premium 1979.– 1479.– 3./4. Person 3./4. Person Erwachsene in der gleichen Kabine Kinder (< 18 Jahre) in der gleichen Kabine Einzelkabinen-Zuschlag Eingeschlossene Leistungen Vollpension (bis zu 6 Mahlzeiten täglich) Freie Teilnahme an allen Bordveranstaltungen Betreuung durch Deutsch sprechende Bordreiseleitung ● ● ● Geb.-Datum Preise in Franken pro Person Inklusive Hafentaxen und aktuelle Treibstoffzuschläge, Basis 2er-Belegung, Vollpension Annullations-/SOS-Versicherung pro Person Die Mindestteilnehmerzahl beträgt 20 Erwachsene/Personen. Die Verfügbarkeit der Kabinen ist beschränkt. Es gelten die Reisebedingungen der Traveller AG. 450.– 150.– 50% 63.– Tel. E-Mail ABOPLUS-Nr. Datum Unterschrift *Wichtig: Vorname/Name unbedingt wie im Pass (nachträgliche Änderung ist kostenpflichtig). Zusätzlich der Anmeldung eine Reisepasskopie beilegen. Anmeldeschluss 17. August 2015 Talon senden an Reisebüro Traveller AG, Quaderstr. 18 CH-7002 Chur oder per E-Mail an [email protected] Ich möchte die «Quotidiana» abonnieren und erhalte die ABOPLUS-Karte kostenlos. ENGIADINA VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 Üna bouda devastusa es passada tras Pradella. Quatter autos sun gnüts sepulits suot la belma e crappa da la Val Triazza. FOTOS A. FILLI Boudas cun grondas devastaziuns Dons considerabels illa fracziun da Pradella a Scuol DAD ANNATINA FILLI / ANR La bouda da la Val Triazza ha chaschunà gronds dons illa fracziun da Pradella dal cumün da Scuol. 140 persunas sun gnüdas evacuadas ed han passantà la not i‘l schler da protecziun civila da Scuol. Marcurdi saira es passà ün ferm temporal l’Engiadina Bassa ed ha tut la via dal Piz Pisoc vers il Piz da Lischana ed es i inavant vers la Val d’Uina. Pervi da la ferma plövgia es gnüda la bouda da la Val Triazza ed ha devastà üna part da la fracziun da Pradella, pac toc suot il cumün da Scuol. Tenor üna comunicaziun da la Pulizia chantunala han manà ils pumpiers Pisoc cun l’agüd da la pulizia ed agüdonts dal cumün da Scuol infra duos uras 140 persunas, da quels 100 uffants, in sgürezza. Trais stabilimaints sun stats periclitats plü ferms ed in duos da quels as rechattaivan ils chomps da vacanzas cun uffants. L’evacuaziun saja statta sainza problems, scriva la pulizia chantunala. Ils creschüts e’ls uffants han passantà la not i’l schler da protecziun civila da Scuol. Ils pumpiers han fat dürant la not guardgia a Pradella. Ils dons vi da las chasas ed ils autos, chi d’eiran parcats pac toc davent da l’aual, sun gronds. Persunas nu sun gnüdas ferridas ingünas. «Infra ün’ura haja plovü a Scuol e contuorns bundant 30 liters per meter quadrat e süls ots da quai da 40 fin 50 liters per meters quadrat», disch Jon Carl Stecher, manader da l’Uffizi da fabrica dal cumün da Scuol. Sül territori dal cumün da Scuol han bleras grondas e pitschnas boudas devastà marcurdi saira infra pac temp auals, vias, sendas e chasas. La Val Triazza, chi ha devastà üna part da Pradella, ha manà fin a 8 000 meters cubic material e la Val Lischana bundant 10 000 meters cubic. Pro la Val Lischana es il material rivà fin bod da tschella vart da l’En e stagnescha uossa il flüm. «Illa Val S-charl eschan rivats be fin pac toc davo il tunnel», manzuna Stecher. Plünavant ha’l declera cha in quista val sun gnüdas giò set boudas e quellas han üna dimensiun totala da var 50 000 meters Serrada da vias e sendas a Scuol Tenor las infuormaziuns da l’Uffizi da fabrica dal cumün da Scuol resta la senda dals Puntins a Scuol fin a Pradella serrada per ün temp intschert. La via da la Centrala OEE Pradella a Sur En vegn averta dürant la gövgia. Serrada per tuot il trafic resta intant eir la via illa Val S-charl e vegn rivida il plü bod in sonda da quist’eivna. cubic. «Ils pumpiers ed ils lavuraints da cumün han fingià in marcurdi saira cumanzà cun rumir davent la belma e crappa a Pradella», declera’l. Tenor Stecher s’amuntan ils dons sün plüs tschientsmillas da francs. «Is po in quist cas discuorrer da strasoras e boudas dal tschientiner», constata Jon Carl Stecher. «Tuot es capità uschè svelt» La famiglia Wetzel es da l’on 1996 tuornada a Pradella e quai pervi d’üna strasora in lur vegl domicil in Italia. «Eu n’ha gnü l’impreschiun cha’l temporal da marcurdi saira nu es gnanca stat uschè ferm», quinta Carla Wetzel. Tenor ella as vezzaiva cha la Val Triazza portaiva bler material. Ella d’eira cun oters abitants da la fracziun sülla punt cur cha seis hom Marcus ha dudi ün sfrach e ha clomà da mütschir. «Quai es tuot capità uschè svelt. L’aual gniva cun tanta merda cha’l d’eira sgüra trais meters plü ot co la punt», disch’la. Per ella sun lura gnüts ils mumaints da temma, che capita inavant e quant lönch düra tuot quist amo. La pulizia ed ils respunsabels dal cumün han offri eir a la famiglia Wetzel da pernottar a Scuol, ma els sun restats in lur chasa. «Ils dons da quista bouda vaina vis pür inandret a bunura. Nus vain gnü furtüna illa disfurtüna», manzun’la e: «La natüra fa star stut e pür qua vezzaina quant pitschens cha nus umans eschan.» Gronds dons vi da trais chasas a Pradella. Belma, crappa e merda es rivada in üert. La Val Lischana ha maglià oura üna chavorgia. La bouda da la Val Lischana ha stagnà l’En. 11 INSERATESCHLUSS: Samstag-Ausgabe: Donnerstag, 8 Uhr Dienstag-Ausgabe: Montag, 8 Uhr Somedia Promotion Sommeraustrasse 32, 7007 Chur Telefon 081 255 58 58, Fax 081 255 58 59 Agenturen in Ilanz, Lenzerhei de und Thusis IM INTERNET AUFRUFBAR UNTER: südostschweizjobs.ch Die Axpo Hydro Surselva AG ist ein bedeutendes Energieunternehmen in der Region zwischen Domat/Ems und Sedrun bzw. Medel. Sie betreibt insgesamt acht Wasserkraftwerke im Vorderrheintal, an denen die Axpo eine Mehrheitsbeteiligung hält, und erzeugt damit nahezu CO²-freie elektrische Energie aus einheimischer erneuerbarer Energie. Die Mitarbeitenden der Spitex Foppa sind für die Pflege und Betreuung in 8 Gemeinden im Einzugsgebiet von Ilanz zuständig. Das Einzugsgebiet umfasst das Safiental, Vals, Val Lumnezia, Obersaxen und Foppa. Wir pflegen und betreuen die Klienten und Klientinnen in ihrer gewohnten Umgebung nach dem Bezugspflegemodell. Wir haben auf Sommer 2016 eine freie Lehrstelle als Automatiker/in Per 1. Oktober 2015 oder nach Vereinbarung suchen wir Ihr Profil: Freude an Mathematik sowie am Experimentieren und Tüfteln, analytisches Denkvermögen, Interesse an Elektrotechnik, technisches Verständnis und exakte Arbeitsweise. eine dipl. Pflegefachperson HF (DN II / AKP) 60–70% Detaillierte Angaben zur Stelle finden Sie auf unserer Homepage: www.spitexfoppa.ch/offene Stellen Unser Angebot: Unsere Ausbildungsstandorte bieten eine fundierte, abwechslungsreiche Ausbildung mit modernsten Arbeitsmitteln und Werkzeugen. Die Grundausbildung erfolgt bei der Emax in Domat/Ems. Nach bestandener Teilprüfung wird die Ausbildung bei der Axpo Hydro Surselva AG in Tavanasa fortgesetzt. Spitex Foppa Spitalstrasse 4, 7130 Ilanz Interessiert? Weitere Informationen finden Sie auf unserer Website. Ihre Bewerbungsunterlagen senden Sie an: Axpo Hydro Surselva AG | Angelo Caviezel | CH-7162 Tavanasa T +41 81 929 25 63 | [email protected] www.axpo.com/jobs Service-Aushilfe gesucht Grat Auskunft unter: Tel. 081 925 13 34 (Frau Maissen) Restaurant Alpina Ruschein Sorgentelefon für Kinder is 0800 55 42 0 weiss Rat und hilft [email protected] r SMS 079 257 60 89 ^^^ZVYNLU[LSLMVUJO r PC 34 - 4900-5 Diabetes – was nun ? 19 Beratungsstellen in Ihrer Region Schweizerische Diabetes-Gesellschaft Bestens betreut in gewohnter Umgebung. www.diabetesuisse.ch PC 80-9730-7 Mitten im Leben. www.spitex.ch Ihre berufliche Zukunft – ist auch unsere Zukunft! Ab August 2016 bieten wir Lehrstellen für folgende Berufe an: Fachfrau/ Fachmann Gesundheit (FaGe) Kauffrau/ Kaufmann Köchin/ Koch Sind Sie interessiert? Bewerbungen an: Bewerbung mit vollständigen Zeugniskopien der letzten zwei Schuljahre senden Sie bitte an: Regionalspital Surselva, Personaldienst, 7130 Ilanz, [email protected] Einsendeschluss: 15. August 2015 Nus encurin per l’entschatta d‘october 2015 ni tenor cunvegnientscha in conluvrer pil stradalesser en pensum cumplein Vossas incumbensas – collaboraziun el survetsch da manteniment vid vias e stabiliments communals – duront igl unviern rumida da neiv cun survetsch da pichet Nossas pretensiuns – bunas habilitads sco maschinist – bunas experientschas sil sectur da construcziun bassa – promtadad da s’engaschar tenor basegns ordeifer il temps da lavur usitau – habilitad da luvrar en team e sur sesez – tenor pusseivladad domicil en vischnaunca Nossa purschida – plazza varionta e multifara – infrastructura moderna ed emperneivel ambient da lavur – salarisaziun corrispundenta Per sclariment saveis Vus sedrizzar tier il gerau responsabel Giusep Bearth, 7175 Sumvitg (076 456 90 97). La descripziun dalla plazza ei da retrer directamein tier la canzlia communala (tel. 081 920 25 00). Sche Vus essas interessai vid quella plazza, tarmettei ils documents d’annunzia usitai entochen ils 10 d’uost 2015 (posta A) alla suprastonza communala Sumvitg, Quadras su 5, 7175 Sumvitg. Kontaktpersonen für Fragen: FaGe: Blandina Quinter, Tel. 081 926 59 12 Kauffrau/Kaufmann: Matthias Müller, Tel. 081 926 50 34 Köchin/Koch: Fredy Heizmann, Tel. 081 926 50 21 Ti has gust da luvrar ella gastronomia? Eis flexibla, surventscheivla e has bugen contact cun la glieud? Lu eis Ti gest la dretga SURVIENTA naven digl 1. da settember (ni tenor cunvenientscha) Pren la curascha e contacteschi mei ! Lucian Alig Hotel Péz Terri Miez vitg 29 7149 Vrin 081/931 12 55 [email protected] Jäger Immobilien ist zusammen mit der Wiedler & Partner AG ein aufstrebender Immobiliendienstleister. Unsere ambitionierten Ziele treiben uns mit Leidenschaft voran. Es erwarten Sie ein aufgeschlossenes, dynamisches kleines Team sowie eine angenehme und durch gegenseitige Unterstützung geprägte Arbeitsatmosphäre. Zur Verstärkung unseres Teams in Chur suchen wir eine/n LIEGENSCHAFTSBEWIRTSCHAFTER (M/W) LIEGENSCHAFTSSACHBEARBEITER (M/W) Zur Festanstellung, 60–100% Ihre Aufgaben: • Eigenständige Betreuung der Liegenschaften inkl. STWE • Kontakt mit Behörden, Mietern und Eigentümern (STWE-Versammlungen) • Vertragswesen inkl. Wohnungsabnahmen und -übergaben • Inkassowesen • Erstellung von Heiz- und Nebenkostenabrechnungen • Erstellung der Liegenschaftsabrechnungen inkl. Budgetierung Was bieten Sie: • Abgeschlossene kaufmännische Ausbildung • Mehrjährige Berufserfahrung in der Immobilienbewirtschaftung • Selbständiges und gewissenhaftes Arbeiten auch unter hoher Belastung • Ausgeprägte kommunikative Fähigkeiten und Freude am Umgang mit Menschen • Sicherer Umgang mit MS Office und der Immobiliensoftware W&W Immotop Was bieten wir: • Eine abwechslungsreiche und interessante Tätigkeit • Anspruchsvolle Aufgaben und persönliche Entwicklungschance • Arbeiten in einem dynamischen und motivierten Team • Flexible Arbeitszeiten • Work-Life-Balance (familiengerechte Arbeitsbedingungen) Sie sind interessiert? Dann freuen wir uns auf eine aussagekräftige Bewerbung mit Ihrer Gehaltsvorstellung und frühestmöglichem Einsatztermin. Jäger Immobilien AG, Frau Nicole Sutter, Kalchbühlstr. 18, 7000 Chur Tel. 081 257 11 62 – [email protected] – www.jäger.ch Wir sind eine mittelgrosse Bauingenieurfirma mit fünf Zweigstellen im Kanton Graubünden und einer Niederlassung in Zürich. Zur Verstärkung unseres Teams bieten wir Ihnen in der Region Urseren/Surselva (Arbeitsort Sedrun) eine abwechslungsreiche Stelle als Gleismonteur/in Zur Ergänzung unseres Teams im Engadin – St. Moritz/Silvaplana suchen wir per sofort oder nach Vereinbarung eine/n Bauingenieur/in FH/ETH Sind Sie unsere neue Fachfrau Betreuung für Menschen mit einer geistigen Behinderung am Standort Untervaz? (70 - 80% I m/w) sowie eine/n Bauzeichner/in oder Bautechniker/in TS Sie unterstützen uns bei interessanten Projekten im konstruktiven Hochbau, Brückenbau und/oder Tiefbauprojekten der Fachrichtungen Strassenbau, Trinkwasserversorgung, Beschneiung, Leitungsbau, Abwasserreinigung Ihr Aufgabengebiet • Sie arbeiten vorwiegend im Unterhalt der Fahrbahn (Gleisbau) • Im Winter helfen Sie bei der Schneeräumung mit • Als Transportbegleiter und Traktorführer rangieren Sie eigenständig Triebfahrzeuge Unsere Anforderungen • Sie verfügen über eine abgeschlossene handwerkliche Berufslehre, im Idealfall als Gleismonteur • Bereitschaft zur Weiterbildung vorhanden • Teamfähigkeit, Zuverlässigkeit und Flexibilität • Bereitschaft zu unregelmässigen Arbeitszeiten und Piketteinsätzen Für nähere Auskünfte steht Ihnen Guido Monn, Leiter Regio Infrastruktur Urseren/Surselva, 079 359 88 91, gerne zur Verfügung. Sie schätzen eine vielseitige Tätigkeit? – Bei uns erwartet Sie ein freundlicher, mit modernsten Arbeitsmitteln (EDV/CAD) eingerichteter Arbeitsplatz mit fortschrittlichen Arbeitsbedingungen. Haben wir Ihr Interesse geweckt und spricht Sie diese Herausforderung mit abwechslungsreicher Tätigkeit an? Dann zögern Sie nicht und senden Sie uns Ihre schriftlichen Bewerbungsunterlagen zu oder wenden Sie sich an Andreas Heimoz, Details unter www.pdgr.ch/jobs Caprez Ingenieure AG, Via Serlas 23, Postfach 364 7500 St. Moritz Tel +41 81 834 88 55 EMail: [email protected] Info: www.caprez-ing.ch www.facebook.com/pdgr.ch KOMPETENT UND GEMEINSAM FÜR LEBENSQUALITÄT Ihre Bewerbung senden Sie bis zum 7. August 2015 elektronisch oder schriftlich an: Matterhorn Gotthard Bahn Personal Bahnhofplatz 7 3900 Brig [email protected] | www.mgbahn.ch DOMINO AG, Textilpflege Gratulaziun sils examens Ami Sabi im Sommerwunderland 29.6. – 21.8.15 und 5. – 16.10.15 Bahnhofstrasse 18, 7130 Ilanz Ramona Giger da Pardé ha astgau terminar ils examens finals sco assistenta dentala cun la fetg buna nota da 5,4 ed ei aschia la secunda megliera dil cantun Grischun. Sin quei grond pass en Tia veta astgas Ti esser loscha. Tiu patrun cun siu team dr. Dieter Tschappu e Tes geniturs gratuleschan a Ti cordialmein e giavischan pigl avegnir tu mo il bien. Ferien 27. Juli–9. August 2015 Ab 10. August sind wir wieder für Sie da. Praxis für Traditionelle Chinesische Medizin Marian R. Nielsen Joos Dipl. Akupunkteurin Städtlistrasse 27, 7130 Ilanz Tel. 081 925 40 60 www.tcm-ilanz.ch Sommerwunderland Gemeinsam mit Ami Sabi, dem Freund der Tiere und des Waldes, entdecken Kinder die Schönheit der Natur, die Geheimnisse der Region und sind zu Gast in seinem Patnal. Für Kinder im Alter von 4 bis 10 Jahren. Ganze Tage jeweils montags, mittwochs und freitags. Halbe Tage dienstags. Diabetes – was nun ? 19 Beratungsstellen in Ihrer Region Ami Sabi Werkstatt Jetzt fünf mal pro Woche bei Ami Sabi's Freund Michel in seiner Werkstatt basteln und die Elemente Wasser, Luft, Feuer und Erde sowie den Umgang mit Menschen und Tieren erlernen. 13. Juli – 7. August und 28. September – 16. Oktober. Schweizerische Diabetes-Gesellschaft www.diabetesuisse.ch PC 80-9730-7 Familientage Am 22. Juli, 29. Juli, 5. August und 7. Oktober 2015 haben die Kinder die Möglichkeit ihre Eltern, Götti, Onkel oder Tante mit ins Sommerwunderland von Ami Sabi zu nehmen. Gemeinsam mit einem Begleiter (Förster, Kräutermann, Wasserexperte oder Imker) geht Ami Sabi auf Entdeckungsreise. 1.-August-Feier in Luven, Restaurant Sasolas, Ab 18.00 Uhr mit Höhenfeuer Feines vom Grill, Salatbuffet, Kaffee und Kuchen Wir freuen uns auf viele Gäste Schützenverein Luven Anmeldung r rede be de r re n da en darü red er dar en n da rüb er er be de r n r rü ar ü de red ar ü nd reden en db er a en darü da r dreü rü denndarüber reed b darürbüer er re b re a r e d d r e n n e ber reddaerüber reden dardüabrüber reden d da www.flims.com de n d r rnedarüber re arü er reden e b ede aredüdebreendenr ddaarrüübb ber reden darü ber r arübnerdre arerür b nerd redda d e rr deedne da rü r ber eden da r ü b e n darüber breer reden ü de da r ennd darübeürberre de r red ar ü n be darbüeber rede n rüber redde n r reden arnüd ba darürbeder rede errürbeer n den darüber de rüber re ebre re baeürbü arüd rederendden dar erforderlich für säm tlic he Ami Sabi Aktivit äte n Bis am Vor tag 17.0 0 Uhr an der Gäs teinforma tion Flims Laax Falera: Tel. +41 (0)81 920 92 00 oder unter ww w.flims .com /am isabi Telefon • chaT • Mail 14 LA PRESCHENTAZIUN DA L'EMNA VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 Scorpiuns – trais spezias pli pitschnas èn er da chasa en il sid da la Svizra Ils scorpiuns appartegnan als artropods. Tar quest tschep d’animals tutgan ils insects, ils giombers, ils filiens ed ils millipes. A l’emprima egliada pudess ins attribuir ils scorpiuns als giombers, damai che omaduas gruppas d’animals han forschs. Ma en vardad sa differenzieschan ils scorpiuns areguard il dumber e la funcziun da las extremitads tant dals insects sco er dals giombers e dals millipes. Entant che tut ils artropods numnads pon ultra da las extremitads avair vi dal segment dal chau antennas pli u main sviluppadas, èn quellas sa midadas tar l’ulteriura classa en griflas da missella. Questa classa dals filiens (arachnida) cumpiglia tut ils filiens, ils chariels (inclus ils raischens) ed ils scorpiuns. Caracteristicas Las 1400 spezias da scorpiuns ch’existan en tut il mund vegnan per ordinari partidas en 13 famiglias. La gronda part dals scorpiuns mesira 3-8 cm. Ils pli pitschens han ina lunghezza da be 9 mm, ils pli gronds dentant da varga 20 cm. Ils scorpiuns èn s’adattads enormamain bain a differents spazis da viver. I dat spezias che survivan senza problems periodas da temperaturas da minus 10 grads ed auters che resistan a temperaturas da 50 grads u dapli. Autras spezias èn bunas da surviver dus dis sut l’aua. In bun agid è senz’auter il skelet exteriur dals scorpiuns. Per l’ina è quel movibel e per l’autra porscha el grazia a sia consistenza ina buna protecziun cunter il fraid, la chalur ed ils inimis. Questa construcziun dal corp è sa cumprovada fitg bain: Ils scorpiuns n’èn betg mo l’urden il pli vegl entaifer la classa dals filiens, els tutgan era tar ils animals da terra ils pli vegls ch’existan anc oz. La furma da lur corp n’è strusch sa midada durant ils ultims 400 milliuns onns. Per animals senza spina dorsala è l’aspectativa da vita dals scorpiuns fitg auta. Els vegnan tranter 2 ed 8 onns vegls, i dat però er spezias che vivan bunamain 20 onns. Cumparsa Cua ferma cun vaschia da tissi e guegl, otg chommas, dus mauns da forsch – quai èn curtamain las caracteristicas enconuschentas dal scorpiun. Il corp è lunghent, ha ina part dal chau cun il pèz ed in venter che daventa vers la fin da la cua adina pli stretg. Quel ha tschintg segments a furma da rintg ch’èn colliads in cun l’auter, ma ch’èn tuttina fitg movibels. L’ultim segment cuntegna ina vaschia da tissi ed in piz stort. Ils mauns en furma da forsch èn magari gronds. Quels dovra il scorpiun per chavar tunnels e per tegnair la preda. Ils utensils da la bucca (en furma da pitschnas zangas) èn percunter pitschens. Las chommas, la bratscha, ils mauns ed era la cua èn surtratgs d’organs sensitivs en furma da pelinas spezialas fitg sensiblas. Els servan a la percepziun da differentas midadas (temperatura, vent, savur). Sco sulet animal han ils scorpiuns pelinas en furma d’in petgen sin la vart sut dal venter. Fin oz san ins mo che quellas surpiglian tschertas funcziuns dal palp e ch’ellas reageschan sin stimulaziuns chemicas. Era tar la copulaziun han ellas ina tscherta funcziun. Gist sur ils pes dals scorpiuns sa chatta in organ sensitiv che sumeglia ina pitschna sfessa. Quest organ reagescha sin squassadas. El registrescha las vibraziuns d’in bau che chamina in mez meter davent dad el. Scorpiuns han fin sis pèra egls. Ils dus egls principals èn amez il Euscorpius alpha – ina da las spezias derasadas en la Svizra dal Sid ed en l’Italia dal Nord. chau; i dat spezias da scorpiuns cun tschintg pèra egls da la vart. Scorpiuns vesan fitg bain, els èn abels da s’orientar era en il cler da las stailas. Nutriment Tut ils scorpiuns èn animals da rapina. Els maglian insects, auters artropods, reptils giuvens e ruiders, sch’els èn abels d’als mazzar. Per part èn ils scorpiuns cannibals e maglian schizunt ils agens pitschens. Els èn buns da magliar fin 40% da l’agen pais e da far alura gigina durant pliras emnas. Ils scorpiuns èn activs da notg. Cur ch’i vegn stgir vegnan els or da lur zups sut la crappa, la damaun baud sa retiran els puspè. Uras a la lunga spetgan els sin la preda. Sch’in animal chamina sperasvi, vegn el attatgà cun ina reacziun fitg andetga. Animals pli gronds mazzan els cun ina piztgada da tissi u tschiffan els cun lur forschs. Il saut durant la notg da nozzas La gronda part dals scorpiuns maina ina vita solitaria e vegn en contact cun auters scorpiuns be suenter la naschientscha, sin chatscha u durant il temp da paregliaziun. La copulaziun è in ritual cumplitgà tar ils scorpiuns. Il mastgel tschiffa la femna cun sias forschs e la maina cun moviments ritmics sur il terren. Quest saut dura minutas, mintgatant pliras uras u schizunt dis. Alura piztga il mastgel ses guegl da tissi en la liadira dal bratsch da forsch, però senza blessar. Probablamain duai quai animar a la copulaziun. Il mastgel metta sinaquai in pachet da semins sin il terren ch’el ha nettegià bain cun ses petgen. Ussa sa tegna il pèrin fermamain in vi da l’auter cun lur buccas dentadas (sco sch’els sa bitschassan) ed il mastgel tira la dunna exactamain sur il pachet da semins. Cun in reflex tira la dunna il pachet da semins vers la part sut dal venter e maina quel en ses organ sexual. Reproducziun Scorpiuns èn animals vivipars. Ils pitschens raivan immediat sin il dies da la mamma e restan là per 5-8 dis. Qua èn els FOTO: PD protegids d’inimis. Ils pitschens setgentassan senza lur skelet exteriur. La mamma als dat l’umiditad ch’els dovran. Suenter l’emprima spelada è il skelet exteriur dir ed ils pitschens bandunan il sez aut. Per in tschert temp stattan els anc en cumpagnia da la famiglia, pli tard tschertgan els lur atgna via. Ils scorpiuns partureschan en media 20 fin 40 pitschens. dal zodiac dal scorpiun (vesaivel durant la stad) e da l’Orion (vesaivel d’enviern) chatscha in sin l’auter al firmament. Era durant il temp medieval aveva il scorpiun cun sias otg chommas ed il guegl da tissi si’impurtanza. L’ieli dals scorpiuns era ina buna medischina cunter autras piztgadas, cunter la pesta, cunter squitschadas ed auters mals. Inimis Tar ils inimis natirals dals scorpiuns tutgan differentas sorts d’utschels (en spezial tschuettas), luschards, serps, raunas pli grondas e mammals. Plinavant fan blers scorpiuns chatscha sin auters scorpiuns, tant d’autras spezias sco da l’atgna. Per sa defender da lur inimis furma la spina da tissi in’arma ordvart effizienta. Il tissi vegn producì en la glonda da tissi che sa chatta en il davos segment dal corp. Per regla sa cumpona quel da duas cumponentas: ina per mazzar auters artropods che servan sco nutriment, l’autra per sa defender cunter inimis. Il tissi da la gronda part dals scorpiuns n’è betg privlus per vertebrads pli gronds. I dat dentant singulas spezias che possedan in tissi che po er esser per l’uman fitg privlus. Scorpiuns en Svizra En Svizra vivan trais spezias da scorpiuns: l’euscorpius italicus, l’euscorpius alpha e l’euscorpius germanus. Sco che lur nums din gia, appartegnan tuts trais al gener euscorpius. Quel cumpiglia 17 spezias che vegnan tuttas quasi be avant en l’Europa. Tut las spezias d’euscorpius vivan en zonas tempradas fin semiaridas. Sco la gronda part dals scorpiuns prefereschan els habitats crappus u grippus e passentan il di sut crappa u laina morta. Cur che la temperatura croda sut 10 grads, tschertgan ils scorpiuns indigens zups segirs da schelira. Els èn airis durant ils mais fraids. Da stad, cura ch’igl è fitg chaud, fan els lungas pausas. Fitg activs èn ils scorpiuns durant il temp da copulaziun e da primavaira, cur ch’els ruschnan fomentads or da lur zups d’enviern per tschertgar nutriment. Per l’uman furman tut las spezias d’euscorpius nagin privel. L’effect d’in guegl sa lascha cumparegliar cun quel d’in avieul u d’ina vespra. Percunter è l’existenza dals scorpiuns en Svizra periclitada. Lur abitadis vegnan restrenschids mintg’onn pli fitg. Mirs natirals cedan a mirs da betun; e nua ch’i crescha guaud da feglia, perdan ils scorpiuns buns lieus chauds. Perquai ch’ils scorpiuns indigens èn fitg stgars, na pon ins er betg sa basar be sin observaziuns en il liber per descriver lur moda da viver, mabain tira a niz supplementarmain datas gudagnadas en terraris. Il scorpiun e l’uman La preschientscha dal scorpiun sa mussa bunamain en tut las culturas principalas dal temp antic. Trais dis avant ch’il retg da la Persia è vegnì en Mesopotamia, ha el dà il cumond a sia glieud da mazzar tants scorpiuns sco pussaivel. «Quel che tschiffa ils pli blers, survegn in premi.» Giats e falcuns vegnivan onurads e ludads sco sontgs, perquai ch’els mazzavan u magliavan quests animals malvis e per part era da tissi. Ils Egipzians dal temp antic han medemamain descrit ils scorpiuns. «Sut mintga crap viva almain in da quests animals.» La dieua egipziana Serket vegniva savens illustrada cun il scorpiun sin il chau u er be sco scorpiun. Ed er ils Grecs onuravan il scorpiun, perquai ch’el duai avair mazzà il chatschader Orion che vuleva extirpar tut ils animals dal mund. Dapi lura fan ils segns Las trais spezias indigenas Euscorpius italicus Il pli grond dals scorpiuns indigens è l’euscorpius italicus. Questa spezia è da cha- sa dal sidost da la Frantscha sur l’Italia Centrala e dal Nord fin en il Balcan e la Grezia. Plinavant populescha el las rivas da la Mar Naira en la Tirchia, la Georgia e la Russia. En Svizra viva l’euscorpius italicus cunzunt en il Tessin, per il solit fin a l’autezza da 500 meters sur mar. En il Grischun al pon ins be observar en la part inferiura dal Mesauc. L’euscorpius italicus cuntanscha ina lunghezza da 4 fin 5 cm. Ils segments da la cua, las forschs ed il dies èn in pau plats. Sco tut las spezias d’euscorpius sa nutrescha el da las pli differentas sorts d’artropods da tuttas grondezzas (garlogns, grigls, tgirallas da la notg, filiens e.a.). Femellas cun pitschens pon ins observar ils mais avust e settember. Er ils rituals da paregliaziun han lieu da quel temp. Ins suppona che las femellas partureschian be ina giada l’onn e ch’il temp da purtanza saja 11 fin 11,5 mais. L’euscorpius italicus preferescha lieus sitgs. El vala sco suondacultura e viva gugent en zonas abitadas (per exempel sper mirs-chasa, en mirs da vignas u en culturas da chastognas). Euscorpius alpha Cun ina lunghezza da 3 cm è el in pau pli pitschen che l’euscorpius italicus. En cumparegliaziun cun ses parent pli grond èn las forschs, la cua ed il dies in pau radunds. L’euscorpius alpha è per ordinari da colur naira. L’euscorpius alpha è be derasà en il sid da las Alps en Svizra ed en l’Italia. En l’Italia cumpara el en il Piemunt e la Lumbardia sco er en il Trentino-Tirol dal Sid. En Svizra è l’euscorpius alpha medemamain da chattar en differentas valladas dal Tessin, però fin a 2000 meters sur mar. En il Grischun han ins chattà quest scorpiun en la Bregaglia ed en il Puschlav. Plinavant al han ins pudì cumprovar en parts dal Vallais. L’euscorpius alpha abitescha tant en habitats natirals sco er en vischinanza da l’uman. El preferescha lieus ch’èn in pau pli umids che quels da l’euscorpius italicus. Pli baud valeva l’euscorpius alpha sco sutspezia da l’euscorpius germanus. Pir l’onn 2000 al han ins renconuschì a basa da differenzas geneticas sco atgna spezia. Euscorpius germanus L’euscorpius germanus è derasà be en l’ost da las Alps. En l’Italia al chatt’ins en l’ost da la regiun Trentino-Tirol dal Sid ed en la regiun Friul-Venezia Giulia; en l’Austria en parts dal Tirol ed a Kärnten ed en la Slovenia en las Alps Giulias. En Svizra è questa spezia da scorpiuns be da chasa en la Val Müstair. L’euscorpius germanus è da colur brin stgira fin naira. Areguard la cumparsa ha el gronda sumeglientscha cun l’euscorpius alpha; areguard la moda da viver sa laschan l’euscorpius germanus e l’euscorpius alpha cumparegliar cun l’euscorpius italicus. L’euscorpius germanus na viva betg en zonas abitadas, mabain en guauds alpins, prads sitgs e territoris da grava. Sin las spundas dal Piz Terza en la Val Müstair viva l’euscorpius germanus fin a 2250 meters sur mar; quai è il record en l’Europa. Ensemen cun trais ulteriuras spezias vegnan l’euscorpius germanus e l’euscorpius alpha attribuids a la sutspezia Alpiscorpius che caracterisescha las populaziuns alpinas dals scorpiuns europeics. La preschentaziun: Dossier «Scorpiuns». La Svizra sa chatta al cunfin dal territori da derasaziun dals scorpiuns. Dapli infurmaziuns: chatta.ch/?hiid=3634 www.chattà.ch CHARTA: PD TELEVISIUN VENDERDI VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 SRF 1 SRF ZWEI ARD ORF 1 SAT 1 10.50 Kulturzeit 11.30 Wild School 12.15 Mini Beiz, dini Beiz 12.45 Tagesschau mit Meteo 13.10 Glanz & Gloria 13.25 Der Landarzt. Seelenfinsternis 14.10 Das Bistro am See. Schatten der Vergangenheit 15.05 Jobtausch (5) 15.50 Üse Zoo (3) 16.35 Faszination Vogesen 16.50 Best Friends. Beni geht ein Licht auf / Vorbilder 17.10 Rosanna checkt's! 17.45 Guetnachtgschichtli 18.00 Tagesschau mit Meteo 18.15 Mini Beiz, dini Beiz 18.40 Glanz & Gloria 19.00 Schweiz aktuell 19.25 SRF Börse 19.30 Tagesschau mit Meteo 5.35 Roboclip 6.00 Drei auf zwei 9.00 Best Friends 9.20 Rosanna checkt's! 9.40 Roboclip Selection 10.10 Rules of Engagement 10.30 Der Landarzt 11.15 Wege zum Glück 12.00 Tessa 12.45 Rules of Engagement 13.05 Magnum 13.50 Emergency Room 14.35 Still Standing 15.00 Live: Radsport. Tour de France. 19. Etappe 18.00 Faszination Madagaskar 18.20 Two and a Half Men. Hals- und Beinbruch / Feucht-fröhliche Weihnacht 19.10 Happy Endings. Bis dass der Tod uns scheidet? / Die Treibsand-Affäre. Comedyserie 5.30 Live: ZDF-Morgenmagazin 9.00 Tagesschau 9.05 Lilly Schönauer – Paulas Traum. TV-Romanze (A/D 2009). Mit Eva Herzig, Enzi Fuchs 10.35 Tagesschau 10.45 Um Himmels Willen 11.35 Papageien, Palmen & Co. 12.00 Tagesschau 12.15 ARD-Buffet 13.00 ZDF-Mittagsmagazin 14.00 Tagesschau 14.10 Rote Rosen 15.00 Tagesschau 15.10 Live: Radsport. Tour de France. 19. Etappe 18.00 Wer weiss denn sowas? 18.50 Die Kuhflüsterin. Die Pizza / Die Gattin 19.45 Wissen vor acht – Werkstatt. Magazin 19.50 Wetter vor acht 19.55 Börse vor acht 9.10 Gilmore Girls 9.50 Drop Dead Diva 10.35 Mein Flaschengeist und ich. TV-Komödie (D 2009). Mit Torben Liebrecht, Jasmin Schwiers, Sky du Mont 12.05 Gilmore Girls 12.50 Drop Dead Diva 13.30 Die Nanny 13.55 Live: Formel 1. Grosser Preis von Ungarn. Training. Vom Hungaroring in Mogyoród 15.35 How I Met Your Mother 15.55 The Big Bang Theory 16.35 ZIB Flash 16.40 Malcolm 17.05 How I Met Your Mother 17.45 Two and a Half Men 18.05 ZIB Flash 18.10 Die Simpsons 18.55 The Big Bang Theory 19.45 ZIB Magazin 19.54 Wetter mit ZIB 20 5.30 Live: Sat.1-Frühstücksfernsehen. Talk: Andrea Kaiser / Talk: Larissa Kindt. Moderation: Jan Hahn, Alina Merkau 10.00 Teletip Shop. Magazin 11.00 Richterin Barbara Salesch 12.00 Richter Alexander Hold 14.00 Auf Streife 15.00 Im Namen der Gerechtigkeit – Wir kämpfen für Sie! 16.00 Anwälte im Einsatz 17.00 Mein dunkles Geheimnis. Der Verwalter. Doku-Soap 17.30 Schicksale. Schwer zu vermitteln. Doku-Soap 18.00 In Gefahr – Ein verhängnisvoller Moment. Paula – Zwei Mütter sind eine zu viel 19.00 Newtopia 19.55 Sat.1 Nachrichten 20.05 Eusi Landchuchi (3) Cuisine de chez nous. Dokureihe Marilen Muff, Meilen ZH 20.55 Cervelat trifft Baklava – Fremde Feste feiern (3) Dokumentationsreihe 21.50 10vor10 mit Meteo 22.25 ThuleTuvalu Dokufilm (CH/TUV 2014) 0.00 Tagesschau Nacht 0.15 Der weisse Hai Horrorfilm (USA 1975). Mit Roy Scheider, Richard Dreyfuss Regie: Steven Spielberg 2.15 Eusi Landchuchi (3) 3.00 Cervelat trifft Baklava – Fremde Feste feiern (3) 3.45 Schweiz von oben (3) 20.00 «Magier der Leidenschaft» – ein Opernabend mit Giacomo Puccini. Porträt 21.00 Live: Turandot in Bregenz Vor und hinter den Kulissen eines Operndramas 23.35 sportaktuell Moderation: Steffi Buchli 23.50 The Fast and the Furious: Tokyo Drift. Actionthriller (USA/D 2006). Mit Lucas Black, Bow Wow. Regie: Justin Lin 1.25 Slither – Voll auf den Schleim gegangen. Horrorkomödie (USA 2006). Mit Nathan Fillion, Elizabeth Banks 2.50 The Fast and the Furious Actionthriller (USA/D 2006) 20.00 Tagesschau. Mit Wetter 20.15 Clarissas Geheimnis TV-Drama (D/A 2012) Mit Katja Riemann, Paula Kalenberg. Regie: Xaver Schwarzenberger 21.45 Tagesthemen. Mit Wetter 22.00 Tatort. Krimireihe (D 2013) Schwarzer Afghane 23.30 Reykjavík – Rotterdam: Tödliche Lieferung Thriller (ISL/D/NL 2008) Mit Baltasar Kormákur, Victor Löw. Regie: Óskar Jónasson 0.50 Nachtmagazin 1.10 Hexenkessel. Kriminalfilm (USA 1973). Mit Robert De Niro, Harvey Keitel 20.15 Eat, Pray, Love Liebesdrama (USA 2010) Mit Julia Roberts, James Franco. Regie: Ryan Murphy 22.25 ZIB Flash 22.35 Was gibt es Neues? – Classics Show. Mit Oliver Baier 23.15 MA 2412. Körperkult Unterhaltungsserie 23.40 ZIB 24 0.00 Fussball. Erste Liga 0.25 Covert Affairs Krimiserie. Vertrauensfragen / Schmutzige Hände 1.45 Blood and Chocolate – Bis(s) zum Vollmond. Fantasyfilm (USA/GB/D/RUM 2007) 3.15 CSI – Den Tätern auf der Spur 20.15 Gregs Tagebuch II – Gibt's Probleme? Familienfilm (USA 2011). Mit Zachary Gordon, Devon Bostick, Rachael Harris. Regie: David Bowers 22.20 Pastewka Comedyserie. Der Trip 22.45 Switch Reloaded. Show Mitwirkende: Bernhard Hoëcker, Michael Kessler u.a. 23.50 Sechserpack. Show Ab ins Grüne / Verwandt & verschwägert / Bauch, Beine, Po. Mit Shirin Soraya u.a. 1.20 Die dreisten drei – Die Comedy-WG. Show 2.40 Weibsbilder. Show 3.20 Switch Reloaded. Show VOX PRO 7 ZDF ORF 2 RTL 6.15 SOKO Familie 7.15 Verklag mich doch! 10.10 Hilf mir doch! 11.15 vox nachrichten 11.20 CSI: NY. Ausserirdisch! / Die Vögel 13.05 CSI: Miami. Der verlorene Sohn 14.00 Wer weiss es, wer weiss es nicht? 15.00 Shopping Queen 16.00 4 Hochzeiten und eine Traumreise 17.00 Mein himmlisches Hotel. Tag 5: Finale 18.00 mieten, kaufen, wohnen 19.00 Das perfekte Dinner. Tag 5: Bijan(51), Frankfurt/Taunus 5.05 Scrubs 5.50 Two and a Half Men 7.25 Mike & Molly 8.15 How I Met Your Mother 9.40 Teletip Shop 11.30 Mike & Molly 11.55 Two and a Half Men 13.40 2 Broke Girls 14.10 The Big Bang Theory 15.35 How I Met Your Mother 17.00 Live: taff. Leyk am Limit (5) 18.00 Faces Studio (3) 18.10 Die Simpsons. Aus dunklen Zeiten / Allein ihr fehlt der Glaube 19.05 Galileo. Millionengeschäft «Kakerlaken-Farm» 9.05 Volle Kanne. Magazin 10.30 Rosenheim-Cops 11.15 SOKO Wismar 12.00 heute 12.10 drehscheibe 13.00 ZDF-Mittagsmagazin 14.00 heute – in Deutschland 14.15 Die Küchenschlacht 15.00 heute Xpress 15.05 Bares für Rares 16.00 heute – in Europa 16.10 SOKO Kitzbühel 17.00 heute 17.10 hallo deutschland 17.45 Leute heute 18.05 SOKO Wien 19.00 heute mit Wetter 19.25 Die Bergretter 11.05 Tessa 11.50 €co. Magazin 12.20 WELTjournal 12.50 Wetterschau mit ZIB 13.15 heute mittag 14.00 Frisch gekocht Kochchampion 14.25 Seitenblicke 14.30 Tessa 16.00 Die Barbara-Karlich-Show 17.00 ZIB 17.05 heute österreich 17.30 heute leben 18.30 heute konkret 18.51 heute infos und tipps 19.00 Bundesland heute 19.20 Money Maker 19.30 Zeit im Bild mit Wetter 19.55 Sport aktuell 5.35 Explosiv – Das Magazin 6.00 Live: Guten Morgen Deutschland 8.30 Gute Zeiten, schlechte Zeiten 9.00 Unter uns 9.30 Betrugsfälle 10.00 Die Trovatos – Detektive decken auf 12.00 Punkt 12 14.00 Verdachtsfälle 17.00 Betrugsfälle 17.30 Unter uns 18.00 Explosiv – Das Magazin 18.30 Exclusiv – Das Star-Magazin 18.45 RTL aktuell 19.05 Alles was zählt 19.40 Gute Zeiten, schlechte Zeiten 20.00 Prominent! Magazin. David Modjarad und Rabea Schif kommentieren das Treiben auf dem Boulevard der Reichen, Schönen und Berühmten. 20.15 Law & Order: Special Victims Unit. Krimiserie Unerwünscht / Trauma / Späte Rache / Frauenjäger Mit Mariska Hargitay, Richard Belzer, Ice-T 0.00 vox nachrichten 0.20 Law & Order: Special Victims Unit. Krimiserie 1.55 CSI: Miami. Krimiserie 4.10 Schneller als die Polizei erlaubt. Doku-Soap 20.15 Outlander Actionfilm (USA/D 2008) Mit Jim Caviezel, Sophia Myles. Regie: Howard McCain 22.35 District 9. Actionthriller (USA/NZ/CDN/SA 2009) Mit Sharlto Copley, Jason Cope, Nathalie Boltt. Regie: Neill Blomkamp 0.50 Red: Werewolf Hunter TV-Horrorfilm (CDN 2010) Mit Felicia Day, Kavan Smith Regie: Sheldon Wilson 2.30 Steven liebt Kino – Spezial. Am grünen Rand der Welt 2.40 ProSieben Spätnachrichten 2.45 District 9. Actionthriller (USA/NZ/CDN/SA 2009) 20.15 Der Kriminalist Krimiserie. Ruhe in Frieden 21.15 SOKO Leipzig Krimiserie. Frischfleisch 22.00 heute-journal. Wetter 22.30 Ellerbeck Sitcom. Der Wahltag 23.00 aspekte. U.a.: Zu Besuch beim Ehepaar Varoufakis: Kultur und gescheiterte Utopien / Das Vermächtnis von «Charb»: Der Karikaturist über Rassismus / Der DDRFotograf Thomas Billhardt: Von Honecker nach Vietnam Gast: Madsen (Band) 23.45 heute+. Magazin 0.00 Ellerbeck. Sitcom 20.05 Seitenblicke 20.15 Ein Fall für zwei Krimiserie. Alles ausser Liebe 21.15 Live: Turandot auf der Seebühne. Oper (A 2015) Regie: Felix Breisach 23.30 ZIB 23.35 Euromillionen 23.40 Columbo Krimireihe (USA 1990). Schleichendes Gift. Mit Peter Falk, James Read, Jo Anderson 1.10 Die Neue – Eine Frau mit Kaliber. Krimiserie Ein tiefer Fall 2.00 Seitenblicke. Magazin 2.10 Kaisermühlen Blues 2.55 Julia. Unterhaltungsserie 20.15 Die ultimative Chart-Show Show. Die erfolgreichsten Ballermann-Hits. Gäste: Johanna Klum (Moderatorin, Sängerin und Model) u.a. Im Showteil: Jürgen Drews, DJ Ötzi, Costa Cordalis, Loona, Cascada, WAX, Right said Fred, Hermes House Band u.a. 0.00 RTL Nachtjournal 0.30 Willkommen bei Mario Barth Show. Gast: Sila Sahin (Schauspielerin) 1.25 Adam sucht Eva – Gestrandet im Paradies. Show 2.20 RTL Nachtjournal 2.50 «Stern»-TV 4.20 Das Strafgericht TSR RSI LA 1 KABEL 1 3 SAT RTL 2 10.45 Euronews 11.10 Les feux de l'amour 11.50 Scènes de ménages 12.15 Plus belle la vie 12.45 Le 12h45 13.00 Météo 13.05 FBI: Duo très spécial 13.50 Live: Cyclisme. Tour de France. 19e étape: Saint-Jean-deMaurienne-La Toussuire/Les Sybelles (138 km). En direct 17.40 Rex 18.30 Top Models 18.55 Météo régionale 19.00 Couleurs d'été. Découverte 19.20 Météo 19.30 Le 19h30 10.20 Pagine di vita 11.00 Royal Pains 11.45 Piattoforte 12.30 Telegiornale 12.40 Meteo regionale 12.45 The Middle 13.05 Homicide Hills (4/6) 13.55 Psych 14.40 Genio per amore. Commedia sentimentale (USA 1994) 16.10 Suor Camilla. Film giallo (D 2012) 17.40 Tesori del mondo 18.00 Telegiornale Flash 18.10 Castle 18.55 Il Quotidiano Flash 19.00 Paradisi ecologici 19.30 Il quotidiano 19.55 Meteo 5.15 Steven liebt Kino – Spezial 5.35 Mord ist ihr Hobby 8.20 Navy CIS 9.15 The Mentalist 10.10 Teletips Schweiz 12.05 Numb3rs – Die Logik des Verbrechens 13.05 Cold Case 13.55 Navy CIS 14.55 The Mentalist 15.50 Live: News 16.00 Castle 16.55 Mein Lokal, dein Lokal – Wo schmeckt's am besten? 17.55 Abenteuer Leben – Täglich neu entdecken 18.55 Achtung Kontrolle! Einsatz für die Ordnungshüter 10.15 Anne Will. Merkel und das Flüchtlingsmädchen 11.30 Sehen statt Hören. Wochenmagazin für Hörgeschädigte. Magazin 12.00 Tiere, Meditation und Gebet. Doku 12.30 Eins werden mit Gott. Doku 13.00 ZIB 13.25 Logbuch der Schöpfung (1-4/4) 16.15 Die Rache der Schöpfung (1-3/3) 18.30 nano. Die Welt von morgen. Magazin 19.00 heute 19.20 Kulturzeit. Lee Miller – Die Frau in Hitlers Badewanne 5.10 Grip – Das Motormagazin 5.55 Privatdetektive im Einsatz 7.45 Infomercial 8.00 Der Trödeltrupp – Das Geld liegt im Keller 9.00 Frauentausch 11.00 Family Stories 12.00 Köln 50667 13.00 Berlin – Tag & Nacht 14.00 Dein neuer Style – Entdecke deine Schönheit! 15.00 Der Trödeltrupp – Das Geld liegt im Keller 17.00 Next, Please! 18.00 Köln 50667 19.00 Berlin – Tag & Nacht 20.00 Météo 20.05 Cuisine de chez nous Etape 3: Marilen Muff (ZH) 20.55 Les petits meurtres d'Agatha Christie: Pension Vanilos (1) Téléfilm policier (F 2015) Avec Samuel Labarthe, Blandine Bellavoir, Elodie Frenck Regie: Eric Woreth 22.35 Grantchester (5/6) Série dramatique. Rien d'une opérettte / Les ombres de la guerre 0.10 Paranormal Activity III Film d'épouvante (USA 2011) Avec Katie Featherston, Sprague Grayden 1.30 Couleurs d'été. Découverte 20.00 Telegiornale Le notizie di prima serata 20.35 Meteo 20.40 E alla fine arriva mamma Sitcom. Amici per sempre Con Josh Radnor 21.05 Major Crimes. Serie poliziesca La trappola / Tutto in gioco 22.30 C.S.I. – Miami Serie gialla. Dissolto 23.15 Meteo notte 23.20 Lo stravagante mondo di Greenberg. Commedia drammatica (USA 2010) Con Greta Gerwig, Ben Stiller, Koby Rouviere. Regie: Noah Baumbach 1.00 Repliche continuate 20.15 Castle Krimiserie. Tod im Pool In der Wohnung des ermordeten Schwimmers Zack Lindsey werden Steroide gefunden Doch Zack hat nie welche genommen. / Dein Geheimnis ist bei mir sicher 22.15 Homeland Dramaserie. Der Schutzschild / Flucht oder Tod / Der Tunnel 1.00 Castle. Krimiserie 1.45 Late News 1.50 Castle. Krimiserie 3.10 Late News 3.15 Steven liebt Kino – Spezial 3.25 Bobby Jones, Stroke of Genius. Biografie (USA 2004) 20.00 Tagesschau 20.15 Patient Autobahn Dokumentation 21.00 Die Mainau – das Blumenschiff der Bernadottes Dokumentation 21.15 Live: Turandot. Oper (A 2015) Regie: Felix Breisach 23.40 Wahnsinnig verliebt Liebesdrama (F 2002). Mit Audrey Tautou, Samuel Le Bihan, Isabelle Carré 1.10 10vor10 1.40 extra 3 Spezial. Magazin U.a.: Der reale Irrsinn XXL / Aussichtsplattform: Kein Blick auf den Nord-Ostsee-Kanal 2.10 Asül für Alle. Show 20.00 RTL II News 20.15 Jurassic Park 3 Abenteuerfilm (USA 2001) Mit Sam Neill, William H. Macy Regie: Joe Johnston 22.00 Last Boy Scout – Das Ziel ist Überleben. Actionfilm (USA 1991). Mit Bruce Willis, Damon Wayans. Regie: Tony Scott 0.05 Die rote Flut. Actionfilm (USA 1984) Mit Patrick Swayze, C. Thomas Howell. Regie: John Milius 2.10 Red Heat Actionkomödie (USA 1988) Mit Arnold Schwarzenegger, James Belushi, Laurence Fishburne. Regie: Walter Hill ARTE B3 SÜDOSTSCHWEIZ 3+ SWR 16.00 Die Eisläuferin. TV-Komödie (D 2015) 17.30 Mit Dolch und Degen 18.25 Buddha und die Schneeleoparden 19.10 ARTE Journal 19.30 Im Bauch von ... (5). Wien: Der Naschmarkt 20.15 Halb so alt wie sie (1/3) 22.35 Der Weisse Hai 23.30 Das Glück des Alters. Dokumentarfilm (F 2011) 0.25 KurzSchluss 1.15 Marley 3.40 Die neuen Paradiese 4.20 Alte Schachteln 4.25 Best of ARTE Journal 15.05 Polizeiinspektion 1 15.30 Weibsbilder (5) 16.00 weiss blau 16.45 Rundschau 17.00 Die Sennerin und ihr Sohn 17.30 Frankenschau aktuell 18.00 Abendschau 18.45 Rundschau 19.00 Unser Land 19.45 Bayern feiern 20.15 Auf geht's zur Gartenschau in Alzenau 21.45 Rundschau-Magazin 22.00 Bayerischer Kabarettpreis 2015 23.30 Lisa Fitz – Das Beste! 0.15 Rundschau-Nacht 16.00 Shop24Direct 16.15 Globe TV 16.30 Shop24Direct 17.00 Shop24Direct 17.15 Globe TV 17.30 Homegate TV 18.00 Nachrichten «SO informiert» mit Wetter 18.30 Top Pot 19.00 Nachrichten «SO informiert» mit Wetter 19.30 Top Pot 20.00 Nachrichten «SO informiert» mit Wetter 20.30 Top Pot 22.00 Nachrichten «SO informiert» mit Wetter 22.30 Top Pot 0.00 Nachrichten «SO informiert» mit Wetter 6.00 ESO.TV 8.00 HSE24 9.00 ESO.TV 16.00 How I Met Your Mother 17.40 How I Met Your Mother 18.05 How I Met Your Mother 18.30 The Big Bang Theory 18.55 The Big Bang Theory 19.20 The Big Bang Theory 19.45 The Big Bang Theory (1) 20.15 Navy CIS 21.10 Navy CIS: New Orleans 22.10 Hawaii Five-0 23.15 Navy CIS 0.15 Navy CIS 1.05 Hawaii Five-0 1.50 Bauer, ledig, sucht... 3.15 Supermodel (2) 4.40 Superstar 16.05 Kaffee oder Tee 17.00 Landesschau aktuell 17.05 Kaffee oder Tee 18.00 Landesschau aktuell 18.15 Fahr mal hin 18.45 Landesschau BW 19.30 Landesschau aktuell 20.00 Tagesschau 20.15 Der Südwesten von oben 21.00 Live: Turandot auf der Seebühne. Oper (D 2015) 23.40 Landesschau aktuell 23.55 Alfons und Gäste. Show 0.35 Lachgeschichten. Show 1.20 Das TalkGespräch. Show 15 TV-TIPPS Clarissas Geheimnis 20.15 | ARD TV-DRAMA: Stella (Paula Kalenberg) hat ihre Kindheit in der afrikanischen Savanne verbracht, wo ihre Mutter Clarissa ein kleines Safari-Unternehmen betreibt, in dem die Achtzehnjährige als Führerin aushilft. Eines Tages stirbt Clarissa bei einem Autounfall. In Stellas Trauer mischt sich jedoch schon bald ein weiterer Schock: Sie muss erfahren, dass die Identität ihrer Mutter und damit auch ihre eigene Herkunft frei erfunden war. In Wahrheit stammte Clarissa aus Österreich und war die Tochter der vermögenden Industriellenfamilie Löwenthal. Gregs Tagebuch II – Gibt's … 20.15 | SAT.1 FAMILIENFILM: Die Sommerferien sind vorbei, Greg (Zachary Gordon) ist versetzt worden und seine neue Mitschülerin Holly ist umwerfend. Greg hat sich Hals über Kopf in das Mädchen verliebt. Das Leben des Zwölfjährigen könnte grossartig sein, wenn sein Bruder nicht wäre. Der tut alles, um Greg in peinliche Situationen zu bringen, am liebsten vor Holly. Jurassic Park 3 20.15 | RTL 2 ABENTEUERFILM: Dem Paläontologen Dr. Grant (Sam Neill) fehlt das Geld für die Erforschung der Intelligenz von Velociraptoren. Das Angebot des wohlhabenden Ehepaares Kirby, eine Expedition in ein Saurier-Reservat zu finanzieren, kommt ihm da gerade recht. Beim Überflug der Isla Sorna kommt es zur Bruchlandung. Die Insel gilt seit Grants Überlebenskampf gegen den T-Rex als absolutes Sperrgebiet. District 9 22.35 | PRO 7 ACTIONTHRILLER: In Johannesburg landen ausserirdische Flüchtlinge. Die Besucher werden im «District 9» untergebracht, der sich schnell zu einem Slumviertel entwickelt. Die ursprüngliche Gastfreundschaft der Menschen hält dann auch nicht lange an. Rund 30 Jahre nach der Ankunft soll sich ein Privatunternehmen um die Angelegenheit kümmern. Der Angestellte Wikus (S. Copley) soll die Aliens umsiedeln. The Fast and the Furious: … 23.50 | SRF ZWEI ACTIONTHRILLER: Der Teenager Sean Boswell (Lucas Black, l.) hat Benzin im Blut und einen chronischen Bleifuss. Nachdem er bei einem illegalen Rennen seinen Wagen zerlegt hat, soll er sich in Tokio beim leiblichen Vater, einem Marine, in der Entdeckung der Langsamkeit üben. Was als drastische Strafe gedacht war, lässt Sean erst richtig durchstarten. Denn auch die Strassen Tokios sind eine wahre Spielwiese rasender Gesetzesbrecher . Der weisse Hai 0.15 | SRF 1 HORRORFILM: Ein riesiger Weisser Hai terrorisiert den kleinen Badeort Amity an der Ostküste der USA. Immer wieder schlägt der mörderische Fisch gnadenlos zu und tötet nichtsahnende Schwimmer. Der Polizeichef Brody beschliesst, dem unheilvollen Treiben ein Ende zu setzen. Zusammen mit dem Meeresbiologen Hooper und dem Haifischjäger Quint lässt er sich auf einen gefährlichen Kampf mit dem mörderischen Ungeheuer ein. 16 TELEVISIUN SONDA VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 SRF 1 SRF ZWEI ARD ORF 1 SAT 1 9.45 Sternstunde Kunst (2) 10.45 Wenn die Sonne still steht 11.45 Humanima 12.10 Kaltblütig und warmherzig 13.00 Tagesschau 13.05 Glanz & Gloria 13.20 Kommissar Rex. Warum starb Romeo 14.10 Rosamunde Pilcher: Zauber der Liebe (2/2). TV-Liebesmelodram (D/GB 2005) 15.45 Donnschtig-Jass 17.00 Trumpf Buur (3) 17.30 Cuntrasts 18.00 Tagesschau mit Meteo 18.15 gesundheitheute. Den Rauchstopp schaffen 18.40 Potzmusig unterwegs (3). Zürcher Ländlersunntig 19.20 Lottoziehung 19.30 Tagesschau mit Meteo 5.30 Wege zum Glück 6.15 Tessa 7.00 Last Man Standing 7.15 Roboclip Selection 7.30 Masha und der Bär 7.40 Pitt & Kantrop 8.05 Cosmo und Wanda 8.30 Rosanna checkt's! 8.55 The Next Step 9.40 Rosanna checkt's! 10.30 Fenster zum Sonntag. Mit Rap aus dem Knast 11.00 Tacho 11.30 Hoselupf. Dokumentarfilm (CH 2011) 13.05 Live: Radsport. Tour de France. 20. Etappe: Modane ValfréjusAlpe d'Huez 16.45 Golf 18.10 Live: Fussball. WM-Qualifikation. Auslosung. Aus St. Petersburg (RUS) 18.45 Happy Endings 19.10 Two and a Half Men 5.55 Geronimo Stilton 7.10 Anna und die wilden Tiere 7.35 Wissen macht Ah! 8.00 Checker Tobi 8.25 neuneinhalb 8.35 Blue Water High 9.50 neuneinhalb 10.03 Verrückt nach Meer 10.45 Lust auf ... 11.30 Quarks & Caspers 12.00 Tagesschau 12.05 Der Winzerkönig 12.50 Tagesschau 12.55 Live: Schwimmen. WM. (RUS) 13.00 Live: Radsport. Tour de France. 20. Etapp 15.15 Schwimmen 15.25 Live: Radsport. Tour de France. 20. Etappe 16.45 Live: Leichtathletik. Deutsche Meisterschaften. Speerwerfen 19.00 Sportschau 19.50 Wetter 8.25 Knall genial 8.40 Tom Turbo 9.10 Schmatzo 9.25 1, 2 oder 3 9.50 Miniversum 10.05 Dragons – Die Reiter von Berk 10.25 Binny und der Geist 10.50 Disneys Liv & Maddie 11.10 Disneys Jessie 11.35 H2O 11.55 Jamies 30 Minuten Menüs: Genial geplant – blitzschnell gekocht 12.20 Alles Betty! 13.45 Live: Formel 1 13.55 Live: Formel 1. Qualifying 15.15 Echt fett 15.25 Glee 16.10 New Girl 16.35 Mom 17.00 Live: Fussball. WM 2018. (RUS) 19.05 The Big Bang Theory 19.30 Two and a Half Men. Nicht in meinen Mund! 19.54 Wetter mit ZIB 20 5.00 Schicksale. Doku-Soap. Das Landei und der Lackaffe 5.25 Richter Alexander Hold. Show 7.20 Teletip Shop 9.20 Auf Streife. Reportagereihe 13.05 Im Namen der Gerechtigkeit – Wir kämpfen für Sie! Für Nicole Weber ist die Ehe mit Jens die reinste Hölle! Ihr Mann wird immer mehr zum Kontrollfreak und macht sogar den beiden gemeinsamen Kindern Angst! 15.00 Anwälte im Einsatz. Doku-Soap 17.00 K 11 – Kommissare im Einsatz. Sexintrige am Reiterhof / Eiserne Lady / Der Sonnengott / Atemnot / Seilschaften / Aces High 19.55 Die Promi Griller – Das Duell (4) 20.00 Wort zum Sonntag Mit Ioan Livius Jebelean 20.05 Dinu TV-Drama (CH 2013) Mit Jonathan Loosli, Esther Gemsch. Regie: Simon Aeby 21.45 Tagesschau 21.55 sportaktuell 22.35 Millennium. TV-Thriller (S/N/DK/D 2010). Mit Noomi Rapace, Lena Endre, Peter Haber Regie: Niels Arden Oplev 0.05 Maria Wern, Kripo Gotland – Kinderspiel. TV-Kriminalfilm (S 2011). Mit Eva Röse u.a. 1.30 Die Falschspielerin Komödie (USA 1941) 3.00 Urban Gardening (2) 20.00 The Host – Seelen Abenteuerfilm (USA 2013) Mit Saoirse Ronan, Jake Abel Regie: Andrew Niccol 22.00 Der Anschlag. Thriller (USA/D 2002). Mit Ben Affleck, Morgan Freeman, James Cromwell. Regie: Phil Alden Robinson 0.00 Das Geisterschloss Gruselfilm (USA 1999) Mit Liam Neeson, Catherine Zeta-Jones, Owen Wilson Regie: Jan de Bont 1.45 The Host – Seelen Abenteuerfilm (USA 2013) 3.35 Der Anschlag Thriller (USA/D 2002) 20.15 Wer weiss denn sowas XXL Das unvorstellbare Wissensquiz. Gäste: Michael Stich, Boris Becker 23.00 Tagesthemen. Mit Wetter 23.20 Das Wort zum Sonntag Magazin. Sprecher: Pfarrer Wolfgang Beck (Hildesheim) 23.25 Inas Nacht. Show. Gäste: Oliver Kalkofe, Joachim Meyerhoff, Alabama Shakes u.a. 0.25 Irene Huss, Kripo Göteborg – Tod im Pfarrhaus TV-Kriminalfilm (S/D 2008) 1.50 Tagesschau 1.55 El Cid. Historienfilm (USA/I 1961). Mit Charlton Heston Regie: Anthony Mann 20.15 Arthur Komödie (USA 2011) Mit Russell Brand, Helen Mirren. Regie: Jason Winer 22.00 ZIB Flash mit Bundesliga 22.10 Meine Frau, ihre Schwiegereltern und ich Komödie (USA 2004) Mit Robert De Niro, Ben Stiller Regie: Jay Roach 0.05 American Beauty Gesellschaftsdrama (USA 1999). Mit Kevin Spacey, Annette Bening, Thora Birch 1.55 Arthur. Komödie (USA 2011) 3.40 Meine Frau, ihre Schwiegereltern und ich Komödie (USA 2004) 20.15 Gregs Tagebuch – Ich war's nicht. Komödie (CDN/USA 2012). Mit Zachary Gordon, Steve Zahn, Robert Capron. Regie: David Bowers 22.05 Jetzt wird's schräg Show. Mit Oliver Beerhenke, Jochen Bendel, Claudelle Deckert u.a. Moderation: Jochen Schropp 23.15 Old Ass Bastards. Show 0.10 Pastewka. Comedyserie 0.45 Knallerfrauen 1.40 Sechserpack. Show Tapetenwechsel / Hotel, Hotel. Mit Shirin Soraya u.a. 2.30 Die dreisten drei – Die Comedy-WG. Show VOX PRO 7 ZDF ORF 2 RTL 5.45 Wanted – Von der Mafia gejagt. Kriminalfilm (USA 1999). Mit Michael Sutton, Tracey Gold, Robert Culp. Regie: Terence M. O’Keefe 7.30 Criminal Intent – Verbrechen im Visier. Krimiserie. Auf der Couch / Der Heilige / Hochexplosiv / Sein letzter Trip 12.55 Shopping Queen. Motto in Berlin. Tag 5: Amany 18.00 hundkatzemaus. Fliegender Tierarzt / Bissige Frettchen 19.10 Tierbabys – süss und wild! Dokureihe 6.00 What About Brian 7.35 Two and a Half Men 9.25 Teletip Shop 11.35 How I Met Your Mother 12.05 Family Guy 12.30 Futurama 13.00 Die Simpsons 13.30 Malcolm mittendrin 14.25 Mike & Molly 15.15 How I Met Your Mother 16.10 Two and a Half Men 17.05 The Big Bang Theory 18.00 Newstime 18.10 Die Simpsons. Familienkrawall – Maggie verhaftet / Die süsssaure Marge 19.05 Galileo 8.10 1, 2 oder 3 8.35 Bibi Blocksberg 9.25 Heidi 10.10 Bibi und Tina 10.35 Mia and me 11.03 Die Küchenschlacht 12.25 heute Xpress 12.30 Reef Docs 13.55 Forsthaus Falkenau 14.40 Inga Lindström. TV-Melodram (D 2007) 16.15 Lafer! Lichter! Lecker! 17.00 heute Xpress 17.05 Länderspiegel 17.45 Menschen 18.00 ML Mona Lisa 18.35 hallo deutschland 19.00 Wetter 19.25 Königliche Dynastien. Dokureihe 10.40 Die Rosenheim-Cops 11.25 Da wo wir zuhause sind. TV-Heimatfilm (D/A 2009) 13.00 ZIB 13.10 Seitenblicke 13.15 Grand Hotel. Eifersucht 14.45 Ein Schloss am Wörthersee 16.30 Unterwegs in Österreich 16.55 Religionen der Welt 17.00 ZIB 17.05 Bewusst gesund 17.30 Stockinger 18.15 Bingo 19.00 Bundesland heute 19.20 Money Maker 19.30 Zeit im Bild mit Wetter 19.55 Sport aktuell 5.10 Betrugsfälle 6.10 Verdachtsfälle 8.15 Familien im Brennpunkt 9.15 Yolo 10.00 Explosiv – Das Magazin 10.30 Gute Zeiten, schlechte Zeiten 13.00 Formel 1 13.35 Rallye 13.45 Live: Formel 1. Grosser Preis von Ungarn. Qualifying 15.20 Die Autohändler 15.40 Die Trovatos – Detektive decken auf 17.45 Best of...! Deutschlands schnellste Rankingshow 18.45 RTL aktuell 19.05 Explosiv – Weekend 20.15 Zeit zu leben Drama (USA 2012). Mit Chris Pine, Elizabeth Banks, Olivia Wilde. Regie: Alex Kurtzman 22.30 Medical Detectives – Geheimnisse der Gerichtsmedizin. Dokureihe. Todesengel / Mitten aus dem Leben 0.30 Criminal Intent – Verbrechen im Visier. Krimiserie 1.15 MUSE – Die britischen Superstars des Rock. Dokumentation 1.40 Medical Detectives – Geheimnisse der Gerichtsmedizin. Dokumentationsreihe 3.15 Zeit zu leben Drama (USA 2012) 20.15 Himmel oder Hölle Show. Moderation: Jochen Schropp, Evelyn Weigert 23.05 Heroes of the Internet Show. Zu sehen sind verschiedene kuriose, aberwitzige und erstaunliche Clips, entdeckt in der weiten Welt des Internets. 0.05 Outlander Actionfilm (USA/D 2008) Mit Jim Caviezel, Sophia Myles, Jack Huston 2.10 Michael Bay's Texas Chainsaw Massacre Horrorfilm (USA 2003). Mit Jessica Biel, Jonathan Tucker 3.55 Red: Werewolf Hunter TV-Horrorfilm (CDN 2010) 20.15 München Mord: Wir sind die Neuen. TV-Kriminalfilm (D 2013). Mit Bernadette Heerwagen, Marcus Mittermeier. Regie: Urs Egger 21.45 Ein Fall für zwei Krimiserie. Schicksal 22.45 heute-journal. Wetter 23.00 Live: Das aktuelle Sportstudio Magazin. Gast: Christina Schwanitz (Europameisterin im Kugelstossen) 0.00 heute Xpress 0.05 Gefährliche Brandung Actionfilm (USA 1991). Mit Patrick Swayze, Keanu Reeves 2.00 Tod im kalten Morgenlicht Thriller (GB/NL/D 1996) 20.05 Seitenblicke. Magazin 20.15 Live: Wenn die Musi spielt Sommer Open Air. Gäste: Andreas Gabalier, Voxxclub, Andy Borg, Claudia Jung u.a. 22.35 ZIB 22.45 Marc Pircher – Mein Leben für die Musik. Dokumentation 23.40 Der Bulle von Tölz Krimireihe (D 1996). Tod am Altar. Mit Ottfried Fischer 1.10 Columbo. Krimireihe (USA 1990). Schleichendes Gift. Mit Peter Falk u.a. 2.45 Seitenblicke 2.50 Wenn die Musi spielt Show. Moderation: Stefanie Hertel, Arnulf Prasch 20.15 Men in Black Sci-Fi-Komödie (USA 1997) Mit Tommy Lee Jones, Will Smith, Linda Fiorentino Regie: Barry Sonnenfeld 22.05 Dredd Science-Fiction-Film (GB/ USA/IND/SA 2012). Mit Karl Urban, Olivia Thirlby, Lena Headey. Regie: Pete Travis 23.55 The Keeper Actionfilm (USA 2009). Mit Steven Seagal, Arron Shiver Regie: Keoni Waxman 1.45 Dredd. Science-Fiction-Film (GB/USA/IND/SA 2012) 3.35 Familien im Brennpunkt 4.25 Verdachtsfälle TSR RSI LA 1 KABEL 1 3 SAT RTL 2 10.20 Signes 10.55 Des maisons et des hôtes 11.20 Les escapades de Petitrenaud 11.45 Bardot – la méprise 12.45 Le 12h45 13.00 Météo 13.05 Live: Cyclisme. Tour de France. 20e étape: Modane Valfréjus-L'Alpe d'Huez (110,5 km). En direct 16.50 Scènes de ménages 17.20 Ghost Whisperer 18.45 Pique-assiette invite les chefs 19.15 Météo 19.20 Swiss Loto 19.30 Le 19h30 19.55 Météo 12.05 Segni dei tempi 12.30 Telegiornale 12.40 Meteo regionale 12.45 Falò 13.45 America selvaggia 14.35 Il giro del mondo in ottanta giorni. Film d'avventura (USA 1956) 17.25 Tra cielo e terra 18.00 Telegiornale Flash 18.05 Scacciapensieri 18.30 Strada Regina 18.55 Il Quotidiano Flash 19.00 Paradisi ecologici 19.30 Il quotidiano 19.45 Insieme 19.50 Lotto Svizzero 19.55 Meteo regionale 6.55 Mord ist ihr Hobby 8.55 Mein Revier 10.20 Teletips Schweiz 13.05 Achtung Kontrolle! Einsatz für die Ordnungshüter. Reportagereihe. Knastkontrolle 14.30 Achtung Kontrolle! Einsatz für die Ordnungshüter. Dem Bleifuß auf der Spur 15.55 Achtung Kontrolle! Einsatz für die Ordnungshüter 17.20 Live: News 17.30 Achtung Kontrolle! Einsatz für die Ordnungshüter 18.55 Achtung Kontrolle! Reportagereihe 12.30 Bilder aus Südtirol 13.00 ZIB 13.10 Notizen aus dem Ausland 13.15 quer 14.00 Kunst und Krempel 14.30 Reisewege. Reportagereihe. Norwegens schönste Straßen 15.15 Ländermagazin 15.50 Universum 16.30 Lilly Schönauer: Verliebt in einen Unbekannten. TV-Romanze (A/D 2010) 18.00 Natur im Garten 18.30 Irinas Traum – Little Odessa in New York 19.00 heute 19.30 Kulturpalast 5.20 Crash! Knapper geht's nicht (1) 5.55 Lucky Luke – Der einsame Cowboy. Abenteuerfilm (F 2009). Mit Jean Dujardin, Melvil Poupaud, Sylvie Testud 7.35 Maverick. Actionkomödie (USA 1994). Mit Mel Gibson, Jodie Foster, James Garner 10.10 Twisted 12.00 Zuhause im Glück 16.00 Der Trödeltrupp – Das Geld liegt im Keller 19.00 Die Kochprofis – Einsatz am Herd. Rampello in Wiesbaden 20.05 Les Estivales des coups de cœur d'Alain Morisod Au pays blanc et bleu 21.40 Ils s'aiment – Michèle Laroque et Pierre Palmade 23.15 Revenge. Série dramatique Début des réjouissances / À découvert 0.40 Boston Streets Film de gangsters (USA 2008). Avec Mark Ruffalo, Ethan Hawke, Amanda Peet Regie: Brian Goodman 2.20 Le 19h30 2.45 Sport dernière 3.05 Euronews. Informations 3.10 Intermède 20.00 Telegiornale Le notizie di prima serata 20.35 Meteo 20.40 E alla fine arriva mamma Sitcom. Amici per sempre 21.05 Il mio West Commedia western (I 1998) Con Leonardo Pieraccioni, Harvey Keitel, David Bowie Regie: Giovanni Veronesi 22.40 Rizzoli & Isles. Serie poliziesca. Ragazzo suicida. Con Angie Harmon, Sasha Alexander 23.25 Meteo notte 23.35 True Justice: Missione segreta. Serie d'azione 1.00 Repliche continuate 20.15 Navy CIS Krimiserie. Gesucht und gefunden / Zwei Leben 22.15 Navy CIS: L.A. Krimiserie. Die letzte Runde 23.15 Numb3rs – Die Logik des Verbrechens Krimiserie. Huren und Helden 0.10 Navy CIS. Krimiserie Gesucht und gefunden 2.00 Navy CIS: L.A. Krimiserie Die letzte Runde 2.50 J.A.G. – Im Auftrag der Ehre Actionserie. Auftrag in Manila 3.35 Numb3rs – Die Logik des Verbrechens. Krimiserie 4.55 Miami Medical. Spitalserie Kommen und Gehen 20.00 Tagesschau 20.15 Der Rosenkavalier Oper (A 2014). Mit Krassimira Stoyanova, Mojca Erdmann Regie: Brian Large 23.55 Zimmer frei! Prominente suchen ein Zuhause Gast: Kim Fisher 0.55 lebens.art. U.a.: Rätsel-Spiel: Turandot am Bodensee / Stimmungs-Bilder: Cityreport Teheran / Mienen-Spiel: HinduTheater in Kerala / FamilienTradition: Rosanne Cash 1.45 Eine Reise durch Niederösterreichs Naturparks. Doku 1.55 Das aktuelle Sportstudio Gast: Christina Schwanitz 20.00 RTL II News 20.15 Teen Wolf. Mysteryserie Das Mädchen, das zu viel wusste... / Die Sage des Mistelzweigs / Der Alpha Pakt 22.50 Männertrip Komödie (USA 2010). Mit Russell Brand, Jonah Hill Regie: Nicholas Stoller 1.00 Nicht noch ein Teenie Film! Komödie (USA 2001). Mit Randy Quaid, Mia Kirshner, Jaime Pressly. Regie: Joel Gallen 2.25 Harold & Kumar. Komödie (USA/CDN/D 2004). Mit John Cho, Kal Penn, Fred Willard 3.45 Männertrip Komödie (USA 2010) ARTE B3 SÜDOSTSCHWEIZ 3+ SWR 14.25 Reisen für Geniesser 14.50 Im Bauch von ... 17.05 ARTE Reportage 18.00 Im Bauch von ... 18.40 Zu Tisch ... 19.10 Pictures for Peace – Fotos, die die Welt bewegten 19.15 ARTE Journal 19.30 Abgedreht! 20.05 Skandal! 20.15 Angkor entdecken. Dokumentarfilm (F 2013) 21.45 Joan Baez. Dokumentarfilm (USA 2009). How Sweet the Sound 23.10 Live: Paléo Festival 2015 0.40 Berlin Live 15.30 Trachtler. Show 16.15 Unter vier Augen 16.45 Rundschau 17.00 freizeit 17.30 Wirtshausgeschichten aus Bayern 18.00 Zwischen Spessart und Karwendel 18.45 Rundschau 19.00 natur exclusiv 19.45 Kunst und Krempel 20.15 Tollpension. TVKomödie (D 2006) 21.45 RundschauMagazin 22.00 Robinson jr. Komödie (I 1976) 23.45 Italienreise. Liebeskomödie (D 1958) 1.20 Mit den Augen der Seele 17.15 Globe TV 17.30 Homegate TV 18.00 Report 18.30 Bob Ross – The Joy of Painting 19.00 Report 19.30 Bob Ross – The Joy of Painting 20.00 Report 20.30 Bob Ross – The Joy of Painting 21.00 Report 21.30 Bob Ross – The Joy of Painting 22.00 Report 22.30 Bob Ross – The Joy of Painting 23.00 Report 23.30 Bob Ross – The Joy of Painting 0.00 Report 0.30 Bob Ross 1.00 Report 5.35 VideoGang Gold Edition (1) 6.00 ESO.TV 8.00 HSE24 9.00 ESO.TV 16.00 How I Met Your Mother 16.50 Navy CIS: New Orleans 17.40 Navy CIS 18.30 The Big Bang Theory 20.15 The Big Bang Theory 20.40 The Big Bang Theory 22.00 The Big Bang Theory 22.30 Anger Management 22.55 Anger Management 23.25 Anger Management 23.50 Sharktopus. Horrorfilm (USA 2010) 1.30 Lie to me 17.00 Traumziel Kanada 17.30 Sport am Samstag 18.00 Landesschau aktuell 18.15 Grünzeug unterwegs 18.45 Landesschau Mobil 19.15 Campinggeschichte(n) 19.45 Landesschau aktuell 20.00 Tagesschau 20.15 Spätzle und Obstler am Kap. Dokufilm (D 2015) 21.45 Landesschau aktuell 21.50 Menschen der Woche 23.05 Jazzopen 2015 in Stuttgart 2.05 Die grossen Hits aus dem Südwesten TV-TIPPS The Host – Seelen 20.00 | SRF ZWEI ABENTEUERFILM: In einer nahen Zukunft ist die Welt von Kriegen, Umweltverschmutzung und Verbrechen befreit. Diese Errungenschaften sind Aliens zu verdanken, die sich die Menschen als Wirte zunutze gemacht haben. Doch die Erfüllung des Traums vom ewigen Frieden geht auf Kosten der Menschen, die nur noch als Hüllen dienen. Die 19-jährige Melanie (Saoirse Ronan, r.) gehört zu den letzten echten Menschen, die sich gegen die Aliens zur Wehr setzen. Die Aliens setzen einen so genannten Keeper (Diane Kruger) auf Melanie an. Dinu 20.05 | SRF 1 TV-DRAMA: Dinu (Jonathan Loosli, r.) soll einmal den Hof der Familie übernehmen. Doch er träumt davon, Schwingerkönig zu werden. Sein Vater nimmt ihn allerdings weder als Nachfolger noch als Sportler ernst. Beim lokalen Schwingfest verletzt sich Dinu im Kampf gegen seinen Erzrivalen Karl und will den Sport aufgeben. Da lernt er die Tierärztin Laura kennen.. Zeit zu leben 20.15 | VOX DRAMA: Sam (Chris Pine) hat geschäftliche Probleme, als er vom Tod seines Vaters erfährt. Widerwillig fährt er zur Beerdigung, trifft seine Mutter und erhält von einem Anwalt ein Etui mit Geld, dass er im Auftrag des Verstorbenen einem gewissen Josh Davis übergeben soll. Sam findet heraus, dass Josh der Sohn seiner Halbschwester Frankie ist. Er nimmt Kontakt zu den beiden auf, ohne seine Identität preiszugeben. Der Anschlag 22.00 | SRF ZWEI THRILLER: Machtwechsel in der Sowjetunion. Der neue Präsident gilt als Hardliner. Als Baltimore am Tag des Superbowls durch eine Atombombe vernichtet wird, ist man sich sicher, dass Russland dahinter steckt. Die US-Regierung bereitet einen atomaren Vergeltungsschlag vor. In einem Rennen gegen die Zeit versuchen der Agent Ryan (Ben Affleck) und der CIA-Chef Cabot die Hintergründe aufzudecken. Dredd 22.05 | RTL SCIENCE-FICTION-FILM: In der Megastadt City One, die sich über die gesamte US-Ostküste erstreckt, vereinen die Judges die Polizeigewalt und sind Richter und Henker in einer Person. Einer von ihnen ist Dredd (Karl Urban), der gemeinsam mit der unerfahrenen, aber mit telepathischen Fähigkeiten ausgestatteten Polizei-Anwärterin Cassandra Anderson in einen Hochhauskomplex geschickt wird, wo es zu einem Mehrfachmord gekommen ist. Millennium 22.35 | SRF 1 TV-THRILLER: Bei ihrer Suche nach Harriet Vanger beleuchten der Journalist Mikael Blomkvist (Michael Nyqvist) und die Hackerin Lisbeth Salander (Noomi Rapace) auch den familiären Hintergrund der vor 40 Jahren Verschwundenen. Das passt einigen Mitgliedern des Vanger-Clans nicht. Die Recherchen ergeben unter anderem, dass die Familie seinerzeit mit den deutschen Nationalsozialisten sympathisierte und Harriet einem Mörder auf der Spur war. TELEVISIUN DUMENGIA VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 SRF 1 SRF ZWEI ARD ORF 1 SAT 1 6.30 News mit Wetterkanal 9.35 gesundheitheute 10.00 Sternstunde Religion 11.00 Sternstunde Philosophie 11.55 Sternstunde Kunst 13.00 Tagesschau 13.10 Das Fähnlein der sieben Aufrechten. Heimatfilm (CH 2001) 14.40 15. Volksschlager Open Air Zofingen 2014 (4) 15.20 Bionik – Die besten Ideen der Natur (1/3) 16.15 Humanima 16.40 Kaltblütig und warmherzig 17.30 Cuntrasts. «Alleine ... mit dir!» 18.00 Tagesschau mit Meteo 18.15 Aeschbachers Sommerjob (3) 18.45 G&G Weekend 19.20 mitenand. Reihe 19.30 Tagesschau mit Meteo 5.25 Reaper – Ein teuflischer Job 6.05 Best of 8x15. 7.05 Roboclip Selection. Musikclips. Konzert 7.25 Faszination Bergkristall (1/2) 7.50 Live: Schwingen. Brünigschwinget. Anschwingen. Vom Brünig 12.10 Fenster zum Sonntag 12.40 Polynesien aus der Luft. Dokumentationsreihe. Die Marquesas-Inseln 12.55 Faszination Bergkristall (2/2) 13.25 Live: Schwingen. Brünigschwinget. Ausschwingen. Vom Brünig 17.30 Live: Fussball. Super League. 2. Runde: FC Vaduz – FC Zürich (2. Halbzeit). Aus Vaduz (FL) 18.15 sportpanorama 19.25 Offroad Challenge (1/2) 5.30 Wissen macht Ah! 5.55 Geronimo Stilton 6.45 Abenteuer Wilder Westen 7.10 Willi wills wissen 7.35 TigerentenClub 8.35 Tiere bis unters Dach 9.30 Die Sendung mit der Maus 10.03 Live: Immer wieder sonntags 12.03 Presseclub 12.45 Europamagazin 13.15 Tagesschau 13.30 Alles was recht ist. TV-Komödie (D 2008) 15.00 Alles was recht ist – Die italienische Variante. TV-Komödie (D 2009) 16.30 Überleben (4/6). Kampf um die Macht. Dokureihe 17.15 Tagesschau 17.20 Live: Radsport. Tour de France. 21. und letzte Etappe 19.30 Lindenstrasse 8.25 ABC Bär 8.40 Miniversum 8.55 Tom auf heisser Spur 9.20 Fix & Foxi 9.45 Littlest Pet Shop – Tierisch gute Freunde 10.10 Der kleine Prinz 11.00 Cosmo & Wanda – Wenn Elfen helfen 11.30 The Middle 11.50 The Big Bang Theory 12.15 Sport-Bild 12.45 Live: Formel 1 13.25 Live: Formel 1. Grosser Preis von Ungarn. Das Rennen. Vom Hungaroring in Mogyoród 16.05 Live: Formel 1 16.15 Live: Fussball 16.25 Live: Fussball. Bundesliga. 1. Runde: WAC – Austria. Aus Wolfsberg 18.30 Fussball 19.25 Formel 1. Grosser Preis von Ungarn 19.54 Wetter mit ZIB 20 5.05 Die dreisten drei – Die ComedyWG 5.50 Steven liebt Kino – Spezial. Moderation: Steven Gätjen 6.05 In Gefahr – Ein verhängnisvoller Moment. Doku-Soap. Marietta – Ein fast perfektes Alibi 7.05 Teletip Shop 9.05 Auf Streife. Reportagereihe 14.05 Gregs Tagebuch 2 – Gibt's Probleme? Familienfilm (USA 2011) 16.10 Gregs Tagebuch – Ich war's nicht. Komödie (CDN/USA 2012) 17.55 Die wunderbare Welt der Tierbabys. Dokumentationsreihe 18.55 Julia Leischik sucht: Bitte melde dich. Reportagereihe. Moderation: Julia Leischik 19.55 Die Promi Griller – Das Duell (4) 20.05 Der Bestatter (5) Krimiserie Todesspender / Stierebluet 22.10 SommerLacher. Show Claudio Zuccolini: Querschnitt aus «Das Erfolgsprogramm» 22.40 Focus «Blind Date» (3) Talk. Claudio Zuccolini / Franco Marvulli 23.10 Tagesschau 23.25 Soul Power! (1) The Early Years. Dokureihe 0.20 Dr. Seltsam oder Wie ich lernte, die Bombe zu lieben Satire (GB/USA 1964). Mit Peter Sellers, George C. Scott 1.50 Aeschbachers Sommerjob (3). Reportagereihe 2.15 Sternstunde Philosophie 20.00 Selbst ist die Braut Romantikkomödie (USA 2009). Mit Sandra Bullock, Ryan Reynolds, Mary Steenburgen. Regie: Anne Fletcher 21.50 Miss Undercover 2 Actionkomödie (USA/AUS 2005). Mit Sandra Bullock, Regina King, Enrique Murciano. Regie: John Pasquin 23.50 Golf. European Masters 0.50 sportpanorama 1.55 Offroad Challenge (1) Bericht. Der Härtetest 2.25 Selbst ist die Braut. Romantikkomödie (USA 2009) 4.05 Miss Undercover 2. Actionkomödie (USA/AUS 2005) 20.00 Tagesschau. Mit Wetter 20.15 Polizeiruf 110 Krimireihe (D 2013). Fischerkrieg. Mit Anneke Kim Sarnau, Charly Hübner, Josef Heynert 21.45 Inspector Mathias – Mord in Wales. Krimireihe (GB 2013). Stille Wasser. Mit Richard Harrington, Mali Harries, Hannah Daniel 23.20 Tagesthemen Mit Sport und Wetter 23.40 ttt – Titel, Thesen, Temperamente. Magazin 0.10 Miral. Drama (F/ISR/I/IND 2010). Mit Freida Pinto u.a. 2.00 Inspector Mathias – Mord in Wales. Krimireihe (GB 2013) 20.15 Mission: Impossible 4 – Phantom Protokoll. Actionfilm (USA 2011). Mit Tom Cruise, Paula Patton, Simon Pegg 22.20 ZIB Flash 22.30 Inglourious Basterds Antikriegsfilm (USA/D 2009) Mit Brad Pitt, Mélanie Laurent, Christoph Waltz. Regie: Quentin Tarantino 0.55 CSI – Den Tätern auf der Spur Krimiserie. Verschwörung der Reptilien. Mit William Petersen, Marg Helgenberger 1.35 Mission: Impossible 4 Actionfilm (USA 2011) 3.40 Formel 1. Das Rennen. Großer Preis von Ungarn 20.15 Navy CIS Krimiserie. Trauma 21.15 Navy CIS: New Orleans Krimiserie. Unter Brüdern 22.15 Navy CIS: L.A. Krimiserie. Omni 23.15 Criminal Minds. Krimiserie Der Babysitter-Mörder 0.10 Navy CIS. Krimiserie 1.10 Navy CIS: New Orleans Krimiserie 1.50 Navy CIS: L.A. Krimiserie 2.40 Criminal Minds. Krimiserie 3.15 In Gefahr – Ein verhängnisvoller Moment. Doku-Soap 4.00 Anwälte im Einsatz. Soap VOX PRO 7 ZDF ORF 2 RTL 5.00 Wohnen nach Wunsch 5.25 Menschen, Tiere und Doktoren 6.15 hundkatzemaus 7.30 Tierbabys – süss und wild! 8.30 4 Hochzeiten und eine Traumreise 13.30 Goodbye Deutschland! Viva Mallorca! 15.30 Auf und davon – Mein Auslandstagebuch 16.30 Schneller als die Polizei erlaubt 17.00 auto mobil. Die Tuning Profis 18.15 Biete Rostlaube, suche Traumauto 19.15 Ab ins Beet! Die Garten-Soap 5.20 Scrubs 5.40 2 Broke Girls 6.00 Mike & Molly 6.40 My Boys 7.35 How I Met Your Mother 8.30 Two and a Half Men 9.25 The Big Bang Theory 9.50 Teletip Shop 12.00 Blue Lagoon: Rettungslos verliebt. TV-Abenteuerfilm (USA 2012) 13.45 Liebe über Bord. Abenteuerfilm (USA 2005) 15.30 Woher weisst Du, dass es Liebe ist? Komödie (USA 2010) 18.00 Newstime 18.10 Die Simpsons 19.05 Galileo 9.00 sonntags 9.30 Live: Katholischer Gottesdienst 10.15 Peter Hahne 10.45 Die Superyacht 11.00 Live: ZDF-Fernsehgarten 13.15 Der Haustier-Check 14.00 Die Büffelranch 14.45 planet e. 15.15 heute Xpress 15.20 Live: Leichtathletik. Deutsche Meisterschaften. Diskuswerfen. Finale 17.00 heute 17.10 Sportreportage 18.00 ZDF-Reportage 18.30 Terra Xpress 19.00 heute 19.15 Stadt, Land, Lust 19.30 Terra X. Fürst Pückler 13.05 Panorama 13.30 Schlemmerreise 14.00 Seitenblicke 14.05 Natur im Garten spezial 14.30 Die Landärztin. TVHeimatfilm (D 2012) 16.05 Harrys liabste Hütt'n 16.30 Erlebnis Österreich 16.55 Was ich glaube 17.00 ZIB 17.05 Die kulinarischen Abenteuer 17.50 Die Brieflos Show 18.20 Österreich-Bild 18.50 Reisezeit 19.00 Bundesland heute 19.14 Lotto 19.20 Money Maker 19.30 Wetter 19.55 Sport aktuell 13.00 Live: Formel 1. Grosser Preis von Ungarn 14.00 Live: Formel 1. Grosser Preis von Ungarn. Das Rennen. Vom Hungaroring in Mogyoród 15.45 Live: Formel 1. Grosser Preis von Ungarn 16.15 Die Autohändler. Feilschen, kaufen, Probe fahren 16.45 Der Restauranttester. «Alt Wassenberg» in Wassenberg 17.45 Exclusiv – Weekend 18.45 RTL aktuell 19.05 Helena Fürst – Kämpferin aus Leidenschaft (1/4) 20.15 Das perfekte Promi Dinner Show. Mit Ivonne Schönherr, Verena Kerth, Claudia Effenberg, Jenny Elvers 23.05 Prominent! Magazin Mit david Modjarad und Rabea Shif 23.50 Ab ins Beet! Die Garten-Soap Doku-Soap 0.45 Biete Rostlaube, suche Traumauto. Doku-Soap 1.40 Goodbye Deutschland! Viva Mallorca! Reportagereihe 3.20 Medical Detectives Dokumentationsreihe Mörderische Gene / Verborgene Geheimnisse 4.50 Schneller als die Polizei erlaubt 20.15 Tropic Thunder Actionkomödie (USA/GB/D 2008). Mit Ben Stiller, Jack Black. Aus den Dreharbeiten im Dschungel von Vietnam wird für die Darsteller plötzlich blutiger Ernst. 22.40 S.W.A.T. – Die Spezialeinheit Actionfilm (USA 2003). Mit Samuel L. Jackson, Colin Farrell. Ein inhaftierter Drogenbaron soll von einem S.W.A.T.-Team den Bundesbehörden übergeben werden. 1.00 Tropic Thunder. Actionkomödie (USA/GB/D 2008) 3.00 S.W.A.T. – Die Spezialeinheit Actionfilm (USA 2003) 20.15 Rosamunde Pilcher: Englischer Wein. TV-Melodram (D/A 2011). Mit Eva Habermann, Robert Seeliger 21.45 heute-journal. Wetter 22.00 Inspector Barnaby Krimireihe (GB 2010) Mord von Meisterhand 23.30 ZDF-History. Pacific War – der Krieg geht weiter 0.15 heute Xpress 0.20 Inspector Barnaby Krimireihe (GB 2010) 1.50 Frag den Lesch. Magazin Die grosse Leere: Geschichten aus der Finanzwelt 2.05 Terra X. Superbauten 2 3.35 Terra Xpress 20.05 Seitenblicke 20.15 Tatort. Krimireihe (D 2013) Trautes Heim. Mit Klaus J. Behrendt, Dietmar Bär 21.45 ZIB 21.50 Alltagsgeschichte. Reihe Liebling – Ich bin im Prater 22.40 Meine Leopoldstadt Dokumentation 23.50 Der Bulle von Tölz. Krimireihe (D 2003). Malen mit Vincent 1.25 Edelweiss, Star der Alpen – Mythos, Kitsch, Realität Dokumentation 2.30 Zwischen Medizin und Religion – «Prof. Bernhardi» bei den Festspielen Reichenau 2.55 Die Kulturwoche 20.15 Zorn der Titanen Fantasyfilm (USA/E 2012) Mit Sam Worthington, Liam Neeson, Ralph Fiennes. Regie: Jonathan Liebesman. Hades entführt Zeus in die Unterwelt und will ihn dort Kronos opfern, was jedoch den Untergang der Menschheit bedeuten würde. Perseus muss in die Unterwelt hinabsteigen, um seinen Vater zu retten. 22.00 «Spiegel»-TV Magazin Immer wieder Samstags: Der Lieblingstag der Deutschen 23.25 Zorn der Titanen Fantasyfilm (USA/E 2012) 1.10 Exclusiv – Weekend. Magazin TSR RSI LA 1 KABEL 1 3 SAT RTL 2 9.40 La libellule – à tire-d'aile 10.25 Dieu sait quoi 11.15 Le jardin de la Reine 12.10 Pique-assiette invite les chefs 12.35 Ensemble 12.45 Le 12h45 13.00 Météo 13.05 Pardonnez-moi 13.50 Live: Formule 1. Grand Prix de Hongrie. En direct de Budapest (H) 16.05 Scènes de ménages 16.30 Body of Proof 17.15 Person of Interest 18.45 Sport dimanche 19.20 Météo 19.30 Le 19h30 19.55 Météo 11.00 Paganini ripete 12.30 Telegiornale 12.40 Meteo regionale 12.45 Colombo (4/5) 13.55 Josephine, angelo custode (5/5) 15.30 Always – Per sempre. Film fantastico (USA 1989). Con Richard Dreyfuss, Holly Hunter, Brad Johnson 17.30 Pacifico sconosciuto 18.00 Telegiornale Flash 18.05 Cucina nostrana 19.00 Il Quotidiano Flash 19.05 Paradisi ecologici 19.35 Il quotidiano 19.55 Meteo regionale 6.15 Without a Trace 7.15 Cold Case 9.10 Body of Proof 10.05 Teletips Schweiz 12.05 K1 Reportage spezial 14.00 Mein Revier 16.00 Live: News 16.10 Rosins Restaurants – Ein Sternekoch räumt auf! Show. Italienisches Restaurant «Carpe Diem» in Wilster in Schleswig Holstein 17.10 Rosins Restaurants – Ein Sternekoch räumt auf! 18.10 Rosins Restaurants – Ein Sternekoch räumt auf! Show. «Venetia», Kiel 11.05 Live: Eröffnung der Salzburger Festspiele 2015. Gäste: Heinz Fischer (Bundespräsident), Rüdiger Safranski (Schriftsteller und Philosoph), Helga Rabl-Stadler (Festspiel-Präsidentin) u.a. 13.00 ZIB 13.10 Erlebnis Österreich 13.35 Der Pazifische Feuerring (1-4/4) 16.30 Erdbeben. Katastrophenfilm (USA 1974) 18.30 Schweizweit 19.00 heute 19.10 Tokio-Zürich: Neue Wohnformen 19.40 Schätze der Welt. Reihe 5.45 Lügen haben kurze Beine. Komödie (D/USA 2002). Mit Frankie Muniz, Paul Giamatti 7.05 X-Factor: Das Unfassbare 9.00 Die Geissens – Eine schrecklich glamouröse Familie! 11.00 Traumfrau gesucht 12.00 Die Schnäppchenhäuser – Jeder Cent zählt 14.00 Der Trödeltrupp – Das Geld liegt im Keller 16.00 Top Gear USA 17.00 Mein neuer Alter 18.00 Grip – Das Motormagazin 19.00 Echtzeit 20.05 Mise au point 20.40 NCIS – Enquêtes spéciales Série policière. De la vieille école / Et après... 22.05 New York, unité spéciale Série policière. Coopération forcées / Silence de plomb / Tante Birdie 0.15 Modern Family Série burlesque. L'amour propre / Crocodile Dunphy 0.55 30 Rock. Série comédie Le sosie. Avec Tina Fey, Tracy Morgan, Jane Krakowski 1.20 Sport dimanche 1.50 Le 19h30 2.15 Euronews. Informations 2.20 Intermède 20.00 Telegiornale Le notizie di prima serata 20.35 Meteo 20.40 Sottosopra 21.55 Storie estate. «Fa mia ul bergum», documentario di Bruno Bergomi 22.50 Meteo notte I colori del tempo 22.55 DCI Banks (3/6) Serie poliziesca. L'amico del diavolo / L'amico del diavolo 0.30 Push. Film di fantascienza (USA/CDN 2009). Con Chris Evans, Dakota Fanning. 2.15 Repliche continuate L’informazione è al centro del palinsesto notturno 20.15 Die spektakulärsten Kriminalfälle. Dem Verbrechen auf der Spur. Reportagereihe. Das Geiseldrama von Gladbeck / Die Rache der Marianne Bachmeier 22.20 Abenteuer Leben Magazin Der Döner-Clan – Kebab soll salonfähig werden 0.10 Mein Revier. Ordnungshüter räumen auf. Doku-Soap Rauschgiftsuche am Flughafen 1.35 Mein Revier. Doku-Soap 3.15 K1 Reportage spezial Detektive unterwegs (2) Reportagereihe 4.40 Toto & Harry – Die Zwei vom Polizeirevier. Doku-Soap 20.00 Tagesschau 20.15 Andreas Rebers: «Rebers muss man mögen». Show 21.00 Jürgen Becker: Baustelle Deutschland. Kabarett und Talk vor Ort. Gäste: Rolf Zacher, Rolf-Rüdiger u.a. 22.00 Der Chefankläger Dokumentarfilm (D 2013) 23.25 Polizeiruf 110 Krimireihe (DDR 1974). Das Inserat. Mit Jürgen Frohriep, Alfred Rücker, Heinz Behrens 0.30 Der Mann, der vom Himmel fiel. Science-Fiction-Film (GB 1976). Mit David Bowie 2.45 The Guard – Ein Ire sieht schwarz. Krimi (IRL 2011) 20.00 RTL II News 20.15 Herzensdiebe Actionkomödie (IND 2014) Mit Shah Rukh Khan, Deepika Padukone. Regie: Farah Khan 23.25 Jurassic Park 3. Abenteuerfilm (USA 2001) Mit Sam Neill, William H. Macy Regie: Joe Johnston 1.10 Das Nachrichtenjournal 1.40 Last Boy Scout – Das Ziel ist Überleben Actionfilm (USA 1991). Mit Bruce Willis, Damon Wayans 3.15 Fire Down Below Actionthriller (USA 1997). Mit Steven Seagal, Marg Helgenberger Regie: Felix Alcala ARTE B3 SÜDOSTSCHWEIZ 3+ SWR 14.30 Naturparadies Afrika 15.55 Lord of the Dance 17.30 Kunst und Paradies 18.25 Vivaldi 2.0 19.10 Pictures for Peace – Fotos, die die Welt bewegten 19.15 ARTE Journal 19.30 ARTE Reportage 20.15 Der schmale Grat. Kriegsdrama (USA 1998) 22.55 The Voice of Peace. Dokumentarfilm (D 2013). Der Traum des Abie Nathan 0.30 San Francisco – Flower und Power 1.30 Rebel Anthology. Dokumentarfilm (F 2012) 16.00 Berggeschichten 16.45 Rundschau 17.00 Schuhbecks 17.30 Alpen-Donau-Adria 18.00 Frankenschau 18.45 Rundschau 19.00 Unter unserem Himmel 19.45 Chiemgauer Volkstheater 21.15 Bergauf, bergab 21.45 Rundschau-Magazin 22.00 Blickpunkt Sport Regional 22.10 Die Kammer. Sozialdrama (USA 1996) 23.55 Weisse Westen für Ganoven. Krimikomödie (I/E 1968) 1.15 Startrampe 17.00 Shop24Direct 17.15 Globe TV 17.30 Homegate TV 18.00 Bob Ross – The Joy of Painting 18.30 Café con té 19.00 Bob Ross – The Joy of Painting 19.30 Café con té 20.00 Bob Ross – The Joy of Painting 20.30 Café con té 21.00 Bob Ross – The Joy of Painting 21.30 Café con té 22.00 Bob Ross – The Joy of Painting 22.30 Café con té 23.00 Bob Ross – The Joy of Painting 23.30 Café con té 0.00 Bob Ross 5.35 VideoGang Gold Edition (1) 6.00 ESO.TV 8.00 HSE24 9.00 ESO.TV 16.00 Anger Management 16.25 Navy CIS 18.20 NCIS – Los Angeles 19.20 NCIS – Los Angeles 20.15 Bauer, ledig, sucht... Schweizer Bauern suchen ihre Traumfrau 22.00 Insel der Abenteuer. Abenteuerfilm (USA 2008) 0.00 Panic Room. Thriller (USA 2002) 2.15 Navy CIS 3.00 Navy CIS (4) 3.40 NCIS – Los Angeles 4.20 NCIS – Los Angeles 16.30 Europäisches FolkloreFestival Bitburg 18.00 Landesschau aktuell 18.15 Ich trage einen grossen Namen 18.45 Treffpunkt 19.15 Die Fallers – Eine Schwarzwaldfamilie 19.45 Landesschau aktuell 20.00 Tagesschau 20.15 Das Weltkulturerbe im Südwesten 21.45 Sport im Dritten 22.30 Stahlnetz. Krimireihe (D 1968). Ein Toter zu viel 23.50 Graf Yoster gibt sich die Ehre 0.40 Gewagtes Spiel 17 TV-TIPPS Selbst ist die Braut 20.00 | SRF ZWEI ROMANTIKKOMÖDIE: Margaret Tate (Sandra Bullock), leitende Lektorin eines Verlagshauses in New York, ist ehrgeizig und gefürchtet bei ihren Untergebenen. Da erfährt sie, dass die US-Behörden ihre Aufenthaltsgenehmigung nicht verlängern wollen, und sie nach Kanada ausreisen muss. Kurzerhand gibt sie vor, ihren Assistenten (Ryan Reynolds) zu lieben und heiraten zu wollen. Der lässt sich auf den Schwindel ein, weil sie ihm eine Beförderung in Aussicht stellt. Jetzt muss nur noch der Vertreter der Einwanderungsbehörde überzeugt werden. Tropic Thunder 20.15 | PRO 7 ACTIONKOMÖDIE: Ein HollywoodTeam dreht im Dschungel von Vietnam einen Kriegsfilm. Der Regisseur steckt seine Stars, u.a. Tugg (Ben Stiller, M.), in Uniformen, schickt sie in den undurchdringlichen Wald und lässt sie mit versteckten Kameras beobachten. Als die Schauspieler einer echten Drogenbande begegnen, wird aus den Kriegsspielen blutiger Ernst. Der schmale Grat 20.15 | ARTE KRIEGSDRAMA: Zweiter Weltkrieg, August 1942: Eine US-Kompanie (u.a. Sean Penn) landet auf der Pazifikinsel Guadalcanal, auf der die Japaner einen Luftwaffenstützpunkt errichtet haben. Zunächst treffen die Männer auf keinen Widerstand, doch als sie in den Regenwald im Inselinneren vordringen, wird bei der Eroberung einer Hügelkette aus dem Einsatz fürs Vaterland bald ein Kampf ums nackte Überleben. Inspector Mathias – Mord in … 21.45 | ARD KRIMIREIHE: In einem See im walisischen Hinterland wird eine Leiche gefunden: Michael Reynolds hatte noch nicht lange in dem nahen Dorf gewohnt und schien bei den Menschen dort sehr beliebt gewesen zu sein. Doch Inspector Mathias (Richard Harrington) spürt schnell, dass dies nicht die ganze Wahrheit ist. Bei seinen Ermittlungen in der verschworenen Gemeinde stösst er auf wenig Unterstützung. Miss Undercover 2 21.50 | SRF ZWEI ACTIONKOMÖDIE: Nach ihrem erfolgreichen Einsatz bei der Miss-Wahl soll Gracie (Sandra Bullock) wieder verdeckt ermitteln. Da sich aber herausstellt, dass sie inzwischen zu berühmt dafür ist, wird sie zum offiziellen Gesicht des FBI gemacht. Als dann ihre Freundin Heather, die amtierende Miss United States, und der Moderator Stan Fields in Las Vegas entführt werden, ermittelt Gracie gemeinsam mit ihrem Bodyguard, um die beiden zu befreien. Dr. Seltsam oder Wie ich … 0.20 | SRF 1 SATIRE: Der geisteskranke US-General Jack D. Ripper fühlt sich durch die Kommunisten mehr und mehr bedroht. Eines Tages dreht er völlig durch. Er gibt seinen Bomberpiloten den Befehl, Russland mit Atomwaffen anzugreifen. Die B-52 Bomber sollen dem Erzfeind endgültig den Garaus machen. Ripper hat sich auf seiner Luftwaffenbasis verbarrikadiert und lässt sich auch von seinem Assistenten Captain Lionel Mandrake (Peter Sellers) nicht umstimmen. 18 RADIO / TV VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 ■ RADIO «VITA CAPITA» FA PAUSA Era la famiglia Caflisch da Surgonda fa vacanzas da stad. Enfin ils 14 d'avust na datti nagina Radionovela. il pianist da jazz Adrian Ebenkofler musica cun ed enturn il pianist e cumponist american Bill Evans. Bill Evans e ses trio da jazz han persvadì en ils onns 60 - els han experimentà e fascinà. Redacziun:AdrianEbenkofler&EstherBerther 14.03 ARTG MUSICAL Maria Riccarda Wesseling chanta Händel OPEN AIR LUMNEZIA 2015 L’Open Air Lumnezia expandescha e cumenza quest onn gia la gievgia saira. Er RTR engrondescha sia purschida: Nus emettain il 31avel Open Air dad A fin Z. En il radio faschain nus quai cun blers concerts, intervistas, revistas e vuschs dal public – e sin battaporta.ch datti ina documentaziun da video che mussa quai che capita avant e davos las culissas dal pli grond festival grischun. DUMENGIA, 26 DA FANADUR €€€€ 8.06 / 20.03 VITA E CRETTA La proxima episoda da Vita capita pudais puspè tadlar glindesdi, ils 17 d'avust 2015. Lura datti numnadamain bler da raquintar ... 14.03 LA POPULARA (REP.) Popular e giuven! La generaziun nova che fa musica populara fa quai sin in aut nivel. Fitg admirabel è lura era lentusiassem ed il plaschair ch'ins senta en lur musica. Tadlai nossa «Populara» ed as persvadai da lur talents. Tranter auter da la partida èn «Ils Janischs», «Trio Duranand», «Stegreif GmbH», «Kapelle Purzelbaum» ubain il «Quartett waschächt». Redacziun: Josefina Gaudenz Papa Francestg è l'avegnir da la baselgia catolica Paul Zulehner è teolog e scienzià da religiuns. Dapi blers onns analisescha el la situaziun da la baselgia catolica. En il mument fa Paul Zulehner patratgs per la vita da papa Francestg. En ses cudesch «Auslaufmodell– WohinsteuertFranziskus die Kirche?», ch'è vegnì publitgà questa emna, scriva Zulehner: «Il papa actual viva privlus». Pervia da ses engaschi refurmatoric haja Francestg blers inimis en l'intern da la baselgia ed era ordvart ils mirs da questa. Zulehner però sustegna l'elan da refurma da Francestg. El vesa l'avegnir da la baselgia catolica en furma dad in'organisaziun NGO – e betg sco baselgia statala e da massa. Redacziun: Chatrina Gaudenz Mia vita – mia musica: cun Silke Schmeing «I na varga betg in di senza ch’jau chantia» SONDA, 25 DA FANADUR €€€ €€€€€ La saira 17.30 CUNTRASTS SIN SRF 1 (REP.) «Sas anc?»: Ils trais vents DUMENGIA, 26 DA FANADUR€€€€€€ Pizzica pizzica – en griko e dialettu salentino Il Salento è la regiun la pli en il sid-ost da l'Italia, ina peninsla che furma il tatg dal stival talian e che è circundada da duas mars. Igl è in tatg che porscha ils ritmus sperts da la Pizzica, chazras istorgias d'amur e tut quai chantà na be en il dialect local, mabain era en «griko», in grec vegl ch'è sa mantegnì anc en 11 vischnancas al sid da Lecce. Redacziun: Guadench Dazzi Il forum cun Flurin Filli «La biodiversitad è il motor da noss planet» La biodiversitad è insatge che stat fitg a cor a blers da nus. Ils ultims onns constatain nus però che questa diversitad daventa pli e pli pitschna, era sche las dimensiuns da quest regress na sun betg adina uschè claras. 11.03 MAGAZIN DA CULTURA Bill Evans – il pianist da jazz preschenta il pianist Durant l'entira stad ha il magazin da cultura il jazz. Nus as preschentain emissiuns tematicas, la schelta da questas fan musicists dal Weekly Jazz. Quest'emna as preschenta Dapli sin battaporta.ch, rtr.ch/oal15, facebook 15.03 LA CLASSICA (REP.) 7.30 CUNTRASTS SIN RSI LA1 (REP.) Il ruaus, la quietezza e l'atmosfera che la saira derasa, quai ha inspirà quasi tut ils cumponists da la musica classica. Lur ovras da la saira èn lura era musica tut aparti fina e profunda. En La classica tadlain nus ina retscha da cumposiziuns cun il tema «la saira» e giudain simplamain ils tuns magics che sveglian puras emoziuns. Bella saira! Redacziun: Rosvita Barenius Il biolog Flurin Filli raquinta dad in rapport che mussa il svilup dals ultims onns, mo era da mesiras che pudessan gidar a mantegnair la biodiversitad. Da far insatge fissi en mintga cas, pertge la diversitad biologica exprima era la valur che nus dain a noss lieu da vita. Mantegnair las diversas sorts da fauna e flora n'è la finala era nagut auter che surprender responsabladad per che las proximas generaziuns possian era anc giudair ellas. Redacziun: Flurin Filli «Sas anc?»: Ils trais vents 17.25 CUNTRASTS SIN SRF 1 19.00 LA CLASSICA «Reinheit» – «Ernst» – «Andacht» ■ TELEVISIUN «Sas anc?»: Suletta....cun te! Nagin ha probablamain inventà tantas istorgias sco William Shakespeare. Sche na la vita sezza. Ina da quellas as lessan preschentar en il quart SAS ANC? da questa stad. Il raquintader ha num Daniel von Aarburg, in cineast grischun, che aveva inscuntrà dal 2003 a Romeo e Giulia da l’Engiadina. Num han els en la vita reala Mathias ed Ulinda. Ulinda, ina giuvna da 11.30 CUNTRASTS SIN RSI LA2 (REP.) 12.30 FORUM Creschida si è Silke Schmeing (44) a Minca en ina famiglia nua ch'i na deva nagina musica. Uschia ha ella zic a zic scuvert suletta il mund da la musica, quai entras amis, reclamas, discos e concerts. Il nunenconuschent è daventà passiun! Ozendi taidla Silke Schmeing musica dals pli differents geners, prenda uras da chant e chanta activamain en in chor. Redacziun: Astrid Alexandre RTR al Open Air Lumnezia: Gievgia, ils 24-07-2015 da las 20.00 – 24.00 Venderdi, ils 25-07-2015 da las 15.00 – 17.00 e da las 19.00 – 24.00 Sonda, ils 26-07-2015 da las 14.00 – 17.00 e da las 19.00 – 02.00 9.03 MARELLA SONDA, 25 DA FANADUR €€€€€€€ € 9.03 PROFIL Per ses engaschi sco chantadura extraordinaria è Maria Riccarda Wesseling vegnida onurada il november 2014 cun il premi da renconuschientscha dal chantun Grischun. La chantadura d'operas che viva oz cun sia famiglia ad Amsterdam è creschida si a Cuira. Ella è savens da viadi ella sa mova d'ina tribuna internaziunala d'opera a l'autra. En il Grischun vegn ella adina puspè fitg gugent. Uschia era per ses giubileum da «20 onns preschientscha sin tribuna». Dus concerts ha ella dà en quest rom. Da l'emprim registrà da RTR ils 14-12-2014 a Flem porta l'Artg musical musica da Händel, Vivaldi e Porpora. Redacziun: Giusep G. Decurtins Jakob Ludwig Felix Mendelssohn Bartholdy (18091847) è stà cumponist, pianist, dirigent ed organist in dals pli impurtants musicists da la Romantica. Mendelssohn, in um fitg religius, ha adina cumponì tenor trais criteris: «Reinheit» «Ernst» «Andacht». Questa clarezza e sia profunda religiusadad sentins en sias cumposiziuns. El è era stà luman che ha leventà da mort en vita la musica da Johann Sebastian Bach. Lezzas ovras eran igl è strusch da crair crudadas en emblidanza suenter la mort da Bach. Mendelssohn è mort cun mo 38 onns. En La Classica tadlain nus spir cum-posiziuns per chors dal meister da la Romantica. Redacziun: Rosvita Barenius «Sas anc?»: Ils trais vents Tgi che tschertga chatta! Quai vala era per Arnold Rauch e sias excursiuns en il archiv da la Televisiun Rumantscha. Ma, i dà era excepziuns e surpraisas. In da quellas è segir l’inscunter da Susanna Fanzun cun il professer canadais Gilbert Taggart. Quai era dal 1998 che Taggart è rivà en Svizra. El saveva perfetgamain rumantsch ed era per uschia dir inamurà en las parablas engiadinaisas. En il film che Arnold Rauch less preschentar en il SAS ANC?, purtretescha Susanna Fanzun al surprendent Canadais, deplorablamain gia mort, e mussa in film fenomenal che Taggart aveva fatg sez. In film animà da la paraula rumantscha «Ils trais vents». buna derivanza, era sa inamurada en il pur Mathias Fluor. Ma quel, per ils geniturs dad Ulinda n’era betg bun avunda. In bel di ha il bab sfurzà ad Ulinda da sa decider cunter Mathias u da svanir per adina da chasa. Ulinda è sa decidida per Mathias ed els èn svanids e quai per adina. Dapi il 1949 vivan els en Svezia e n’èn mai pli turnads en Engiadina. Il film mussà il pèr emigrà per forza e lur vita cuminaivla en Svezia. LA QUOTIDIANA VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 19 Taxas ensaladas impedeschan il pass avant dretgira Ina nova publicaziun crititgescha ils custs per sentenzias senn ha il pajament anticipà ina func ziun d’avertiment e mussa a la persuna che porta plant il ristg finanzial d’in process – quai conceda era Meier. Ma per avertir in planschider bastia quai sche las dretgiras pretendian be ina ter za u ina quarta da quai ch’ellas fan dar da preschent. Meier considerescha ils custs da dre tgira exorbitants ch’èn s’etabilds en tscherts chantuns prest sco furma da snegaziun da dretg. DA CLAUDIA CADRUVI / ANR Daventa il processar prest in luxus che mo ils ritgs pon sa lubir – u mo quels che n’han insumma betg daners? Las taxas da dretgira muntan per la classa mesauna pli e pli in impediment d’insumma entschaiver in process. «Las dretgiras stattan aver tas a tuts – sco il hotel Savoy.» Questa frasa ironica pon ins leger en in manu al per giurists svizzers. Ella stat en cun trast cun la constituziun che pretenda che in e scadin ha il dretg da laschar giuditgar in derschader ina dispita giu diziala. Perquai han persunas, che na disponan betg dals meds finanzials, il dretg sin in process gratuit – sche lur plant ha ina tscherta schanza. Insatgi che tutga tar la classa mesau na, po dentant vegnir en las fitgas, sch’el vul far valair ses dretg avant dre tgira. «Ils custs da dretgira han cuntan schì oz in livel bler memia aut», criti tgescha il professer da dretg Isaak Meier en ina nova publicaziun da la retscha Have. Tgi che porta plant paja l’emprim La critica pertutga las proceduras civi las, nua ch’i va per summas autas. Gist suenter in accident cun blessuras po ina persuna privata svelt ina giada es ser involvada en ina dispita nua ch’i va per passa in milliun francs. Ma er en process d’ierta u pertutgant immobi glias vai svelt per bravs imports. Per insumma metter en rocla in pro cess ha quel che porta plant l’emprim da prestar in pajament anticipà (Kos tenvorschuss) per ils custs da dretgira. L’autezza dal pajament sa drizza tenor la valur da dispita. Sche lezza è auta, pretenda ina dretgira svelt ina giada plirs dieschmilli francs. Sch’in cas vegn lura anc tratg tras pliras instanzas èsi da Co statti en il Grischun? Las taxas da dretgira muntan per la classa mesauna pli e pli in impediment d’insumma entschaiver in process. prestar tar mintga dretgira in tal paja ment anticipà. Gudagnar process e perder daners Il problem: Era tgi che gudogna in pro cess ristga tut tenor da mai pli vesair ses daners. Pertge il nov urden da process civil perscriva che betg la dretgira ha da pajar enavos il pajament anticipà, ma bain la persuna che perda il process. Sche lezza è dentant insolventa ha il victur da schuffa da vegnir tar ses da ners u sto desister. «Auts custs da dretgira pon star mentar ina partida d’insumma instra dar in process», scriva Isaak Meier. El pretenda perquai tranter auter che las dretgiras desistian sin in pajament an ticipà. La lescha lubescha a las dretgi ras numnadamain d’incassar quest pa jament, ma ella na prescriva betg quai ed era betg quant. MAD Perder custa trais giadas dapli Ils custs da detgira èn be in element da l’entir ristg finanzial ch’è cumbinà cun in process civil. La partida che perda ha da pajar tut ils custs dal process: Tar ils custs da dretgira vegnan pia anc l’indemnisa ziun per l’agen advocat e quella per l’ad vocat da la cunterpartida. Tut en tut è quai pli u main trais u quatter giadas dapli ch’ils custs da dretgira. En quest L’autezza da las taxas da dretgira po mintga chantun definir sez. En il Grischun han ins delegà la cum petenza a la dretgira chantunala. «Nus avain dauzà mo pauc las ta xas en connex cun il nov urden da process svizzer», di Norbert Brunner, president da la dretgira. Ina sentenzia da recurs custa a la dretgira chantunala tranter 500 ed 8000, ina sentenzia d’appella ziun vegn 1000 fin 30 000 francs. Sche la dretgira impunda spezial main bler temp e lavur po ina sen tenzia era custar fin 100 000 francs. I dependia dal singul cas quant che la dretgira fetschia pajar, di Brunner. «Las taxas na dastgan dentant mai esser prohibitivas, vul dir, impedir ch’insatgi po insum ma ir avant dretgira.» Per tscherts process civils – ap partegnent il dretg da lavur, il dretg da famiglia u d’uffants – na saja da pajar naginas taxas u be mi nimalas. Tar il dretg da concurs va lian las disposiziuns federalas. Appel a l’unità in Val Müstair La suprastanza cumünala ha tut posiziun als imbüttamaints (anr/rgd) Da Tschinquaisma vaiva üna gruppaziun pisserà per furora in Val Müstair fond severs imbüttamaints a la suprastanza cumünala. Uossa ha quella tut posiziun e publichà üna broschüra d’infuormaziun. La gruppaziun cul nom «abitants chi’s fan pissers per nos cumün» vaiva tramiss sur Tschinquaisma ün fögl volant illa gronda part da las chasadas in Val Müstair. In quel la vaiva la gruppaziun fat gronds imbüt tamaints a la suprastanza in connex cul la gestiun da las finanzas cumünalas. Il böt d’eira stat da persvader la populaziun da la Val Müstair da refüsar duos dumon das da credit dal cumün a la radunanza cumünala dals 27 da mai. Quist böt da la gruppaziun nun es gnü ragiunt. Uossa ha la suprastanza cumünala tut posiziun als imbüttamaints in fuorma d’üna bro schüra da 14 paginas. Ella appellescha impustüt a la solidarità e l’unità in Val: «I nu cumporta cha la populaziun as divi da. Perquai stuvain nus tgnair insembel e taveller insembel», scriva il president cu münal Arno Lamprecht a seis convaschins al cumanzamaint da la broschüra. Vasta broschüra da posiziun Ils puncts critichats da la gruppaziun d’abitants cumpigliaivan üna gronda part da las incumbensas cumünalas. Cha per exaimpel las lavuors forestalas fattas ils ultims ons sajan stattas surdimensiu nadas, vaiva imbüttà la gruppaziun. Il cumün piglia posiziun detagliadamaing a quist imbüttamaint in sia broschüra cumprovand cha las lavuors forestalas sun gnüdas prestadas tenor ils standarts valabels. Not Manatschal, il chanzlist dal cumün da Val Müstair intuna l’impor tanza da quistas lavuors: «Las lavuors prestadas servan in differents möds a la populaziun da la Val. Fich importanta es d’üna vart la protecziun dal god e da la populaziun cunter privels da la natüra sco lavinas o boudas. Da tschella vart portan quistas lavuors guadogn ed occu paziun a nossa gruppa forestala sco eir ad impraisas localas.» Davart il nüz e l’im portanza da las lavuors forestalas referi scha a chaschun da la prosma radunan za cumünala dals 19 d’avuost ün rapre Davo la polemica da l’ultim temp as ingascha la suprastanza cumünala per l’unità e’l dialog in Val Müstair. MAD schantant da l’Uffizi chantunal per god e privels da la natüra. Las lavuors fores talas vegnan sustgnüdas tanter oter eir dal Padrinadi Svizzer per cumüns da muntogna. «In nos chantun daja eir otras regiuns chi piglian gugent incunter quists raps. I’d es ün sbagl da signalisar a quistas organisaziuns cha lur ingaschi nu vain gnanca stimà in Val Müstair», aver tischa Manatschal. L’acziun da la grup paziun ha per part eir pisserà per du mondas schmüravgliadas dals cumüns da partenadi. I nun es tenor la suprastan za dal cumün necessari cha la reputaziun da la Val Müstair patischa d’acziuns da singuls. Il cumün as dosta cunter imbüttamaints ingüsts Il fögl volant da la gruppaziun d’acziun ha cuntgnü tenor il president da la Val Müstair, Arno Lamprecht, diversas rim provas na güstifichadas. «La publicaziun da noms d’impiegats e las pajas da tals chi nu correspuondan absolutamaing na a la realtà, chi sun manzögnas, sun ün’imper tinentezza invers quellas persunas ed üna disfamaziun da talas», scriva Lamprecht i’l preambel da la broschüra. Quistas at tachas persunalas pudessan avair conse quenzas eir giuridics. «Nus gnaran a far sclerimaints correspundents per incha minar pass giuridics», disch il chanzlist Not Manatschal. La situaziun finanziala dal cumün da Val Müstair nun es opti mala. In quist reguard prevezza la supra stanza d’instradar masüras pel preventiv 2016. 20 A FIN Z VENDERDI, ILS 24 DA FANADUR 2015 Looren festivescha cun «Punts dal diavel» Turnea da teater per il giubileum da diesch onns (anr/vi) Dapi diesch onns dat la chasa Looren albiert a translaturs. Il giubileum festiveschan ins cun «Punts dal diavel». Il toc vegn giugà en quatter linguas da Claudia Carigiet e Jürg Kienberger. La premiera è ils 5 da settember en la chasa Looren a Wernetshausen. Suenter van ils giugadurs sin turnea atras la Svizra. En il Grischun fan els staziun il november durant ils dis da litteratura a Domat ed il december en l’Hotel Waldhaus a Segl Maria. In omagi a la plurilinguitad Il program da giubileum empermetta «in toc infernalmain bun». Il toc han ils giugadurs sezs concepì. «Punts dal diavel» duai esser in gir litterar-musical. «Sin ils fa- stizs da traducturs e scripturs percurran ils dus acturs las quatter parts da la Svizra. Munids cun buns chalzers ed in gross pledari surmunten els craps da stgarpitsch linguistics, fan punts sur cunfins linguistics e giogan sin la claviatura da las melodias dals linguatgs.» Il toc duai esser in omagi a la plurilinguitad. Carigiet e Kienberger varieschian e dovrian tuttas linguas svizras en il toc, di Zora Ciklaminy dal team Looren. Sin turnea s’adatteschian els al lieu e discurrer dapli en la lingua locala. La chasa Looren haja aposta tschernì quests dus acturs perquai ch’els sappian tuttas quatter linguas. Il tetel «Punts dal diavel» duai far allusiuns al translatur che traversa munds e linguas. Da transponer litteratura d’ina lingua a l’autra è magari er ina lavur dal tenti. Porscha dapli per il talian Dapi il 2005 s’engascha la chasa Looren per translaturs e translaturas. Passa tschient giasts da tut il mund vegnan mintg’onn e passentan pliras emnas en la chasa per lavurar a moda concentrada. En passa trenta linguas vegn translatà. Las diesch chombras èn adina occupadas bain. En ses onn da giubileum schlargia Looren sia purschida en talian. En collavuraziun cun la Villa Garbald a Castasegna organiseschan ins dus workshops ad onn. Quels sa drizzan a translaturas e translaturs professiunals che lavuran cun il talian. L’october ha lieu il proxim curs en la Bregaglia. MAD Talas chaliras pon esser normalas en l’avegnir (rtr) Il chaud ed era sitg mais da fanadur ha fatg quitads a blers purs. Il center da la perscrutaziun da l’agricultura Agroscope scriva che talas chaliras possian dentant esser nor- malas en il futur: quai pervi da la midada dal clima. Uschia stoppian ils sistems da dar aua vegnir meglierads ed i dovria en il futur gronds reservuars d’aua, scriva Agroscope. Ma i saja en l’avegnir era necessari da tgirar pli bain il terren u per exempel da gia semnar pli baud, e tgirar plantas che supportian meglier la chalira, scriva Agroscope. NOVITADS WWW.RTR.CH Pli gronda parti da «goa» da la Svizra Idilla da lavur en la chasa Looren a Wernetshausen en il chantun Turitg. MAD Diesel custa pli pauc che benzin Quai na datti quasi mai en Svizra DA CLAUDIA CADRUVI / ANR Las tablas da pretschs als tancadis svizzers mussan dapi intgins dis in maletg nunusità. Il diesel custa pli pauc ch’il benzin. Quai po legrar ils camiunists, impressaris e purs che tancan lur maschinas cun diesel. «Per il mument èsi propi uschia», conferma Francesca Romano, pledadra da l’uniun d’ieli mineral en Svizra. «L’emna passada è crudà tant il pretsch da benzin sco era quel da diesel.» Igl existia ina surpurschida dad ieli mineral sin la fiera mundiala. Gliez na vegnia betg a sa midar il proxim temp. Questa situaziun laschia crudar ils pretschs als tancadis. Ma pertge custa il diesel tuttenina pli pauc ch’il benzin? Quai n’è uschiglio quasi mai il cas. che produceschan benzin en l’USA hajan serrà pervi da lavurs da mantegniment. Quai chaschunia stretgas tar la purschida da benzin ed il pretsch da benzin saja perquai pli aut che quai ch’ie fiss uschiglio – e pia sur quel dal diesel. Diesel saja plinavant substituibel cun ieli da stgaudar che na vegnia betg cumprà uschè savens la stad. «Ins po dentant ir da quell’anora ch’il pretsch da diesel è l’atun puspè sur quel dal benzin», di la pledadra.En Germania custa il diesel adina pli pauc ch’il benzin perquai che la taglia sin diesel è pli bassa. Raffinarias serradas en l’USA En sasez na saja betg il diesel pli favuraivel, mabain il benzin memia char, explitgescha Romano. I saja da preschent memia pauc benzin sin la fiera. En ils Stadis Unids vegnia da preschent dumandà dapli benzin – sco adina la stad. Vitiers vegnia en questa stagiun che pliras raffinarias grondas L’AURA Sulegliv – pli tard urizis Situaziun generala: Ina zona da pressiun bassa s’avischina a las Alps e procura per ina massa d’aria labila. Oz: En il nord per gronda part sulegliv. Suentermezdi nivels da 25° cumulus e silsuenter urizis, 17° per part fitg ferms. En il Mustér sid sulegliv, emprims urizis gia da mezdi. Temperaturas maximalas enturn 30 grads. Prognosas: En il nord la sonda aura variabla cun uradis, surtut en las Alps. En la Bassa er scleridas. La dumengia sulegliv, suentermezdi uradis. En il sid la sonda avantmezdi uradis u urizis, suentermezdi per part sulegliv. 34° 18° Landquart 33° 18° Glion 30° 21° 26° 15° 33° 18° 33° 18° 26° 15° 26° 15° Cuira Scuol Tavau Arosa Zernez Tusaun Spligia 30° 21° Mesocco 26° 15° 25° 14° 20° 13° San Murezzan Sta. Maria 25° 17° Poschiavo La fin dal mais cumenza la 8avla ediziun dal festival da musica electronica a Rona e Mulegns. Era quest onn spetgan ils organisaturs dal «Summer Never Ends Festival» dapli che 11 000 persunas. Actualmain vegnan installadas sin la planira da Rona sin il territori dals Mulegns tut las tendas e tribunas per il festival. «Per il festival avain nus in preventiv da dus milliuns francs», ha ditg Corinne Rageth, la pledadra da l’Uniun Klangwerk. Ils Organisaturs quintan cun dapli. L’emprim festival cun musica sin la planira da Rona è stà il 2006, mintg’onn haja il festival dumbrà dapli aspectaturas ed aspectaturs. Tar la davosa ediziun dal 2013 hai gì 9000 ch’han visità il festival, e quest onn quintan ils organisaturs cun 11 000–12 000 visitaders. Il festival ha lieu mintga dus onns. Quai haja da far cun la gronda lavur organisatorica e per schanegiar il terren, ha ditg Corinne Rageth. En tut occupa il «Summer Never Ends Festival» ina surfatscha da prest 30 hectaras ch’èn en possess da 15 differents purs. Per il festival lavuran radund 600 persunas, per gronda part voluntaris, e circa 400 musicists. Guidas tras il plazzal da Preda La staziun da la Viafier retica a Preda è il mument in grond plazzal. Ils proxims tschintg onns lavuran fin 150 persunas per il tunnel d’Alvra II. Actualmain porscha il Museum da viafier Bravuogn guidas tras il plazzal da Preda, quai enfin la fin da settember. Là vegn infurmà detagliadamain davart il pli grond plazzal grischun actual. Il mument vegn tut planisà per las siglientadas che duain cumenzar l’october da quest onn, quai da la vart da Preda e da la vart da Spinas. Dals custs da 345 milliuns francs surpiglian la confederaziun 85% ed il chantun Grischun 15%. Tut las lavurs duain esser a fin l’onn 2020, il 2022 duai il nov tunnel cun ina lunghezza da bun 6 kilometers gia ir en funcziun. 35 000 immigrants Vincenz tar Leonteq La fin da zercladur abitavan bunamain dus milliuns esters en Svizra, quai èn radund 35 000 persunas dapli che avant in mez onn, scriva il secretariat da stadi da migraziun. L’augment dals esters è perencunter pli bass ch’en il medem temp avant in onn. Il motiv è che pli bleras persunas han bandunà la Svizra ch’avant in onn. En l’emprima mesadad da quest onn èn radund 72 000 persunas immigradas, e dapli che 33 000 persunas emigradas. Il schef da la Banca Raiffeisen, Pierin Vincenz, duai daventar president dal cussegl d’administraziun da l’interpresa da finanzas Leonteq. Enfin uss era el gia vicepresident, rapportan las agenturas da novitads. Gia definitiv è che Vincenz vegn a surpigliar il presidi dal cussegl d’administraziun da l’assicuranza Helvetia. Era vegn Vincenz a s’engaschar sco interprendider, quai ha el ditg gia il mars a l’agentura da novitads svizra sda. Pairer che patescha dal mal nair. KEYSTONE Puspè in onn cun dapli mal nair Quest onn datti puspè plirs cas da mal nair. Sulet en la plantascha dal Plantahof a Landquart han 50 mailers e pairers stuì vegnir pinads. Quai ha Gregor Canova dal Plantahof ditg. Era ha stuì vegnir pinads tranter 30 e 40 bostgs en il Signuradi, il Partenz ed a Masein. Pertutgads eran mailers, pairers e surtut cudogners. Suenter dus onns cun paucs cas è cunquai quest onn puspè in onn cun plirs cas da mal nair. Avant trais onns eran 19 vischnancas stadas pertutgadas ed enturn 700 bostgs han stuì vegnir smers. Cun las scolas medias vai bain RTR ha vulì savair co i guarda ora cun las autras scolas medias privatas en il Grischun. La resposta è positiva: cun las scolas medias privatas vai bain – almain anc il mument. Er il Center da furmaziun Surselva a Glion ha problems cun memia paucs scolars. Sco il manader da fatschenta Curdin Tuor di èn las cifras da scolars bain constantas, dentant constant bassas. Problems gravants cun il dumber da scolars, gliez n’han era betg las autras scolas medias en il chantun, conferman ils responsabels da las scolas medias a Mustér, Aschera, Tavau e Zuoz.
Documenti analoghi
La Quotidiana, 28.8.2015
Regenza e parlament planiseschan politica
Decret davart las finamiras politicas per la perioda 2017 enfin 2020
(anr/fa) La planisaziun dal futur è in
instrument che pussibilitescha da reagir
als ...
Geschäftsbericht 2014/2015
6. Tschernas dal cussagl administrativ
Ils commembers libers dal cussagl administrativ as mettan darcheu a disposiziun per la perioda d‘uffizi
2015 - 2018. Conferma dals commembers chi rapre...