media da bavSvTa uflebebi
Transcript
media da bavSvTa uflebebi sarCevi rogor gamoviyenoT es broSura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 profesionali Jurnalistebi da bavSvTa uflebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 bavSvebi da diskriminacia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 bavSvebi da ojaxi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 bavSvebi da Sroma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 bavSvebi da SeiaraRebuli konfliqti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 bavSvTa janmrTeloba da socialuri dacva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 bavSvis vinaoba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 bavSvis Sexedulebebi da samoqalaqo uflebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 saxelmwifo meurveobis qveS myofi bavSvebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 bavSvebi da masmedia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 bavSvebis monawileoba masmediis saqmianobaSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 ganaTleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 bavSvebi da danaSauli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 seqsualuri Zaladoba da bavSvebis eqspluatacia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 saxelmwifos valdebulebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 danarTebi 1. bavSvis uflebaTa konvencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 2. gaero-s `aTaswleulis miznebi~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 3. msoflio bavSvebisaTvis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 4. JurnalistTa saerTaSoriso federaciis saxelmZRvanelo miTiTebani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 5. janmrTelobis msoflio organizaciis miTiTebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 6. RirsSesaniSnavi TariRebis kalendari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 7. sasargeblo saerTaSoriso kontaqtebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 media da bavSvTa uflebebi 1 am broSuris mizania, daexmaros bavSvTa sakiTxebze momuSave mas-mediis profesionalebs bavSvTa uflebebis ukeT gagebaSi da xeli Seuwyos Tavad bavSvebis monawileobas mas-mediis saqmianobaSi. broSuraSi SexvdebiT mniSvnelovan mosazrebebsa da ideebs Jurnalistebisa da im adamianebisaTvis, romlebsac surT, masmediaSi gaSuqdes bavSvTa saWiroebebi, problemebi, miRwevebi da miswrafebebi. broSura miznad isaxavs bavSvebis problemebis warmoCenas da im zegavlenis mTeli pasuxismgeblobiT gaSuqebas, romelic mozrdilTa qcevam da maT mier miRebulma gadawyvetilebebma SeiZleba iqonios bavSvebis cxovrebaze. gaeros bavSvTa fondisa(iunisefi) da JurnalistTa saerTaSoriso federaciis daxmarebiT momzadebuli es broSura safuZvlad daedo mTels msoflioSi JurnalistebisaTvis organizebul treningebs. iunisefis mier 1999 wels, gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis aTi wlisTavis aRsaniSnavad dakveTili es broSura efuZneba praqtikosi Jurnalistebis gamocdilebas; igi SemuSavebulia masmediis eTikis sakiTxebze momuSave britanuli saqvelmoqmedo organizacia ”MediaWise”-is (yofili ”PressWise”) mier. kvleva da ganviTareba pirveli gamocema: maik jempsoni da deniz sirli meore gamocema: Sarlot beri da maik jempsoni “MediaWise” da `iunisefi~ inarCuneben saavtoro uflebas am broSur- aSi mocemul masalaze. Tumca SesaZlebelia masalebis gamravleba treningis miznebisaTvis, oRond mxolod im SemTxvevaSi, Tu miTiTebuli iqneba wyaroebi (sakontaqto informaciisaTvis ix. ukana yda) @© Targmani, gaeros bavSvTa fondi, saqarTvelo gamocemulia 2008 wlis agvistoSi 2 media da bavSvTa uflebebi rogor gamoviyenoT broSura masmediaSi momuSave adamianebs SesaniSnavi SesaZlebloba aqvT imisa, rom sazogadoebas regularulad mouTxron bavSvTa uflebebTan dakavSirebul sakiTxebze. maT SeuZliaT Tvalyuri adevnon, Tu rogor aris daculi qveyanaSi bavSvTa uflebebi da gaakritikon isini, vinc ver asrulebs TavianT valdebulebebs bavSvebis winaSe. es broSura miznad isaxavs ukeT gaacnos Jurnalistebs bavSvTa uflebebi da auxsnas maT, Tu rogor SeiZleba bavSvTa uflebebTan dakavSirebul sakiTxebze saintereso sagazeTo publikaciebisa da tele-radio gadacemebis momzadeba. broSura gvexmareba iseTi siuJetebis moZebnaSi, romlebic exmianeba gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis sxvadasxva muxlSi gaTvaliswinebul Temebs da gvTavazobs sakontrolo kiTxvarebs, romelTa meSveobiT masmediis profesionalebs SeuZliaT Seafason, Tu ra adgili eTmoba piradad maT da zogadad masmediis industriis saqmianobaSi bavSvTa uflebebs. danarTebSi mokled aris CamoTvlili bavSvis uflebaTa konvenciis debulebebi da bavSvTa cxovrebis gaumjobesebisaken mimarTuli gaeros miznebi (romlebsac xels awers msoflios TiTqmis yvela qveyana), mocemulia, agreTve, eTikuri saxelmZRvanelo miTiTebebi masmediis muSakebisaTvis, mocemulia kalendari RirsSesaniSnavi TariRebisa, romlebic SeiZleba safuZvlad daedos siuJetebs da miTiTebulia 60-ze meti sasargeblo saerTaSoriso kontaqti, romelTaganac Jurnalistebs SeuZliaT moipovon saWiro faqtebi, cifrebi, citatebi da rCevebi. vimedovnebT, rom es broSura gamogadgebaT bavSvebTan dakavSirebuli sakiTxebis swori da pozitiuri gaSuqebisaTvis. lin geldofi, maik jempsoni, mrCeveli regionuli komunikaciis sakiTxebSi iunisefis regionaluri ofisi centralur da aRmosavleT evropasa da dsT-Si. organizacia “The MediaWise Trust”is direqtori media da bavSvTa uflebebi 3 profesionali Jurnalistebi da bavSvTa uflebebi Jurnalistebi adamianis uflebaTa damcvelebi arian. isini sazogadoebis Tvalis, yurisa da xmis rols asruleben, sazogadoebis yuradRebas amaxvileben Zalauflebis borotad gamoyenebisa da adamianis uflebaTa darRvevis faqtebze. xSirad amis gamo maT didi safrTxec emuqrebaT. TavianTi profesiis wyalobiT, Jurnalistebs SeuZliaT mouwodon mTavrobebsa da sazogadoebriv organizaciebs, gaataron reformebi xalxis cxovrebis gaumjobesebisaTvis. Jurnalistebs, fotografebs, operatorebsa da sainformacio programebis xelmZRvanelebs saaSkaraoze gamoaqvT, Tu ra gausaZlis mdgomareobaSi xvdebian xSirad bavSvebi, aseve maTze ufrosebis mxridan Zaladobis faqtebi. Tumca, aranakleb mniSvnelovania bavSvebTan dakavSirebuli aspeqtebis gaTvaliswineba axali ambebis Cveulebrivi gaSuqebis drosac. kanonmdeblobasa Tu fiskalur politikaSi ganxorcielebuli reformebis Semowmebis kargi saSualebaa, magaliTad, imis Sefaseba, Tu ra sargebels an zians moutans es reformebi bavSvebs. masobrivi informaciis saSualebebis mier bavSvTa interesebis gaSuqebas an Tundac ugulebelyofas SeuZlia zemoqmedeba moaxdinos bavSvebTan dakavSirebuli gadawyvetilebebis miRebaze da saerTod, sazogadoebis damokidebulebaze bavSvebis mimarT. masmedia xSirad xatavs bavSvebs, rogorc pasiur msxverplebs an mSvenier umanko arsebebs. aZlevs ra bavSvebsa da mozardebs SesaZleblobas, TviTon ilaparakon sakuTar Tavze – TavianT imedebsa da SiSze, miRwevebsa da imaze, Tu ra zegavlena aqvs mozrdilTa qcevas maT cxovrebaze – masmedia Seaxsenebs sazogadoebas, rom bavSvebi da mozardebi imsaxureben maT mimarT pativiscemas. bavSvis uflebaTa konvencia gaero-s bavSvis uflebaTa konvencia gansazRvravs mTavrobebisa da kerZo pirebis movaleobebs bavSvTa uflebebis dacvisa da ganmtkicebis saqmeSi. generaluri asambleis mier 1989 wlis 20 noembers erTxmad miRebuli konvencia ratificirebulia msoflios yvela qveynis mTavrobebis mier (garda amerikis SeerTebuli Statebisa da somalisa). konvenciis ratificireba mTavrobebs akisrebs valdebulebas, uzrunvelyon bavSvebis aRzrda usafrTxo da xelSemwyob garemoSi, sadac nebismier bavSvs xeli miuwvdeba xarisxian ganaTlebaze, jandacvaze da aqvs cxovrebis normaluri pirobebi. bavSvis uflebaTa konvenciis xelmoweriT, mTavrobebi kisruloben valdebulebas, daicvan bavSvebi diskriminaciisgan, seqsualuri da komerciuli eqspluataciisa da Zaladobisgan, agreTve, gansakuTrebuli gulisxmierebiT moekidon obol da ltolvil bavSvebs. garda amisa, mTavrobebi aRiareben, rom bavSvebs aqvT ufleba: 4 media da bavSvTa uflebebi • gamoxaton TavianTi azri, gansakuTrebiT im gadawyvetilebebis mimarT, romlebic maT exeba; • isargeblon azris, Sexedulebis gamoxatvis, sindisisa da religiis TavisuflebiT; • hqondeT piradi cxovrebisa da TamaSis ufleba; • Camoayalibon sakuTari klubebi da organizaciebi; • moipovon informacia – gansakuTrebiT, saxelmwifosa da masobrivi informaciis saSualebebisgan; • Tavad gaavrcelon sakuTari Sexedulebebi da informacia. bavSvis uflebaTa konvencia gvTavazobs garkveul meqanizms, romlis saSualebiTac SeiZleba Sefasdes nebismieri mTavrobis saqmianoba bavSvebis cxovrebis gaumjobesebis mizniT. xuT weliwadSi erTxel mTavrobebma TavianT miRwevaTa Sesaxeb angariSi unda Caabaron gaeros bavSvis uflebaTa komitets. komiteti xvdeba mTavrobis warmomadgenlebs da ismens arasamTavrobo organizaciebis mosazrebebs, ris Semdegac rekomendaciebs aZlevs mTavrobebs nakisri valdebulebebis SesrulebasTan dakavSirebiT. bevrma qveyanam xeli moawera bavSvis uflebaTa konvenciis fakultatur oqmebs, romlebic exeba bavSvebis monawileobas SeiaraRebul konfliqtSi, bavSvTa trefikings, prostituciasa da pornografias. es oqmebi ZalaSi Sevida 2002 wlis dasawyisSi. isini aseve avaldebulebs mTavrobebs, konkretuli angariSebi waradginon bavSvTa eqspluataciis aRmofxvris mizniT ganxorcielebuli saqmianobis Sesaxeb. ukanasknel xans bevrma qveyanam gadawyvita, mierTeboda gaeros transnacionaluri organizebuli danaSaulis winaaRmdeg mimarTuli konvenciis 2000 wels xelmoweril `palermos oqms~, romelic qalTa da bavSvTa trefikings exeba. gaeros yvela wevri qveyana SeTanxmda, ar daiSuron Zalisxmeva aTaswleulis rva miznis misaRwevad, rac mniSvnelovanwilad gaaumjobesebs bavSvebis cxovrebis dones. garda amisa, sul mcire 150 qveyanam moaxdina Sromis saerTaSoriso organizaciis #182 konvenciis ratificireba, romelic bavSvis Sromis yvelaze uaresi formebis (maT Soris seqsualuri eqspluataciis) aRmofxvras Seexeba. (es konvencia ZalaSi Sevida 2000 wels). 20012010 wlebi gamocxadda `msoflios bavSvebisaTvis mSvidobis kulturisa da Zaladobis aRmofxvris saerTaSoriso dekadad~, xolo 2003-2012 wlebi iqneba gaero-s `wera-kiTxvis ucodinrobis aRmofxvrisadmi miZRvnili dekada~. is miswrafebebi, romlebic zemoaRniSnul RonisZiebebs amoZravebs, bevr saintereso Jurnalistur publikacias SeiZleba daedos safuZvlad. masobrivi informaciis saSualebebis mxridan monitoringi erT-erTi saukeTeso garantiaa imisa, rom yvelaferi iqneba gakeTebuli bavSvebis cxovrebaSi realuri sasikeTo cvlilebebis misaRwevad. media da bavSvTa uflebebi 5 siuJetebi muxlebi 6, 19, 24, 27-28, 31-32, 34-36 SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebi • SeiswavleT SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebis samarTlebrivi da socialuri statusi. gaarkvieT, ratom ar aqvT aseT bavSvebs Tanabari SesaZleblobebi: maTi uflebebis damcveli kanonebis ararsebobis Tu sazogadoebaSi maT Sesaxeb Camoyalibebuli garkveuli stereotipebis gamo? gansxvavdeba Tu ara bavSvebis mimarT damokidebuleba da maTi SesaZleblobebi imis mixedviT, Tu ramdenad unarSezRudulia bavSvi? hkiTxeT bavSvebs, saidan modis es winaswar Seqmnili stereotipi maT Sesaxeb. TavianTi gamocdilebiT bavSvebs SeuZliaT dagvexmaron im miTebisa da cru Sexedulebebis gaqarwylebaSi, romlebic `gansxvavebul~ adamianebTan mimarTebaSi arsebobs. • SeuZliaT Tu ara SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebis mSoblebs, miiRon saTanado rCeva, finansuri da praqtikuli daxmareba? ufasoa es daxmareba Tu ara? uambeT sazogadoebas im organizaciebze, romlebic exmarebian unarSezRudul bavSvebs da maT ojaxebs. • bevri unarSezRuduli bavSvi ver axerxebs Tavisi potenciuri SesaZleblobebis realizacias, radgan ufrosebs eWvi eparebaT am SesaZleblobebSi. exmarebian Tu ara SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebs da uwyoben Tu ara maT xels sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobisaTvis? marTaven Tu ara bavSvebTan konsultaciebs maT gansakuTrebul saWiroebebTan dakavSirebiT, rogoric aris ganaTleba, transporti, sazogadoebriv Senobebsa da Tavisufali drois gasatarebel dawesebulebebSi Sesvlis SesaZlebloba, qalaqis dagegmarebisas maTi saWiroebebis gaTvaliswineba? ra mxardaWeris imedi SeiZleba hqondeT maT, rodesac diskriminaciis msxverplni xdebian? • SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebi xSirad aRmoCndebian xolme praqtikuli problemebis winaSe, radgan maTi konkretuli saWiroebebi ignorirebulia arqiteqtorebis, mSeneblebisa da mewarmeebis mier. uambeT sazogadoebas im produqciasa da momsaxurebaze, romlebic Tqvens da sxva qveynebSi iqmneba SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvTa interesebis gaTvaliswinebiT. ras akeTebs saxelmwifo imisaTvis, rom am bavSvebisTvis ufro xelmisawvdomi gaxados sazogadoebrivi Senobebi, transporti da sxv.? • gamoaaSkaraveT SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvTa dawesebulebebSi bavSvebTan cudad mopyrobis SemTxvevebi – gansakuTrebiT maSin, roca bavSvs aravin hyavs damcveli. vin xelmZRvanelobs am dawesebulebas da saidan iRebs igi dafinansebas? gaacaniT sazogadoebas SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebTan mopyrobisa da maTze mzrunvelobis pozitiuri magaliTebi Tqvens da sxva qveynebSi. ras fiqroben bavSvebi amis Taobaze? 6 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 6, 19, 24, 27-28, 31-32, 34-36 sakontrolo kiTxvari SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebi • ra aris mTavari Tqvens siuJetSi: Tavad bavSvi/axalgazrda Tu misi fizikuri nakli? gagvacaniT Tu ara Tqveni siuJetis gmiris vinaoba? mieciT Tu ara siuJetis gmirebs saSualeba, TviTon ilaparakon sakuTar Tavze? gikiTxavT bavSvebisaTvis, surT Tu ara, rom maT naklze isaubroT da, Tu surT, ra saxiT? ramdenad mizanSewonilia bavSvis naklze saubari? magaliTad, Tu SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebma wamoiwyes kampania imisaTvis, rom maT mieceT romelime SenobaSi Sesvlis SesaZlebloba, maT naklze laparaki SesaZloa aucilebeli iyos, magram am naklis aRniSvna ar iqneba gamarTlebuli, Tu, vTqvaT, bavSvebma wamoiwyes kampania veluri bunebis romelime warmomadgenlis gadasarCenad an fulis Segroveba raime sxva mizniT. • sityvebi, romlebsac Cven virCevT SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebis aRsawerad, SesaZloa daexmaros adamianebs maT mimarT damokidebulebis SecvlaSi an maTi problemebis ukeT gagebaSi an, piriqiT, gaaZlieros arsebuli stereotipebi da uvicoba. xom ar gamogiyenebiaT iseTi negatiuri an xatovani frazebi, romlebic SeiZleba arasworad iqnes gagebuli an Seuracxyofa miayenos SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebs? koreqtul, zust terminologias iyenebT Tu ZiriTadad iseT `popularul~ stereotipul gamoTqmebs eyrdnobiT, romlebic SeiZleba Seuracxmyofeli aRmoCndes? Tu eWvobT, rCeva hkiTxeT eqsperts (maT Soris unarSezRudul bavSvebsac). arsebobs didi gansxvaveba socialur uTanasworobaze yuradRebis gamaxvilebasa (rac unarSezRudul bavSvebs usamarTlod cud mdgomareobaSi agdebs) da TanagrZnobis gamomwvev emociur Txrobas Soris. • gaxsovdeT, unarSezRuduloba SeiZleba avadmyofobiT iyos gamowveuli, magram is ar aris avadmyofoba da arc gadamdebia. is bavSvebi, romlebsac swavlaSi problemebi aqvT, gansxvavdebian gonebrivad SezRuduli bavSvebisagan; mxedvelobisa da metyvelebis daqveiTebas sxvadasxva forma SeiZleba hqondes, adamianebi invalidis etlSi sxvadasxva mizezis gamo xvdebian; cerebraluri dambla, daunis sindromi, disleqsia da wiTelas garTulebebi avadmyofobis sxvadasxva formebia. yvela unarSezRuduli adamiani aucileblad qronikuli avadmyofi rodia; bevri maTgani Tavis Tavs ar aRiqvams, rogorc umweo invalids; zogierTs miaCnia, rom unarSezRuduloba aris cneba, Tavs moxveuli sazogadoebis mier, romelic ar zrunavs yvela misi wevris saWiroebebis dakmayofilebaze. media da bavSvTa uflebebi 7 siuJetebi muxlebi 2, 22-23, 27, 30 bavSvebi da diskriminacia • Tqvens qveyanaSi diskriminacia (magaliTad, eTnikur umciresobaTa mimarT) Cveulebrivi movlenaa? gamoikvlieT amis mizezebi da Sedegebi – gansakuTrebiT, bavSvebis SemTxvevaSi. diskriminirebul bavSvebs mieciT SesaZlebloba, uambon sazogadoebas, Tu ra gavlena aqvs diskriminacias maTze da ra grZnobas iwvevs. • Tqveni qveynis mTavroba da arasamTavrobo organizacia Tu agrovebs da aqveynebs monacemebs bavSvebze? miuTiTebs Tu ara es monacemebi diskriminaciaze gogonebis/biWebis, mdidrebis/Raribebis, soflad/ qalaqSi macxovreblebis, janmrTelebis/unarSezRudulebis, eTnikuri jgufebis mimarT? • vrceldeba Tu ara yvela adamianisTvis Tanaswori uflebebis aRiareba gogonebsa da axalgazrda qalebze, ltolvilebze, sxva erovnebis warmomadgenlebze, imigrantebze? rogor epyrobian eTnikuri umciresobis warmomadgenel bavSvebs jandacvis, ganaTlebisa da dasaqmebis samsaxurebi? iCens Tu ara Tavs diskriminacia bavSvebis mier erTmaneTis daCagvris SemTxvevebSi? • gamoikvlieT saxelmwifos prioritetebi, miznebi da samoqmedo gegmebi, romlebic mimarTulia diskriminaciis Semcirebisaken. vin da rogor axorcielebs maT monitorings? moiZieT informacia im saxelmwifo uwyebebis muSaobis Sesaxeb, romlebic axorcieleben diskriminaciis winaaRmdeg mimarTul politikas. agreTve im arasamTavrobo organizaciebis Sesaxeb, romlebic cdiloben eTnikur umciresobaTa mimarT winaswar Seqmnili uaryofiTi damokidebulebis aRmofxvras. • uambeT sazogadoebas, ra zomebs iRebs Tqveni mTavroba, raTa uzrunvelyos aradiskriminaciuli kanonebisa Tu politikis SemuSaveba da momsaxurebis miwodeba. aRniSneT, ra strategias mimarTavs is im problemebis dasaZlevad, romlebic aRmoaCines, magaliTad, arasamTavrobo organizaciebma an gaeros bavSvis uflebaTa komitetma. • uambeT sazogadoebas imis Sesaxeb, Tu ras akeTebs saxelmwifo daucveli – magaliTad, siRaribeSi mcxovrebi an SidsiT daavadebuli _ bavSvebis dasaxmareblad. gamoikvlieT bavSvebis azri am Zalisxmevis efeqturobaze. 8 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 2, 22-23, 27, 30 sakontrolo kiTxvari bavSvebi da diskriminacia • Jurnalistika eyrdnoba konkretul faqtebs, magram xSirad iyenebs ganzogadebebsac, romlebic ar aris dasabuTebuli mtkicebulebebiT. xom ar aRmoCndiT Tqvenc am maxeSi, Tu piriqiT, daupirispirdiT im Sexedulebebs, romelTa Tanaxmadac, romelime eTnikuri an sazogadoebrivi jgufis bavSvebs bralad edebaT danaSaulis axali talRis agoreba an socialuri arastabilurobis gamowveva? ganzogadebebi xSirad mcdaria da xels uwyobs umciresobaTa diskriminacias. • moixseniebT Tu ara bavSvis rasobriv kuTvnilebas, eTnikur warmomavlobas, religias an fizikur nakls? ramdenad mizanSewonili da aucilebelia es Tqveni siuJetisaTvis? • ramdenad xarT darwmunebuli imaSi, rom frazebi, romlebic gamoiyeneT eTnikuri umciresobebis warmomadgenlebis, gogonebis an axalgazrda qalebis misamarTiT, Seuracxyofas ar ayenebs maT da ar amkvidrebs stereotipebs? • xom ar gamogiTqvamT Tqveni varaudebi bavSvis kulturuli, eTnikuri da religiuri kuTvnilebis Sesaxeb? SeamowmeT faqtebi statiis publikaciamde. • gacnobixarT Tu ara specialur publikaciebsa da programebs, romlebic momzadebulia eTnikuri umciresobebisaTvis an maT mier, an gilaparakiaT Tu ara im JurnalistebTan, romlebic am sakiTxebze muSaoben? • SegimowmebiaT Tu ara rasistuli an nacionalisturi jgufebis gancxadebebi da dagibalansebiaT Tu ara isini im adamianTa (maT Soris, bavSvebis) pasuxebiT, romlebsac es gancxadebebi exeba? • SegimowmebiaT Tu ara boSa bavSvebis an sxva eTnikur umciresobaTa jgufebis mozardTa mimarT gakeTebuli `oficialuri~ gancxadebebi? xom ar gicdiaT, amasTan dakavSirebiT, boSa bavSvebis Sexedulebebi da pasuxebi mogepovebinaT? • aris Tu ara Tqveni siuJeti adamianis imunodeficitis virusis matarebel an SidsiT daavadebul bavSvebze gamarTuli da dasabuTebuli samedicino TvalsazrisiT? sensaciuri siuJetebi da am TemiT spekulireba xels uwyobs uaryofiTi stereotipebis damkvidrebas da auaresebs situacias. media da bavSvTa uflebebi 9 siuJetebi muxlebi 5, 9-11, 18 bavSvebi da ojaxi • rogor gansazRvravs kanoni Tqvens qveyanaSi `ojaxis~ cnebas? niSnavs igi ojaxs farTo gagebiT, Tu mxolod birTvs? aris Tu ara ojaxuri kanonebi da gayris procedurebi samarTliani da emsaxureba Tu ara isini bavSvis interesebs? aqvT Tu ara bavSvebs sakuTari azris gamoTqmis ufleba maSin, roca sasamarTloebi an socialuri dacvis samsaxurebi erevian maT cxovrebaSi? • ojaxis gadarCenis strategia, romelsac martoxela mSoblebis ojaxebi mimarTaven, SeiZleba gamodges SesaniSnav Jurnalistur masalad, Tu mas faqizad mivudgebiT. igi aseve socialuri politikis (rogoric aris, magaliTad, bavSvebze zrunvis uzrunvelyofa) efeqturobis kargi barometria. gamonaxeT arasrul ojaxebSi mcxovrebi bavSvebis problemebis kargad gaSuqebis xerxi ise, rom isini safrTxis winaSe ar daayenoT. moipoveT informacia im `gavlenian jgufebze~, romlebic cdiloben situaciis gamosworebas. • gamoikvlieT mozardTa orsulobisa da mSobiarobis SemTxvevebi. rogor arTmeven Tavs problemebs axalgazrda dedebi? ra reaqcia aqvT maT ojaxebsa da megobrebs? mozardebis azriT, iqoniebs Tu ara maTi asaki gavlenas maTi Svilebis cxovrebaze? • aris Tu ara mSoblebis dapatimrebamde gaTvaliswinebuli am dapatimrebis SesaZlo Sedegebis zegavlena bavSvebze? SeuZliaT Tu ara dapatimrebul dedebs Tan hyavdeT TavianTi Cvili bavSvebi? moiZieT informacia, Tu ra gavlena SeiZleba hqondes amas bavSvebze, agreTve informacia im kampaniebis Sesaxeb, romlebic mimarTulia sapatimro dawesebulebaTa gaumjobesebisaken. • ras akeTebs saxelmwifo im ojaxebis gancxadebebTan dakavSirebiT, romlebsac survili aqvT, Semovidnen qveyanaSi an datovon igi? gaakeTeT reportaJebi im ojaxebze, romlebsac ar undaT erTmaneTis dakargva, rodesac sxvadasxva garemoebis an biurokratiuli procedurebis gamo arsebobs maTi daSorebis saSiSroeba. hkiTxeT bavSvebs maTi grZnobebisa da gamocdilebis Sesaxeb. 10 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 5, 9-11, 18 sakontrolo kiTxvari bavSvebi da ojaxi • daexmareba adamianebs Tqveni momzadebuli masala imis gagebaSi, Tu ra zemoqmedeba SeiZleba moaxdinos mTavrobis axalma politikam ojaxebze? gamodgeba Tu ara Tqveni informacia saimisod, rom masze dayrdnobiT sazogadoebis warmomadgenlebma daxmareba gauwion mzrunvelobamoklebul bavSvebs an moiZion es daxmareba saxelmwifo Tu arasamTavrobo struqturebidan? • exmareba Tqveni siuJeti imis axsna-ganmartebas, Tu rogor muSaobs ojaxuri kanonmdeblobis sistema? magaliTad, rodesac aSuqebT ganqorwinebasTan dakavSirebul sasamarTlo process, romelSic bavSvebi figurireben, hfens Tu ara naTels Tqveni masala bavSvTa uflebebs alimentebis dawesebisas an romelime mSobelTan maTi darCenis sakiTxis ganxilvisas. • ramdenad koreqtuli da faqtebiT dasabuTebulia Tqvens mier momzadebuli masala meurveobis Sesaxeb? SeikaveT Tu ara Tavi bavSvis vinaobis xsenebisa da bavSvebisTvis emociurad zianis momtani fotoebis gamoqveynebisagan? Tu siuJets amzadebT ganqorwinebis skandalur SemTxvevaze, miiReT mxedvelobaSi, ra zegavlena SeiZleba iqonios Tqvenma siuJetma am ojaxis bavSvebze? Tu imsjeleT am sakiTxze saqmeSi monawile mSoblebsa da advokatebTan? • saxelmwifos mzrunvelobis qveS – magaliTad, bavSvTa saxlebSi, skola-internatebSi – mcxovreb bavSvebze statiis an siuJetis momzadebisas, gaqvT Tu ara winaswar garkveuli identifikaciis wesebi da is garemoeba, ramdenad SeuZliaT bavSvebs survilisamebr naxon TavianTi mSoblebi? Tu gikiTxavT bavSvebisaTvis amis Sesaxeb da gamogiqveynebiaT maTi Sexedulebebi? • rodesac bavSvebs ara aqvT SesaZlebloba, Tavisuflad gamoxaton azri, SegisrulebiaT Tu ara is procedurebi, romlebic saWiroa bavSvebTan an mozardebTan saubris nebarTvis misaRebad? ramdenad scems pativs xelisufleba bavSvebis uflebas, gamoxaton sakuTari azri? media da bavSvTa uflebebi 11 siuJetebi muxlebi 6, 19, 24, 27-28, 31-32, 34-36 bavSvTa Sroma • moamzadeT statia an siuJeti imis Sesaxeb, Tu rogor icavs (an ver icavs) saxelmwifo bavSvebs komerciuli eqspluataciisagan: tardeba Tu ara sainformacio kampaniebi, mowmdeba Tu ara samuSao adgilebi da Sromis pirobebi, uzrunvelyofilia Tu ara ganaTleba, treningi da a.S. moaxdina Tu ara Tqvenma mTavrobam Sromis saerTaSoriso organizaciis #29 (1930w) an #138 (1973w) konvenciebis an Sromis ukiduresi formebis - iZulebiTi Sromis, monobisa da komerciuli mizniT seqsualuri eqspluataciis - aRmofxvris Sesaxeb #182 (2000w) konvenciis ratificireba? • SeecadeT aRmoaCinoT bavSvTa Sromis faruli faqtebi: gasaidumloebuli qarxnebi, iZulebiTi Sroma, prostitucia, gogonebi, romlebsac Sin amuSaveben da skolaSi ar uSveben. esaubreT im bavSvebs, romlebic Sromoben, magram ar gaamJRavnoT maTi vinaoba. ramden saaTs muSaoben isini? ramdens uxdian? Tavisi arCevanis safuZvelze muSaoben? SeuZliaT Tu ara samsaxuris survilisamebr datoveba an organizaciebSi gaerTianeba? amowmeben Tu ara xelmZRvanelebi maTi muSaobis pirobebs? ras akeTeben profkavSirebi? • SeamowmeT saqonlis warmomavloba univermaRebsa da supermarketebSi. icis Tu ara maRaziis menejerma, sad da rogor awarmoes es saqoneli? gaarkvieT, ras fiqroben momxmareblebi, gansakuTrebiT, bavSvebi Tu gamoiyenes bavSvTa Sroma? • imisaTvis, rom iarsebos an marTos ojaxuri biznesi, zogierTi ojaxi damokidebulia bavSvis SromiT Semosavalze. xdeba am bavSvebis eqspluatacia, Tu isini ojaxuri ekonomikis mniSvnelovan nawils warmoadgenen? ramden saaTs muSaoben es bavSvebi? gaaCniaT Tu ara raime arCevani? xom ar aiZuleben gaacdinon skola? • bavSvis TamaSis ufleba moicavs axlis Ziebis, warmosaxvis unariT sargeblobis, sakuTari niWis ganviTarebisa da sxvebTan urTierTobis Tavisuflebas. gadacemebi da fotoebi bavSvebis sportul miRwevebsa Tu kulturul saqmianobaze saxaliso da imedis momcemia. Jurnalistebis mier momzadebuli masalebi bavSvebis saTamaSod gankuTvnili sazogadoebrivi Senobebis naklebobaze an saxelmwifo seqtoris mier finansuri saxsrebis mopovebis mizniT maT gayidvaze, iseve, rogorc saxifaTo saTamaSo mowyobilobiT gamowveul travmebze, zrdian sazogadoebis pasuxismgeblobas bavSvis usafrTxoebaze TamaSis dros. 12 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 6, 19, 24, 27-28, 31-32, 34-36 sakontrolo kiTxvari bavSvTa Sroma • gifiqriaT, ras gulisxmobs oficialurad miRebuli Sromis minimaluri asaki? gifiqriaT im grZelvadian Sedegebze bavSvebisa da sazogadoebisaTvis, romlebic SeiZleba miviRoT, Tu bavSvebis did raodenobas waarTmeven ganaTlebis SesaZleblobas da eqspluatacias gauweven maTi asakis, fizikuri monacemebis, sqesisa da moumwifeblobis gamo? • gagimJRavnebiaT Tu ara im damqiraveblebis vinaoba, romelTa winaaRmdegac mcirewlovani bavSvebis daqiravebis gamo saqmeebia aRZruli, anda romlebic dajarimebulni arian bavSvTa muSaobis cudi probebis gamo? mogiZiebiaT Tu ara statistikuri monacemebi daqiravebul bavSvebs Soris momxdar ubedur SemTxvevebze? • gifiqriaT imaze, Tu rogor CarToT daqiravebuli bavSvebis mosazrebebi da Sexedulebebi Tqvens siuJetebSi ise, rom bavSvebs araferi daemuqroT? • gagimaxvilebiaT Tu ara yuradReba bavSvTa Sromis yvelaze ufro aSkara formebze – magaliTad, quCis gamyidvelebze, manqanebisa da fexsacmelebis mwmendavebze, Sikrikebze da a.S.? gagirkveviaT Tu ara, ratom da visTvis muSaoben es bavSvebi an ras uxdian maT? Tqvens momzadebul siuJetsa Tu statiaSi aRniSnavT im safrTxeebs, romelTa winaSec SesaZloa aRmoCndnen daqiravebuli bavSvebi? amxels Tu ara Tqveni siuJeti an statia maT vinaobas, vinc bavSvebs eqspluatacias uwevs? • migimarTavT Tu ara arasamTavrobo organizaciebisTvis (maT Soris, profkavSirebisTvis), romlebsac, SesaZloa, sando informacia hqondeT komerciuli mizniT eqspluataciis SemTxvevebis Sesaxeb? maT Tavad SeuZliaT moiZion sasargeblo saerTaSoriso kontaqtebi da bazrebi Tqveni siuJetebisaTvis. • Tqvens reportaJebSi mkafiod xazgasmulia gansxvaveba usafrTxo da saxifaTo saTamaSo moednebsa Tu gasarTob saSualebebs Soris? Tu aRniSneT, rogor unda xorcieldebodes maTi movla-patronoba da maTze zedamxedveloba? gangimartavT, ra SeiZleba moxdes, Tu bavSvi saTamaSo moedanze daSavdeba? Tu dagisvamT kiTxvebi sportis an Soubiznesis varskvlavebisaTvis maTi bavSvobis periodis saTamaSo gamocdilebasTan dakavSirebiT? media da bavSvTa uflebebi 13 siuJetebi muxlebi 6, 22, 37-39 bavSvebi da SeiaraRebuli konfliqti • yuradReba gaamaxvileT imaze, Tu ra gavlena SeiZleba hqondes SeiaraRebul konfliqts bavSvebze – es SeiZleba iyos sicocxlis xelyofis pirdapiri muqara, fsiqikuri da fizikuri janmrTeloba, pirovnebis ganviTarebisaTvis xelis SeSla, arapirdapiri uaryofiTi gavlena bavSvebsa da maT ojaxebze. gaaSuqeT bavSvebisaTvis mosalodneli sxva riskis faqtorebi – dawyebuli skolebis didi xniT daxurviT da damTavrebuli im fsiqologiuri travmiT, romelsac sahaero Tavdasxmebi iwvevs bavSvebSi, agreTve is xerxebi, romelTa saSualebiTac SegviZlia maTi daxmareba da dacva. aRwereT maTi emociebi cecxlis qveS yofnis dros. politikur konteqsts adamianuri Strixebi SemateT. • xSirad bavSvebi qveiTsawinaaRmdego naRmebze iRupebian an saxiCrdebian. rogoria Tqveni mTavrobis damokidebuleba naRmebis warmoebisa da gamoyenebis mimarT? uambeT sazogadoebas, ra keTdeba ganaRmvis da dasaxiCrebulTa daxmarebis mizniT. • samxedro konfliqtis Semdeg ra keTdeba bavSvTa dasaxmareblad: Wrilobebis/travmebis mkurnaloba, repatriacia/ojaxebis gaerTianeba, TavSesafris/saskolo ganaTlebis uzrunvelyofa? iReben Tu ara bavSvebi kuTvnil wils gamoyofili resursebidan? ra gavlena aqvs repatriaciis strategias an ekonomikur sanqciebs maTze? daelaparakeT ltolvilebs, iZulebiT gadaadgilebul da SeiaraRebuli konfliqtis Sedegad daoblebul bavSvebs. • Tu yofilan gogonebi da axalgazrda qalebi gaupatiurebis an seqsualuri Zaladobis sxva formebis msxverplni – mtris an `Tavisi~ jariskacebis an samarTaldamcavi Zalebis warmomadgenelTa mxridan? Sedegad, ramdeni maTgani daorsulda, an ramdens gadaedo sqesobrivi gziT gadamdebi daavadebebi? ra keTdeba maT dasaxmareblad? gaxdnen Tu ara es gogonebi da axalgazrda qalebi sazogadoebis gakicxvis obieqtebi? • saomari moqmedebebis warmoebis SemTxvevaSi, ra valdebulebebi aqvs nakisri Tqvens mTavrobas bavSvebis mimarT (bavSvis uflebaTa konvencia, Jenevis me-4 konvencia da oqmebi, 1997 wlis keiptaunis principebi)? xdeba Tu ara 18 welze umcros pirTa samxedro samsaxurSi gawveva? samxedroebis, policielebisa da specrazmelebis wvrTnisas aris Tu ara gaTvaliswinebuli bavSvTa dacvis aucilebloba? rodesac warmoiqmneba konfliqturi situacia, ra riskis qveS SeiZleba aRmoCndnen potenciuri mtrebis bavSvebi? 14 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 6, 22, 37-39 sakontrolo kiTxvari bavSvebi da SeiaraRebuli konfliqti • mogimzadebiaT statia an siuJeti imaze, Tu ras akeTebs Tqveni qveyana (an qveyana, romelzec masalas amzadebT) imisaTvis, rom daicvas bavSvebi omisa da omis Semdgomi uaryofiTi zegavlenisagan? agreTve imaze, Tu rogor uzrunvelyofen bavSvebs saavadmyofoebiT, skolebiT, upatronoTa TavSesafrebiTa da konsultaciiT? • iyo Tu ara konfliqtis dros Tqveni mogrovebuli informacia maqsimalurad obieqturi da zusti? nu moeqceviT im `Worebis morevSi~, romelic konfliqtis dawyebisTanave warmoiSoba xolme. • daizRvieT Tavi, rom Tqveni masala yurmokrul ambavs ar daefuZnos, gansakuTrebiT, roca saqme exeba `bavSv jariskacebs~? SeamowmeT Tu ara, ramdenad Seesabameba iaraRiani bavSvi-jarikacebis imiji sinamdviles da xom ar aris es propagandisaTvis Seqmnili specialuri kolaJi, rac bavSvebs meti riskis winaSe ayenebs? • ramdenad aRwers Tqveni siuJeti konfliqtis monawile axalgazrda adamianis realur gamocdilebas? bavSvis xma ufro met humanurobas matebs masalas mkiTxvelis, mayureblisa da msmenelis TvalSi, magram amas bavSvis usafrTxoeba msxverlad ar unda SeswiroT da sifrTxiliT unda moekidoT bavSvis vinaobis dacvas. • didi sifrTxiliT moekideT konfliqtSi monawile bavSvTa asaxvas, radgan gaufrTxileblobam SeiZleba maT didi sirTuleebi Seuqmnas: isini SeiZleba gaxdnen stigmatizaciis, diskriminaciis an TviTmkvlelobis msxverplni. saidumlod SeinaxeT im bavSvebis vinaoba, romlebic Zaladobis mowmeebi arian da SeiZleba mowmeebad daikiTxon sasamarTlo procesze, romelic samxedro danaSaulis saqmes ganixilavs. • Rirseulad warmoaCineT is adamianebi, romelTa gamocdilebis gaSuqebasac apirebT. rodesac es SesaZlebelia, gaamJRavneT maTi vinaoba da miuTiTeT saWiro konteqsti, magram Tu maT anonimurobis SenarCuneba surT, pativi eciT am survils. SeecadeT, bavSvebisgan wamebulis xati ar SeqmnaT. media da bavSvTa uflebebi 15 siuJetebi muxlebi 6, 24, 26-27 bavSvTa janmrTeloba da socialuri dacva • Tvali adevneT Tqvens qveyanaSi bavSvTa janmrTelobis mdgomareobis amsaxvel oficialur angariSebsa da statistikur monacemebs – magaliTad, mkvdradSobadobisa da 5 wlamde asakis bavSvTa sikvdilianobis monacemebs, iseTi prevenciuli daavadebebis sixSires, rogorebicaa tuberkulozi da difTeria. miiReT ganmartebebi aRiarebuli eqspertebisgan. yuradReba miaqcieT, aris Tu ara statistikur monacemebSi diskriminaciis faqtebi. • gamoikvlieT bavSvTa epidemiebi da maTi gamomwvevi mizezebi, maT Soris, garemosdacviTi sakiTxebi da jandacvis samsaxurebis adekvaturoba. arsebobs Tu ara masobrivi imunizaciis programebi? rogor axorcielebs saxelmwifo bavSvTa jandacvas? SeadareT jandacvis seqtoris dafinanseba sxva sazogadoebrivi seqtorebis dafinansebas. • samSobiaroebisa da pediatriuli samsaxurebis gamokvlevisas moamzadeT iseTi siuJetebi, romlebic aqcents adamianze akeTebs. xSiria mSobiarobasTan dakavSirebuli problemebi? ramdenad efeqturia da ramdenad icavs bavSvebis interesebs saavadmyofoebis mier SemoTavazebuli momsaxureba? ramdenad xelmisawvdomia bavSvebisaTvis mkurnalobis Tanamedrove meTodebi, rogoric aris, magaliTad, Zvlis tvinis gadanergva leikemiis dros? uwevT Tu ara pacientebs didxans lodini mniSvnelovani operaciebis gasakeTeblad? • rogor eqcevian SidsiT inficirebul bavSvebs da sad arian isini moTavsebulni? ra mxardaWeris sistemebi arsebobs? gamoikvlieT, ramdenad efeqturia jandacvis saganmanaTleblo kampaniebi, romlebic daexmareba bavSvebs, miiRon saTanado informacia da amis safuZvelze gadawyviton sakuTari janmrTelobisa da bedis sakiTxi, gansakuTrebiT, roca saqme exeba maT kvebas da seqsualur qcevas. • gamoikvlieT is garemo, romelSic bavSvebs uxdebaT cxovreba, swavla da TamaSi. ra keTdeba skolebSi imisaTvis, rom moswavleebs gauRrmavdeT codna cxovrebis jansaRi wesis Sesaxeb (magaliTad, iseT sakiTxebze, rogoric aris kveba, narkotikebi, dabinZureba, dasveneba, sagzao usafrTxoeba, seqsualuri qceva, Tambaqos moweva, sporti)? 16 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 6, 24, 26-27 sakontrolo kiTxvari bavSvTa janmrTeloba da socialuri dacva • ramdenad kargad da zustad aris momzadebuli Tqveni siuJeti? janmrTelobis sakiTxebTan dakavSirebuli dausabuTebeli, `SiSis aRmZvreli~ siuJetebi ufro met zians moitans, vidre sargebels, gamoiwvevs gaumarTlebel undoblobas rogorc samedicino personalis, aseve masmediis mimarT da, SesaZloa, sazogadoebaSi panikac warmoSvas. • iTvaliswinebT janmrTelobis msoflio organizaciis rekomendaciebs jandacvis sakiTxebze momuSave JurnalistebisaTvis? (ix. danarTi 5) • gamoadgeba Tu ara Tqveni siuJeti an statia sazogadoebas bavSvTa daavadebebis, profilaqtikur RonisZiebaTa da mkurnalobis procedurebis gasagebad? miuTiTeT Tu ara Tqvens siuJetsa an statiaSi aRweril samedicino SemTxvevasTan dakavSirebuli informaciis da daxmarebis miRebisaTvis saWiro wyaroebi? • miiReT Tu ara sakmarisi da sarwmuno informacia oficialuri organoebisgan? daexmareba Tu ara Tqveni siuJeti an statia adamianebs, ukeTesad gaerkvnen bavSvebis janmrTelobasTan dakavSirebul oficialur angariSebsa da statistikaSi? • Tu Tqven cdilobT mozardebis codnis gaRrmavebas adamianis imunodeficitis virusis/Sidsis problemebTan dakavSirebiT, CarTeT Tu ara Tqvens siuJetSi maTive monaTxrobi TavianTi gadawyvetilebebis Sesaxeb? agreTve ganmartebiTi informacia usafrTxo seqsze, saerTo nemsebiT sargeblobasa da profilaqtikur RonisZiebebze? • uwyobs Tu ara xels Tqvens mier momzadebuli masala daavadebulTa mimarT TanagrZnobis gaCenas, Tu piriqiT, warmoSobs uaryofiT stereotipebs, magaliTad, SidsiT daavadebulebis mimarT? Tqvens mier momzadebul koreqtul da dabalansebul masalas ZaluZs seriozuli zewola moaxdinos xelisuflebaze daavadebulTaTvis saukeTeso mkurnalobis uzrunvelyofis mizniT. media da bavSvTa uflebebi 17 siuJetebi muxlebi 7-8, 13-14, 16-17, 20-21, 23, 28-30 bavSvis vinaoba • moamzadeT analitikuri masala Tqvens qveyanaSi moqalaqeobis sakiTxebTan dakavSirebul kanonmdeblobaze da imaze, Tu ra gavlena aqvs am kanonmdeblobas bavSvebze. rogor da ra gziT SeuZliaT bavSvebs miiRon damoukidebeli gadawyvetileba maT mier moqalaqeobis arCevasTan dakavSirebiT? rogor eZlevaT maT gvari? niSnavs Tu ara es gvari raime gansakuTrebuls? maTi dabadebis damadasturebeli ra oficialuri dokumentebi arsebobs da miuwvdebaT Tu ara xeli maT an maT mSoblebs am dokumentebze? ra SemTxvevaSi SeuZliaT maT Seasworon Secdomebi an Seicvalon gvari? • gamoikvlieT bavSvTa Svilad da Svilobilad ayvanis oficialuri da araoficialuri arxebi. icaven isini bavSvebs Tu, piriqiT, diskriminacias uweven maT erovnuli, eTnikuri da religiuri kuTvnilebis niSniT? SeiswavleT oblebis, iZulebiT gadaadgilebuli an naSvilebi bavSvebis uflebebi da maT vinaobasTan dakavSirebuli problemebi. kanonis ZaliT aris Tu ara maTTvis misawvdomi sakuTar warmomavlobasTan dakavSirebuli yvelanairi informacia? SeuZliaT Tu ara moipovon informacia TavianTi mSoblebis Sesaxeb genetikuri testirebiT an romelime sxva gziT? SeuZliaT Tu ara Tavisuflad saubari masmediasTan? • ramdenad SeuZliaT bavSvebs gamoiyenon maT mier arCeuli kultura, ena da religia? Tu aRiarebs da afinansebs saxelmwifo umciresobaTa skolebs? rogor funqcionireben isini da riT gamoirCevian? BbavSvebi TavanTi nebiT dadian am skolaSi, Tu maTi Temi aiZulebs amis gakeTebas? SeuZliaT Tu ara Tavisuflad gadavidnen umciresobaTa skolidan ZiriTad saxelmwifo skolebSi? • obieqturi informacia miawodeT sazogadoebas im jgufebze, romlebic cdiloben daexmaron eTnikuri asimilaciis saSiSroebis winaSe myof pirebs. ra gavlena aqvT maT bavSvebze da ra rols asruleben Tavad bavSvebi am jgufebSi? • SeiswavleT is ucxouri organizaciebi, romlebic cdiloben mSobliur kulturas mowyvetili bavSvebis mizidvas. ra motivebi amoZravebT maT? saidan iReben dafinansebas? 18 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 7-8, 13-14, 16-17, 20-21, 23, 28-30 sakontrolo kiTxvari bavSvis vinaoba • rogor miuTiTeT bavSvis vinaoba Tqvens publikaciaSi? SeaTanxmeT Tu ara TviTon bavSvebsa da maT mSoblebTan, Tu rogor surT, rom warmoadginoT? • ramdenad samarTlianad aSuqebT ambebs bavSvebsa da mSoblebze, romlebsac TviTmyofadobis sakiTxebTan dakavSirebiT problemebi SeeqmnaT mTavrobasTan – magaliTad, arCeuli aRmsareblobis uflebis an kulturuli faseulobebis dacvis uflebis gamo. • kulturuli an erovnul umciresobaTa jgufebis politikuri ganzraxvebis mimarT gamoTqmuli pretenziebis gaSuqebisas, iRebT Tu ara mxedvelobaSi yvela dainteresebuli piris mosazrebebs da motivebs? agreTve imas, Tu ra gavlena SeiZleba iqonios azrTa sxvadasxvaobam da dapirispirebam am jgufis warmomadgenel bavSvTa cxovrebaze? msgavsi problemuri sakiTxebis gaSuqebisas bavSvis rakursiT gakeTebuli siuJetebi SeiZleba gacilebiT ufro mravlismetyveli aRmoCndes. • xom ar SeuZlia Tqvens masalas diskriminacia da siZulvili gamoiwvios, Tu, piriqiT, xels Seuwyobs urTierTgagebasa da Semwynareblobas sxvadasxva religiur, eTnikur da kulturul jgufebs Soris? ETu emsaxureba Tqvens mier momzadebuli siuJeti an statia bavSvebis umniSvnelovanes interesebs _ maT usafrTxoebasa da dacvas? ramdenad dabalansebuli da racionaluria Tqveni masala? • roca vamzadebT siuJets an vwerT statias sakuTari enis mqone umciresobaTa jgufis warmomadgenel bavSvebze, ras vakeTebT imis uzrunvelsayofad, rom maT esmodeT, rasac maT Sesaxeb vambobT? es SeiZleba iyos Targmani/subtitrebi, masalis maT mSobliur enaze gamoqveyneba. media da bavSvTa uflebebi 19 siuJetebi muxlebi 12-15, 17, 29-31 bavSvTa Sexedulebebi da samoqalaqo Tavisuflebebi • xelisuflebis adgilobrivi da erovnuli organoebis politikuri kursis Sesaxeb sazogadoebrivi azris gamokvlevisas, ar gamogrCeT bavSvebisa da mozardebis Sexedulebebis gamokiTxva. gamoaqveyneT maTi azrebi, gansakuTrebiT, socialuri dacvis, ganaTlebisa da infrastruqturis proeqtebis Sesaxeb, romlebic maTze axlo momavalSi pirdapir gavlenas iqoniebs. SeagulianeT isini, gamoTqvan azri samomavlo gegmebze. • gamoikvlieT, ramdenad miuwvdebaT bavSvebs xeli informaciaze da Tu arsebobs raime SezRudvebi masalis mopovebaze; miuTiTeT, ra aris amis mizezi. ramdenad iolad SeuZliaT bavSvebs moipovon Zaladobisa da seqsualuri scenebis amsaxveli filmebi, publikaciebi da TamaSebi? sad gadis zRvari gaumarTlebel cenzurasa da bavSvis zianisagan dacvis mcdelobas Soris? • eZRvneba Tu ara skolebSi specialuri gakveTilebi samoqalaqo sazogadoebisa da politikuri procesis Seswavlas? rogor iyeneben bavSvebi TavianT uflebas Riad gamoxaton Sexedulebebi – magaliTad, gamoscemen Tu ara isini sakuTar publikaciebs, iReben filmebs, iyeneben Tu ara internets, awarmoeben sakuTar dRiurebs, axdenen arCevnebis Catarebis imitacias da a.S.? • gamoikvlieT, ra SeiZleba daemarToT axalgazrdebs, Tu isini uars ityvian raime savaldebulo samsaxuris Sesrulebaze, magaliTad, samxedro samsaxursa an sazogadoebriv Sromaze? SesaZlebelia Tu ara, rom 18 wlamde asakis axalgazrdebma uari Tqvan samxedro samsaxurze politikuri Tu religiur-eTikuri mosazrebebiT? • SeiswavleT bavSvTa uflebebi gaerTianebebis Seqmnasa da mSvidobian TavSeyraze. uambeT sazogadoebas im SemTxvevebis Sesaxeb, rodesac bavSvebi am uflebebs iyeneben. mieciT bavSvebs SesaZlebloba, ilaparakon sakuTar Tavze. • moamzadeT siuJetebi an statiebi axalgazrdul klubebsa da asociaciebze, gansakuTrebiT im SemTxvevaSi, rodesac maT bavSvebi marTaven. rogor da ratom Seiqmna isini? rogor funqcionireben? saidan finansdebian? ra siZneleebi SexvedriaT? 20 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 12-15, 17, 29-31 sakontrolo kiTxvari bavSvTa Sexedulebebi da samoqalaqo Tavisuflebebi • SeuZlia Tqvens publikacias/programas, daexmaros bavSvebs TavianTi Sexedulebebis gamoxatvaSi da im adamianebTan dakavSirebaSi, vinc iziarebs maT Sexedulebebs, interesebsa da miswrafebebs? • xom ar sargeblobT Tqvens masalaSi bavSvebis daucvelobiT an xom ar cdilobT, moaxvioT Tavs is faseulobebi da damokidebuleba, romlebic bavSvebs SeiZleba arc esmodeT? • xom ar gqoniaT mcdeloba, Tqveni publikaciis/programis saSualebiT bavSvebisaTvis agexsnaT kulturuli mravalferovnebis sakiTxebi – magaliTad, stumris mowvevis, sxvadasxva RonisZiebis gamarTvisa da konkursebis saSualebiT? • aSuqebs Tu ara Tqveni publikacia/programa im adamianebs (maT Soris, bavSvebsa da mozardebs), romlebic popularizacias uweven bavSvTa uflebebsa da Sexedulebebs? • xom ar gagiSuqebiaT SemTxvevebi, rodesac bavSvebi TviTon ukeTeben organizebas sxvadasxva RonisZiebas – magaliTad, qmnian skolis sabWoebs, quCis bavSvebis jgufebs, profkavSirebsa da sxvadasxva kampaniebis warmmarTvel jgufebs, iseve, rogorc samxatvro xelovnebis, sportul da dasasvenebel klubebs, sawarmoebs (samrewvelo, xelovnebis nimuSebis); • rodesac Tqven amzadebT gadacemas an werT bavSvTa protestis SemTxvevebze, iTvaliswinebT Tu ara, rom Tqveni masalis wyalobiTYes bavSvebi ar aRmoCndnen dapatimrebis, Zaladobis an angariSsworebis sxva formis riskis winaSe? • gagiSuqebiaT Tu ara, ra Sedegebi moitana bavSvebis mier azris xmamaRla gamoTqmam – magaliTad, ra daxmareba miiRes maT amis Sedegad, ra cvlilebebi ganxorcielda, ra reaqcia hqondaT amaze sazogado moRvaweebs? xom ar SesulxarT im internetgverdebze, sadac bavSvebi gamoTqvamen TavianT azrebs (mag. www.unicef.org/voy)? media da bavSvTa uflebebi 21 siuJetebi muxlebi 9-10, 18-21, 24-26 saxelmwifo meurveobis qveS myofi bavSvebi • ra keTdeba im dawesebulebebSi pirobebis gamosasworeblad, sadac bavSvebi cxovroben da swavloben? SeimCneva Tu ara ufro patara da myudro dawesebulebebis Seqmnis tendencia? rogor xorcieldeba momsaxure personalis momzadeba da monitoringi? akrZalulia Tu ara fizikuri dasja da, Tu akrZalulia, sruldeba Tu ara es akrZalva? rogor xdeba bavSvTa saxlebSi bavSvebis mimarT cudad mopyrobis faqtebis gamovlena da maTi prevencia? aqvT Tu ara bavSvebs usafrTxoebis garantia, rodesac gamoTqvamen protests TavianTi cxovrebis yvela aspeqtis Sesaxeb? arsebobs Tu ara gamoZiebis da gamoZiebis Sedegebis kontrolis efeqturi da damoukidebeli sistemebi? • ramdeni bavSvi imyofeba saxelmwifo meurveobis qveS da ratom? ramdenad sarwmunoa monacemebi? ramdeni naSvilebi/gaSvilobilebuli bavSvia? garbis Tu ara bevri? ra emarTebaT bavSvebs, rodesac isini meurveobis qveS yofnis asaks gadaabijeben (ra perspeqtivebi aqvT akademiuri Tu dasaqmebis TvalsazrisiT, an rogoria maTi sicocxlis xangrZlivoba)? gaesaubreT sabavSvo skola-internatebis sistemaSi aRzrdilebs. sad arian axla isini? imoqmeda Tu ara maTma warsulma maT Semdgom cxovrebaze? ras fiqroben isini situaciis gaumjobesebis saSualebebze? • ra situaciaa Tqvens qveyanaSi Svilad ayvanasa da SvilobilobasTan mimarTebaSi? eqceva Tu ara yuradReba bavSvebis uflebebsa da mosazrebebs? cxovroben Tu ara unarSezRuduli gaSvilebuli/gaSvilobilebuli bavSvebi janmrTel bavSvebTan erTad? masmediis publikaciebs SeuZliaT sistemis gaumjobeseba da sazogadoebrivi cnobierebis amaRleba, gansakuTrebiT iq, sadac informacia mwiria an arasaimedo. • regulirdeba da kontroldeba Tu ara bavSvebis sxva qveyanaSi gaSvileba? ra arCevani eZlevaT bavSvebs? rogor arian isini daculni Zaladobisa da eqspluataciisagan? aqvT Tu ara im bavSvebs, romlebsac ojaxebi daatovebines, survili, aRweron TavianTi axali cxovreba? nanoben Tu ara is mSoblebi, romlebmac bavSvebi gaaSviles, TavianT gadawyvetilebas? xom ar moatyues isini? SeinarCunes Tu ara kontaqti TavianT SvilebTan? 22 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 9-10, 18-21, 24-26 sakontrolo kiTxvari saxelmwifo meurveobis qveS myofi bavSvebi • ramdenad uwyobs xels Tqvens mier momzadebuli masala imis axsnas, Tu rogor muSaobs saxelmwifo meurveobis sistema? naTelia Tu ara, ra samarTlebrivi uflebebi aqvT bavSvebs (da maT mSoblebs) sistemisagan Tavis dasacavad? • CaatareT Tu ara saTanado kvleva imis dasadgenad, rogor da ratom moxvdnen bavSvebi saxelmwifos meurveobis qveS? Tu bavSvebi miatoves da/an maT Caidines danaSauli, es aucileblad maTi brali ar aris. • scadeT Tu ara pozitiuri elementebis Semotana, raTa sazogadoebas mitovebuli bavSvebisaTvis zurgi ar eqcia da uaryofiTi stereotipebis Seqmnis riskic minimumamde dasuliyo? xom ar amJRavnebs Tqveni statia an siuJeti riskis qveS myofi bavSvebis vinaobas an xom ar uwevs maT mfarvelobas da iwvevs maT mimarT sazogadoebis antipaTias? • mogimzadebiaT Tu ara siuJeti an statia, romelic sazogadoebas mouTxrobda saxelmwifos meurveobis qveS myofi bavSvebisaTvis arsebul SesaZleblobebze, gamxdariyvnen klubebis wevrebi da daemyarebinaT kontaqti sxva bavSvebTan? meurveobis qveS myofi bavSvebisTvis sazogadoebaSi reintegraciis SesaZleblobis Sesaxeb gakeTebuli pozitiuri reportaJebi dagvexmareba araswori informaciisa da uaryofiTi stereotipebis SemcirebaSi. • gamoiyeneT Tu ara yvela SesaZlebloba, raTa meurveobis qveS myofi bavSvebisaTvis migecaT saSualeba gamoexataT TavianTi azri? • Tqvens siuJetsa Tu statiaSi CarTeT informacia im organizaciebis Sesaxeb, romlebsac SeuZliaT daexmaron mozardebs, Tu maT problemebi aqvT saxlsa an dawesebulebebSi? arsebobs Tu ara specializebuli organizaciebi im bavSvebis dasaxmareblad, romlebic TavianTi biologiuri mSoblebisgan moSorebiT izrdebian? SegimowmebiaT Tu ara im jgufebis uflebamosileba, romlebic amtkiceben, rom SeuZliaT daexmaron bavSvebs maTi warmomavlobis garkvevaSi? media da bavSvTa uflebebi 23 siuJetebi muxlebi 12-14, 17, 31 bavSvebi da masmedia • estumreT skolebs/axalgazrdul klubebs da daelaparakeT bavSvebs Tqveni muSaobis Sesaxeb. hkiTxeT maT, iziareben Tu ara im bavSvebis (mTeli msofliodan) azrebs, romlebsac ar moswonT, Tu rogor warmoaCens maT presa. qvemoT CamoTvlilia, Tu ra aRizianebs bavSvebs: - rodesac araseriozulad eqcevian da aiZuleben, `mibaZon~ cxovelebs; - rodesac bavSvebs gamosaxaven an “sayvarel arsebebad” an zedmetad tragikul konteqstSi, raTa gamoiwvion emociuri reaqcia; - rodesac isini ucodinrebi gamohyavT an zemodan uyureben; - rodesac ufrosebi laparakoben maT magivrad, maSinac ki, roca bavSvebma ufro meti ician konkretuli sakiTxis Sesaxeb; - rodesac maT ganixilaven, rogorc homogenur jgufebs da ara rogorc individebs da romelime problemaze saubrisas iyeneben iseT ganzogadebebs, rogorebicaa `Tineijerebi~, `mozardebi~ an `axalgazrdebi~.* * wyaro: `bavSvisagan intervius aReba: cnobari Jurnalistebisa da sxva dainteresebuli pirebisaTvis~. sara makkrami da lote hiuzi, Save the Children, gaerTianebuli samefo, 1998, ISBN 1 8991 20 71 8 • daelaparakeT bavSvebs sxvadasxva socialuri da eTnikuri jgufebidan. Tqveni publikaciebisaTvis isini mniSvnelovan wyaros warmoadgenen da maTTan saubriT Tqven uTuod Rirebul masalas miiRebT. isini gagiziareben TavianT Sexedulebebs iseT sakiTxebze, romlebic uSualod maT exeba, iqneba es ganaTleba, jandacva, TamaSi, kultura, politika, bavSvebis daCagvra Tu Zaladobis sxva formebi. • gaakontroleT bavSvTa sakiTxebze momuSave saministroebisa da uwyebebis (magaliTad, ombudsmenis) saqmianoba. ras fiqroben bavSvebi, icaven Tu ara es organizaciebi maT interesebs? daukavSirdiT arasamTavrobo organizaciebs. maT SeuZliaT Segaxvedron axalgazrdebs, romlebsac saintereso ambebis moyola SeuZliaT, Tumca gaxsovdeT, rom yvela aseT organizacias aseve sakuTari miznebic amoZravebs. • gamoikvlieT, rogor iyeneben bavSvebi fotoebs da sainformacio teqnologiebs, internets, `CeT-forumebs,~ mobilur telefonebs da a.S. ician, rogor daicvan Tavi saziano masalebisgan? xom ar miumarTavT maTTvis Seuferebeli winadadebebiT mozrdil adamianebs an komerciuli organizaciebis warmomadgenlebs? 24 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 12-14, 17, 31 sakontrolo kiTxvari bavSvebi da masmedia • masmediis muSakebi valdebulni arian, pativi scen bavSvebis uflebebs. pativiscema gamoixateba maT qmedebaSi bavSvebis mimarT da aseve bavSvebis gamosaxvis formebSi. uZlebs Tqveni Sesrulebuli samuSao da informaciis mogrovebis gamoyenebuli meTodi kritikul ganxilvas? (ix. danarTi 4) • reportaJis Tu statiis momzadebamde, winaswar SeiqmeniT warmodgena bavSvebis mosalodneli pasuxebis Sesaxeb? samarTlianad gadmoeciT bavSvebis sityvebi? Tqvens publikaciaSi icnoben isini sakuTar Tavs, Tu maTi ideebi interpretirebulia mozrdilis TvalTaxedviT? • bavSvebisgan intervius aRebisas: - yvelaferi gaakeTeT, rom bavSvs SeboWilad ar egrZno Tavi? - sakmarisi dro dauTmeT imas, rom agexsnaT, ras apirebdiT? - Tu miiReT bavSvis Tanxmoba misTvis fotos gadaRebisa da am fotosTan erTad misi vinaobis Tqvens statiaSi gamoqveynebaze? - uTxariT Tu ara mas, rogor dagikavSirdeT damTavrebuli siuJetis aslis misaRebad? • gansazRvreT Tu ara is riski, romlis winaSec SeiZleba aRmoCndes bavSvi misi vinaobis gamJRavnebis an fotos gamoqveynebis SemTxvevaSi? ganixileT Tu ara es problema bavSvTan, mis mSobelsa Tu meurvesTan da saredaqcio kolegiasTan erTad? • bavSvis mier wayenebuli braldebebis gamoqveynebamde CaatareT Tu ara informaciis utyuarobis dadasturebisaTvis saWiro yvela is procedura, romelsac CaatarebdiT mozrdili informatoris informaciis Sesamowmeblad? • Tu intervius iRebT bavSvisagan misi janmrTelobis, komerciuli eqspluataciis, masze fizikuri an seqsualuri Zaladobis an sxva danaSaulebrivi qmedebis Sesaxeb, uzrunvelyofs Tu ara Tqveni publikacia/ programa am bavSvebis saimedo da konfidencialur mxardaWeras? media da bavSvTa uflebebi 25 siuJetebi muxlebi 12-14, 17, 31 bavSvebi masmediaSi • masmedia Cveni cxovrebis yvela sferoSia SemoWrili. profesional Jurnalistebs SeuZliaT aswavlon bavSvebsa da mozrdilebs masmediis anabana, ganumarton, Tu rogor muSaoben isini, daexmaron maTi `mesijebis~ ukeT gagebaSi. • mniSvnelovania, yuradRebiT davgegmoT bavSvTa monawileoba masobrivi informaciis sxvadasxva saSualebis muSaobaSi, raTa yvelas esmodes, risi gakeTeba SeiZleba da risi – ara. Tu Tqvens kompanias marTlac surs, CarTos bavSvebi masmediaSi, man unda gamoyos specialuri eqsperti/mrCeveli/korespondenti/redaqtori, romelic bavSvebTan imuSavebs da SeimuSavebs ZiriTad wesebs redaqciisaTvis: Seqmnis usafrTxo garemos redaqciaSi, daawesebs monitorings, moamzadebs bavSvebTan momuSave Jurnalistebs, SearCevs bavSvebs, daadgens saredaqcio politikis Sesabamis mimarTulebebs. SesaniSnavi dasawyisi iqneba JurnalistTa axalgazrduli klubebidan im wevrebis mozidva, vinc kargad aris garkveuli sakomunikacio teqnologiaTa gamoyenebaSi. • Tu aucilebelia bavSvebis samuSao adgilze yofna, kompaniam werilobiTi Tanxmoba unda miiRos maTi mSoblebis an meurveebisagan. kompaniam unda gamouyos saTanado adgili bavSvebis Tanmxleb pirebs, unda moawyos pirveladi samedicino daxmarebis punqti, Seuqmnas bavSvebs dasvenebisa da kvebis pirobebi, uzrunvelyos isini transportiT. • gaacaniT mozardebs Jurnalisturi teqnikis ZiriTadi elementebi da masmediis produqciis Seqmnis wesebi. mieciT maT saSualeba, Tavad SearCion samuSao Temebi. • ra wvlilis Setana SegiZliaT Tqven da Tqvens kompanias bavSvTa teleradiomauwyeblobis saerTaSoriso dRis aRniSvnaSi? bavSvTa teleradiomauwyeblobis saerTaSoriso dRisa da sabavSvo mediis sxva saintereso programebis Sesaxeb informacia SegiZliaT moiZioT intenertSi Semdeg misamarTze: www.unicef.org/magic. am gverds aqvs bmulebi masmediis profesionalebisa da axalgazrda Jurnalistebis msoflio qselTan, agreTve evropisa da centraluri aziis axalgazrduli masmediis qselTan. 26 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 12-14, 17, 31 sakontrolo kiTxvari bavSvebi masmediaSi • SeiswavleT Tu ara Tqven da Tqvenma kompaniam is fizikuri da fsiqologiuri riskebi, romlebic Tan axlavs bavSvebis monawileobas masmediis proeqtebSi? SeimuSaveT procedurebi, direqtivebi da kontrolis meqanizmebi, raTa daicvaT TqvenTan erTad momuSave bavSvebi? aseTi meqanizmebia, magaliTad, bavSvebis Tanmxlebi pirebi, jandacvisa da usafrTxoebis RonisZiebebi. • darwmunebuli xarT, rom Tqveni proeqti ar axdens bavSvebiT spekulirebas komerciuli mizniT? • CautardaT bavSvebsa da TanamSromlebs specialuri momzadeba imasTan dakavSirebiT, Tu ra aris nebadarTuli da ra ara? ician Tu ara maT masmediaSi muSaobis maregulirebeli wesebi? arsebobs iseTi adamiani, romelsac SeiZleba rCeva hkiTxon? • dabneulobisa da imedgacruebis Tavidan asacileblad, Tavidanve xom ar agixsniaT bavSvebisaTvis, ra saredaqcio kontroli dauwesdebaT maT? ramdenad realisturad esmiT zedamxedvelebs is, Tu risi miRweva SeuZliaT bavSvebs da ra SeiZleba gaakeTon momavalSi? • arsebobs Tu ara raime sistema, romlis saSualebiTac bavSvebi Seafaseben TavianT muSaobas? gikiTxavT maTTvis, ras fiqroben imaze, Tu ra gamoxmaureba mohyva maT namuSevars? SegityobinebiaT maTTvis gamoxmaurebis Sesaxeb? • gsmeniaT raime “radio manifesto”-s Sesaxeb, romelic Seqmnes axalgazrda mauwyeblebma msoflios sxvadasxva kuTxidan? (www. worldradioforum.org) iciT Tu ara, rom sam weliwadSi erTxel imarTeba msoflio samiti `masmedia bavSvebisa da mozardebisaTvis~? (ix. internet-gverdi www.childrensmediasummit.com); gsmeniaT Tu ara `gazeTebis axalgazrda mkiTxvelTa msoflio asociaciis~ Sesaxeb (ix. internetgverdi www.wan-press.org)? media da bavSvTa uflebebi 27 siuJetebi muxlebi 12-13, 17, 28-29 ganaTleba • gamoikvlieT, ganaTlebis miRebis ramdenad Tanabari uflebebi aqvT biWebsa da gogonebs, soflad da qalaqad mcxovreb bavSvebs, SezRuduli SesaZleblobebis mqoneTa da umciresobaTa jgufebis warmomadgenel bavSvebs. • SeuZliaT Tu ara moswavleebs zegavlena moaxdinon saskolo disciplinasa da skolis Sinaganawesze saskolo sabWoebis meSveobiT? SeuZliaT bavSvebs TviTon airCion sagnebi? gaarkvieT, ra gavlenis moxdena SeuZliaT mSoblebs saswavlo programebsa Tu ganaTlebis sistemaze. ra rols TamaSoben isini skolis marTvaSi? • SeadareT erTmaneTs sxvadasxva tipis saganmanaTleblo dawesebulebebi – skolamdeli, dawyebiTi, saSualo, saxelmwifo da kerZo dawesebulebebi. axerxebs Tu ara yvela bavSvi ganaTlebis miRebas swavlis safasuridan gamomdinare? • SeadareT maswavlebelTa raodenoba moswavleebisas. ra mniSvneloba aqvs klasis sidides? ra resursebi aqvT maswavleblebs? miuwvdebaT Tu ara bavSvebs xeli Tanamedrove aparaturaze? SeamowmeT saskolo Senobebis usafrTxoeba. • nebadarTulia Tu ara ganaTlebis `alternatiuli~ meTodebi? riT gansxvavdeba alternatiul modelze dafuZnebuli skolebis swavlebis meTodika, daswrebis maCveneblebi, disciplina da Sedegebi ZiriTadi skolebis analogiuri maCveneblebisagan? • ra meTodebs iyeneben skolebi celqi bavSvebis winaaRmdeg? dasjis meTodebi samarTliania Tu sastiki? isev mimarTaven maswavleblebi fizikuri dasjis meTodebs? SeuZlia Tu ara bavSvs saCivris Setana, roca mas skolidan ricxaven? ra emarTeba mas Semdeg? rogor ebrZvian skolebSi bavSvebis mier erTmaneTis daCagvris problemas? gvxvdeba Tu ara maswavleblebis mimarT Zaladobis SemTxvevebi? Tu ki, ra aris amis mizezi? 28 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 12-13, 17, 28-29 sakontrolo kiTxvari ganaTleba • iciT Tu ara, rogor unda muSaobdes Tqveni qveynis ganaTlebis sistema? xom ar swvevixarT saganmanaTleblo dawesebulebebs da gagirkveviaT, ra problemebi, cvlilebebi da pozitiuri iniciativebi arsebobs dRes ganaTlebis sistemaSi? • arsebobs Tu ara Tqvens gamomcemlobaSi an samauwyeblo kompaniaSi specializebuli saganmanaTleblo qvedanayofi? vin amzadebs Tqvens gamoqveynebul masalebs – specialuri korespondenti, ganaTlebis dargis specialisti Tu maswavlebeli? rogor axerxebebT imas, rom bavSvebma da axalgazrdebma am saqmianobaSi TavianTi wvlili Seitanon? • ramdenad asaxavs ganaTlebasTan dakavSirebuli Tqveni statiebi an siuJetebi moswavleTa, maswavlebelTa da skolis xelmZRvanelTa Tvalsazriss? migiRiaT Tu ara komentarebi mSoblebisagan, skolis administraciisagan, maswavleblebisa Tu maTi profkavSirebisagan? • ician Tu ara bavSvebma, rom SeiZleba moxdes maTi naTqvamis citireba? darwmunebuli xarT, rom Tqveni statia ar Seuqmnis maT iseT problemebs, romlebze warmodgenac ara aqvT? • ras akeTebT imisaTvis, rom bavSvebma ukeT gaaTviTcnobieron masmediis roli sazogadoebaSi? xom ar ufiqria Tqvens kompanias informaciis iseTi saxiT momzadebaze, rom igi mimzidveli iyos bavSvebisTvis da daexmaros maswavleblebs bavSvebTan muSaobaSi? • rogor iyenebs Tqveni organizacia internets? xom ar iciT, rogor iyeneben mas bavSvebi? qmnis Tu ara Tqveni kompania iseT masalas, romlis eleqtronuli versiis miRebac bavSvebs surT? xom ar gangixilavT SesaZlebloba, rom, skolebTan interaqtiuli kavSirebis damyarebis gziT, mogexerxebinaT bavSvebis CarTva axali ambebis da mimdinare movlenebis Sesaxeb gamoSvebebsa da sxva gadacemebSi? media da bavSvTa uflebebi 29 siuJetebi muxlebi 33, 37, 39-40 bavSvebi da danaSauli • mxedvelobaSi iqonieT istoriebi bavSvebsa da danaSaulze. ufro savaraudoa, rom axalgazrdebi gaxdnen danaSaulis msxverplni da ara Camdenni. gaaSuqeT mSrali statistikis miRma miCqmaluli adamianuri istoriebi. gaamaxvileT bavSvebis yuradReba safrTxisagan sakuTari Tavis dacvis meTodebze. • erTnairad ekideba Tu ara kanoni bavSvs, mozardsa da mozrdil adamians? rogoria damokidebuleba im mozardebis mimarT, romlebic danaSaulis msxverplni gaxdnen? aris Tu ara axalgazrda damnaSaveebis/ eWvmitanilebis uflebebi daculi? gadian Tu ara mosamarTleebi, advokatebi, policielebi da cixis zedamxedvelebi momzadebas bavSvTa uflebebis sferoSi? bavSvebis naTqvams iseve ugdeben yurs da iTvaliswineben, rogorc ufrosebisas? • rogori damokidebuleba aqvT bavSvebs policiis mimarT? rogor epyrobian policielebi bavSvebs, gansakuTrebiT, usaxlkaro da dapatimrebul bavSvebs? • ra SezRudvebi vrceldeba Jurnalistebze, romlebic aSuqeben bavSvTa sasamarTlo procesebs, maTi dakavebisa da patimrobis SemTxvevebs? ramdenad mizanSewonilia es SezRudvebi? arsebobs Tu ara kanoni, romelic daicavs im bavSvTa vinaobis gamoqveynebas, visac kanonis darRveva edeba bralad? • sasamarTlo sistema upiratesobas reabilitacias aniWebs Tu dasjas? jer kidev iyeneben Tu ara fizikur dasjas dawesebulebebSi an sasjelad danaSaulisaTvis? moiZieT monacemebi im bavSvebis raodenobasa da cxovrebis pirobebze, romlebic imyofebian penitenciur dawesebulebebSi an saxelmwifo meurveobis qveS. mimarTaven Tu ara Tavisuflebis aRkveTas mxolod ukidures SemTxvevaSi? ramdenad adekvaturi da efeqturia probaciisa da reabilitaciis samsaxurebi? • daadgineT, ra raodenobiT iyeneben narkotikebsa da maT Semcvlelebs bavSvebi. ratom moixmaren narkotikebs? ramdenad xelmisawvdomia Zlieri narkotikebi? narkotikebis moxmarebisaTvis bavSvebs kriminalebad acxadeben da sjian Tu sareabilitacio Terapiis kurss uniSnaven? utareben Tu ara maT konsultaciebs antinarkotikuli ganaTlebisa da sareabilitacio programebis Sinaarsisa da tipis Sesaxeb? 30 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 33, 37, 39-40 sakontrolo kiTxvari bavSvebi da danaSauli • bavSvebis sastiki da antisocialuri saqcielis safuZveli mozrdilTa Zaladoba da bavSvebisadmi maTi damokidebulebaa. xom ar gulisxmobs Tqveni siuJeti an statia imas, rom axalgazrda damnaSaveebs ufro naklebi uflebebi unda hqondeT, vidre sxva adamianebs? • gamoiyeneT Tu ara axalgazrda kanondamrRvevebis vinaoba da fotoebi im SemTxvevebSi, rodesac es saWiro ar iyo? vinaobis gaumarTlebelma gamJRavnebam SesaZloa isini damatebiTi riskis winaSe daayenos: Seuqmnas maT cudi reputacia da ar misces reabilitaciis SesaZlebloba, an saerTod waarTvas uflebebi. • gaakeTeT Tu ara yvelaferi imisaTvis, rom im bavSvebs, romlebic gaxdnen saxelmwifos an sazogadoebis mxridan braldebis obieqtebi, hqondeT pasuxis gacemis SesaZlebloba? nu daaskvniT, rom usaxlkaro bavSvebi maincdamainc damnaSaveebi arian. • gaarkvieT Tu ara, ra Sedegi mohyva Tqvens statias an siuJets bavSvebis dapatimrebis an maTTvis sasjelis Sefardebis Sesaxeb? axla isini usafrTxod arian? Tu isini dakavebulni arian, ra pirobebSi cxovroben? sasjels sxva bavSvebTan erTad ixdian Tu mozrdilebTan erTad? miuwvdebaT Tu ara xeli Sesabamis momsaxurebaze, magaliTad, iuridiul rCevebze? • ramdenad sworad gaaSuqeT narkomanebisa da narkotikebis moxmarebis problema da eyrdnoba Tu ara Tqveni siuJeti an statia mecnierul monacemebs? cru da sensaciaze gaTvlili reportaJebiT ver movaxerxebT iseTi strategiis Camoyalibebas, romelic mogvcems narkomanebis daxmarebis an narkotikebiT movaWreebisaTvis braldebis wayenebis saSualebas. xom ar gagirkveviaT, vin amaragebs bavSvebs narkotikebiT? sazogadoebis didi nawili informacias masmediis saSualebiT iRebs. xom ar gifiqriaT, rom bavSvebisa da mSoblebisaTvis moamzadoT siuJetebi, romlebic mouTxroben maT sxvadasxva narkotikis gansxvavebul efeqtze, iseve, rogorc mkurnalobis mravalgvar procedurebze? media da bavSvTa uflebebi 31 siuJetebi muxlebi 34-36 bavSvebze seqsualuri Zaladoba da bavSvebis eqspluatacia • gaaSuqeT seqsualuri ganaTlebis sakiTxebi da kanonmdebloba bavSvebTan dakavSirebuli seqsualuri qmedebis Sesaxeb. ra principebis saSualebiT iqna dadgenili sqesobrivi kavSirebisaTvis dasaSvebi asakis qveda zRvari? • SeiswavleT bavSvebis mimarT ganxorcielebuli seqsualuri Zaladobisa da eqspluataciis faqtebi da am sakiTxebis irgvliv arsebuli tabu. SeiswavleT sxva qveynebSi ojaxebSi arsebuli seqsualuri Zaladobis faqtebi. ramdenad dazustebuli informaciaa Segrovebuli am sakiTxze da qveyndeba Tu ara aRniSnuli informacia? SeuZliaT Tu ara bavSvebs (maT Soris, SezRuduli SesaZleblobebis mqone an dapatimrebul bavSvebs) mSvidad igrZnon Tavi ojaxSi, skolaSi Tu romelime dawesebulebaSi maT mimarT seqsualuri Zaladobis Taobaze sarCelis Setanisas? rogor xdeba policielebis, socialuri muSakebis, maswavleblebisa da jandacvis personalis momzadeba, raTa maT bavSvebs daxmareba aRmouCinon? rogor xdeba konfidencialurobis dacva, bavSvebis dacva da mxardaWera, maTTvis rCevebis micema? • iTvleba Tu ara danaSauladD imgvari pornografiuli masalis Seqmna, floba da gavrceleba, romelSic bavSvebi monawileoben? ramdenad efeqturia zomebi, romlebic mimarTulia bavSvTa eqspluataciisa da prostituciis winaaRmdeg da bavSvTa dasacavad pornografiisagan, satelefono seqsualuri momsaxurebisa da internet-seqsisagan? • gaaSuqeT is iuridiuli procedurebi, romlebic mohyveba aseT saCivrebs. ramdenad arian daculni mowme bavSvebi? gamoZiebis mimdinareobisas maT damnaSaveebis saxiT ganixilaven Tu dazaralebulebis? SesaZloa Tu ara qveynis moqalaqeebis samarTlebrivi devna an eqstradireba bavSvebis mimarT sxva qveyanaSi Cadenili danaSaulis gamo? • CaatareT bavSvebze seqsualuri Zaladobis faqtebis gamoZieba rogorc bavSvebis, ise Jurnalistebis mimarT saTanado usafrTxoebis dacviT da profesionalTa mxardaWeriT. sagangebo mniSvneloba unda mieniWos rogorc ojaxebSi, ise komerciuli miznebiT eqspluatirebuli bavSvebis usafrTxoebas. • sazogadoebis SeSfoTebas iwvevs komerciuli turizmis dros turistebis mxridan bavSvebis mimarT seqsualuri Zaladoba. xdeba Tu ara Tqvens qveyanaSi im adamianebis sisxlis samarTlebrivi devna, romlebic sxva qveynebSi bavSvebis mimarT seqsualur Zaladobas axorcieleben? 32 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 34-36 sakontrolo kiTxvari bavSvebze seqsualuri Zaladoba da bavSvebis eqspluatacia • aris Tu ara Tqveni siuJeti an statia komerciuli mizniT bavSvebis seqsualur eqspluataciaze zedmiwevniT zusti? zedmetad `Sokismomgvreli~ xom ar aris – maSinac ki, rodesac Tqveni mizania, amxiloT kriminaluri saqmianoba an xelisuflebis gulgriloba? • ra saxiT warmoaCineT eqspluatirebuli bavSvebi: msxveplebad, damnaSaveebad Tu pirovnebebad, romelTac Rirseba da uflebebi gaaCniaT? xom ar iyo SesaZlebeli an mizanSewonili, migecaT bavSvebisTvis saSualeba, Tavad moeTxroT sakuTar Tavze? SesaZlebelia Tu ara, rom Tqvens mier sityvebis an fotoebis gaufrTxilebelma gamoyenebam gaamJRavnos bavSvis vinaoba? xom ar iZleva Tqveni siuJeti Tu statia am bavSvebis adgilsamyofelis gagebis saSualebas? • miiReT bavSvebisagan Tanxmoba, rom maTTvis fotoebi gadageRoT? miiReT aseTive Tanxmoba bavSvze pasuxismgebeli ufrosisagan? eswreboda Tu ara igi gadaRebas? Tqvens mier masalis ilustrirebis mizniT gamoyenebuli fotoebi bavSvs Zaladobis msxverplad warmoaCens Tu iseTi STabeWdileba iqmneba, TiTqos bavSvs TviTon hqonda survili, gamxdariyo seqsis obieqti? ra gaakeTeT imisaTvis, rom gamoiricxos bavSvTa fotoebis borotad gamoyenebis SesaZlebloba? • xom ar SeiZleba, rom Tqvenma siuJetma an statiam `reklama gauwios~ `seqs-turizms~, pornografias an bavSvTa eqspluataciis sxva formebs? ramdenad darwmunebuli xarT, rom es masala ar aRmoCndeba pornografiul publikaciebSi an gamocemebSi, romlebic reklamas uweven seqs-momsaxurebas? • ra fsiqologiuri gavlena SeiZleba moaxdinos bavSvebze am masalis gamoqveynebam? ra dacvis sistema SeqmeniT maTTvis? arsebobs Tu ara konfidencialuri satelefono xazi, romelzec bavSvebi, survilis mixedviT, Seityoben seqsualuri Zaladobis sxva SemTxvevebis Sesaxeb? arsebobs Tu ara mxardaWeris samsaxurebi im JurnalistebisaTvis, romlebsac SeiZleba problemebi SeeqmnaT am sakiTxebis gaSuqebis mcdelobisas? media da bavSvTa uflebebi 33 siuJetebi muxlebi 4, 42-54 saxelmwifos valdebulebani • rogor axorcielebs Tqveni mTavroba bavSvis uflebaTa konvencias? axdens Tu ara konvenciis principebisa da debulebebis popularizacias? xom ar agvianebs igi JenevaSi bavSvis uflebaTa komitetisTvis angariSebis wardgenas? Tu agvianebs, ra aris amis mizezi? mimdinareobs Tu ara konsultaciebi sazogadoebasTan? • gaxda Tu ara farTo sazogadoebisaTvis xelmisawvdomi bavSvis uflebaTa komitetis pasuxebi? Sedegad daigegma raime RonisZiebebi? rodis unda waredginos komitets Semdegi angariSi? SeiswavleT komitetis muSaoba. aiReT interviu komitetis im wevrisagan, romelic Tqvens regionzea pasuxismgebeli. • aiReT interviu im pirebisagan, romlebic pasuxismgebelni arian monitoringi gauwion konvenciis moTxovnaTa Sesrulebas. gaarkvieT maTgan, ra aris progresis (an misi ararsebobis) mizezi. hkiTxeT bavSvebs, Tu ra kiTxvebze ainteresebT maT pasuxis miReba. miiReT dapirebebi oficialuri pirebisagan bavSvebis interesebze gaTvlili politikis ganxorcielebis Taobaze an bavSvebis konkretul problemebTan dakavSirebuli saqmianobis Taobaze. • rogor TanamSromlobs Tqveni mTavroba arasamTavrobo organizaciebTan bavSvTa cxovrebis pirobebis gaumjobesebis mizniT? agzavnian Tu ara es organizaciebi TavianT angariSebs bavSvis uflebaTa komitetSi? ramdenad zustia am organizaciebis mier mogrovebuli faqtebi da xom ar ewinaaRmdegeba isini oficialur monacemebs? • gaaSuqeT Tqvens qveyanaSi mimdinare kampaniebi, romlebic miznad isaxavs bavSvTa cxovrebis gaumjobesebas. rogor afaseben maT bavSvebi? SeadareT maTi cxovreba maTi mSoblebis bavSvobis periods. 34 media da bavSvTa uflebebi muxlebi 4, 42-54 sakontrolo kiTxvari saxelmwifos valdebulebani • exmareba Tu ara Tqveni publikaciebi sazogadoebas, ukeT gaigos bavSvebis problemebi da mTavrobis politika am uflebebis dacvasTan dakavSirebiT? • Jurnalistebs SesaniSnavi saSualeba aqvT, rom mosTxovon mTavrobas mis mier nakisri saerTaSoriso valdebulebebis Sesruleba. SeuZlia Tu ara Tqvens publikacias/programas safuZveli Cauyaros kampaniebs, romelTa mizani iqneba konvenciis Sesaxeb sazogadoebisa da politikosebis codnis amaRleba? • gisaubriaT Tu ara eqspertebTan, bavSvTa uflebebis damcvelebsa da Tavad bavSvebTan, raTa meti gagegoT Tqvens qveyanaSi mcxovrebi bavSvebis problemebis Sesaxeb? • xom ar gicdiaT, migeRoT ganmartebebi adgilobrivi da centraluri xelisuflebisagan, Tu ratom ver axerxeben isini bavSvTa uflebebis dacvas da bavSvze zrunvis adekvaturi samsaxurebis Seqmnas? • migiciaT Tu ara bavSvebisaTvis SesaZlebloba, Tavad esaubraT, raTa mTavrobas da samoqalaqo sazogadoebas ukeT gaego maTi problemebi? • xom ar SegimowmebiaT arasamTavrobo organizaciebis mier gamoTqmuli pretenziebi da xom ar migiqceviaT sazogadoebis yuradReba maT warmatebebsa da muSaobis naklovanebebze? • xom ar gifiqriaT, rogori formiT SeiZleba arasamTavrobo organizaciebTan TanamSromloba, raTa erToblivad SeimuSaoT sainformacio da sakonsultacio masalebi sazogadoebis im dainteresebuli warmomadgenlebisaTvis, romlebic xSirad reagireben Tqvens siuJetebze? media da bavSvTa uflebebi 35 danarTi 1 reziume JurnalistebisTvis gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis Sesaxeb preambulaSi laparakia gaeros ZiriTadi principebis, kerZod, mSvidobis, Rirsebis, tolerantobis, Tavisuflebis, Tanasworobisa da solidarobis suliskveTebis Sesaxeb, adamianis uflebebTan dakavSirebuli SeTanxmebebisa da deklaraciebis debulebebis Sesaxeb. konkretulad ar aris moxseniebuli Jurnalistis pasuxismgebloba, magram profesionalma Jurnalistebma _ sazogadoebis sadarajoze mdgomma adamianebma _ sagangebo roli unda Seasrulon, rodesac xelisufleba ugulebelyofs Tavis valdebulebebs bavSvebis mimarT. 1. bavSvis cnebis gansazRvra bavSvad iTvleba 18 wlis asaks miuRweveli piri, Tu romelime qveynis erovnuli kanonmdebloba ar iTvaliswinebs srulwlovanebis miRwevas ufro mcire asakSi. 4.BbavSvis uflebebis ganxorcieleba saxelmwifo valdebulia miiRos yvela SesaZlo zoma konvenciiT gaTvaliswinebuli uflebebis ganxorcielebisaTvis. 2. diskriminaciis dauSvebloba konvenciiT gaTvaliswinebuli uflebebi Tanabrad exeba yvela bavSvs yovelgvari gamonaklisis gareSe. saxelmwifo valdebulia daicvas bavSvi diskriminaciis nebismieri formisagan da miiRos yvela zoma misi uflebebis dasacavad. 5. mSoblebis mier bavSvTa aRzrda da bavSvTa mzardi SesaZleblobani saxelmwifo valdebulia pativi sces mSoblebisa da im pirebis uflebebsa da movaleobebs, romlebic dakavSirebulni arian bavSvis aRzrdasTan. 3. bavSvis WeSmariti interesebi bavSvis mimarT nebismieri qmedebis ganxorcielebisas srulad unda iqnes gaTvaliswinebuli bavSvis WeSmariti interesebi. saxelmwifo valdebulia uzrunvelyos bavSvis Sesabamisi dacva da misi WeSmariti interesebis realizeba Tu bavSvis mSoblebi an is pirebi, romelTac misi dacvis pasuxismgebloba ekisrebaT, ar asruleben TavianT movaleobas. 36 6. sicocxlisa da ganviTarebis ufleba yovel bavSvs aqvs sicocxlis ganuyofeli, xelSeuxebeli ufleba da amitom saxelmwifo valdebulia, uzrunvelyos bavSvis sicocxlis SenarCuneba da jansaRi ganviTareba. 7. bavSvis saxeli da moqalaqeoba bavSvs dabadebidanve aqvs ufleba, hqondes saxeli da moqalaqeoba. masmedia da bavSvTa uflebebi 8. bavSvis vinaobis SenarCuneba saxelmwifo valdebulia, daicvas da, aucileblobis SemTxvevaSi, aRadginos bavSvis vinaobis damadasturebeli monacemebi (saxeli, moqalaqeoba, ojaxuri kavSirebi). 9. mSoblebisaTvis bavSvis CamorTmeva bavSvebs aqvT ufleba, icxovron mSoblebTan erTad, Tuki es saziano ar aris maTi interesebisaTvis; mSoblebis daSorebis SemTxvevaSi bavSvebs aqvT ufleba, SeinarCunon urTierToba orive an erT-erT mSobelTan da miiRon informacia maTi mSoblebis adgilsamyofelis Sesaxeb, Tuki maTi gancalkeveba ar moxda saxelmwifos Carevis Sedegad. 10. ojaxis gamTlianeba bavSvebsa da maT mSoblebs ufleba aqvT, nebismieri qveynidan dabrundnen Tavis samSobloSi ojaxis gamTlianebisa da bavSvsa da mSoblebs Soris urTierTobebis SenarCunebis mizniT. 11. bavSvTa gataceba da ukanonod SenarCuneba saxelmwifo valdebulia, aRkveTos erT-erTi mSoblis an mesame piris mier bavSvis gatacebisa da sxva qveyanaSi bavSvis dakavebis mcdeloba. 12. bavSvis Sexedulebebi bavSvs ufleba aqvs, gamoTqvas Tavisi azri da hqondes imis garantia, rom es azri gaTvaliswinebul iqneba mis masmedia da bavSvTa uflebebi bedTan dakavSirebuli nebismieri sakiTxis gadawyvetisas. 13. azris gamoTqmis Tavisufleba bavSvs ufleba aqvs, gamoTqvas Tavisi azri, miiRos an gaavrcelos raime informacia, oRond ise, rom amiT ar daarRvios sxvebis uflebebi. 14. azris, sindisisa da religiis Tavisufleba bavSvs aqvs azris gamoxatvis, sindisisa da religiuri rwmenis Tavisufleba, rac ar gamoricxavs mSoblebis mxridan Sesabamis xelmZRvanelobasa da qveynis kanonmdeblobis moTxovnebis gaTvaliswinebas. 15. Sekrebisa da gaerTianebaTa Seqmnis Tavisufleba bavSvs aqvs sxva adamianebTan Sexvedrisa da gaerTianebebSi Sesvlis an maTi daarsebis ufleba, Tu es qmedeba ar arRvevs sxva adamianebis uflebebs. 16. piradi cxovrebis dacvis ufleba bavSvs aqvs ufleba, daculi iyos mis pirad da ojaxur cxovrebaSi sxva adamianebis Carevisagan, Worisa da ciliswamebisagan, iseve, rogorc aqvs sakuTari sacxovreblisa da korespondenciis xelSeuxeblobis ufleba. 17. saWiro informaciis xelmisawvdomoba masmedia valdebulia, miawodos bavSvs iseTi informacia, romelic sasargeblo iqneba bavSvis socialuri, kulturuli, 37 SemecnebiTi da zneobrivi ganviTarebisaTvis da romelic pativs scems mis kulturul tradiciebs. saxelmwifom mxari unda dauWiros iseTi masalebis publikacias, romlebsac garkveuli Rirebuleba aqvs bavSvebisaTvis, da daicvas bavSvebi zianis momtani publikaciebisagan. 18. mSoblebis pasuxismgebloba orive mSoblis upirvelesi movaleobaa bavSvis aRzrda da amaSi saxelmwifom maT yvelanairad unda dauWiros mxari. 19. bavSvebis dacva Zaladobisa da ugulebelyofisagan saxelmwifo valdebulia, daicvas bavSvebi mSoblebis an bavSvebze mzrunveli sxva pirebis mier Cadenili nebismieri formis fizikuri Tu fsiqologiuri Zaladobisagan da ganaxorcielos Zaladobis prevenciisa da dazaralebulTa mkurnalobis programebi. 20. ojaxur garemos moklebuli bavSvebis dacva saxelmwifo valdebulia, gansakuTrebuli yuradReba miaqcios ojaxur garemos moklebul bavSvebs da Seuqmnas maT Sesaferisi alternatiuli garemo sxva ojaxsa Tu dawesebulebaSi, bavSvebis kulturuli tradiciebis gaTvaliswinebiT. 21. Svilad ayvana im qveynebSi, sadac Svilad ayvana nebadarTulia, gaSvileba unda moxdes bavSvis interesebis 38 gaTvaliswinebiT, bavSvis usafrTxoebis garantiebis arsebobisa da kompetenturi organoebis dasturis safuZvelze. 22. ltolvili bavSvebi gansakuTrebul dacvas saWiroeben ltolvili an ltolvilis statusis miRebis msurveli bavSvebi. saxelmwifo valdebulia, iTanamSromlos im kompetentur organizaciebTan, romlebic uflebamosilni arian aseTi daxmarebisa da mfarvelobis aRmosaCenad. 23. SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebi SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebs aqvT ufleba, sargeblobdnen gansakuTrebuli mzrunvelobiT, miiRon specialuri ganaTleba da momzadeba, rac daexmareba maT maqsimaluri damoukideblobis mopovebasa da potencialis gamovlenaSi da miscems srulfasovani cxovrebis SesaZleblobas. 24. janmrTeloba da samedicino momsaxureba bavSvs aqvs ufleba, miiRos umaRlesi donis samedicino daxmareba. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces pirvelad da profilaqtikur samedicino daxmarebas, ganaTlebas sazogadoebriv jandacvasTan dakavSirebiT da axalSobilTa sikvdilianobis Semcirebas. saxelmwifo valdebulia, yvelaferi gaakeTos imisaTvis, rom aRmofxvras zianis momtani tradiciuli samedicino praqtika. masmedia da bavSvTa uflebebi am uflebis ganxorcielebis uzrunvelsayofad aucilebelia saerTaSoriso TanamSromloba. uflebis ganxorcielebis uzrunvelsayofad aucilebelia saerTaSoriso TanamSromloba. 25. meurveobis qveS myofi bavSvis mdgomareobis perioduli Semowmeba im SemTxvevaSi, Tu xdeba movla-patronobis, dacvis an mkurnalobis mizniT bavSvis dabinaveba romelime dawesebulebasa Tu ojaxSi, aucilebelia regularuli Semowmeba im axali garemosi, sadac bavSvi cxovrobs. 29. ganaTlebis miznebi saxelmwifom unda aRiaros, rom ganaTlebis mizania bavSvis pirovnebisa da niWis ganviTareba, misi momzadeba momavali aqtiuri cxovrebisaTvis, masSi adamianis uflebebis, sakuTari Tu sxvisi erovnuli da kulturuli faseulobebisadmi pativiscemis aRzrda. 26. socialuri dacva bavSvebs aqvT ufleba, isargeblon socialuri dacviT. 27. cxovrebis done yvela bavSvs aqvs ufleba, uzrunvelyofili iyos cxovrebis saTanado doniT. amis uzrunvelyofa mSoblebis upirvelesi movaleobaa, xolo saxelmwifo valdebulia, mSoblebs Seuqmnas yvela piroba am movaleobis Sesasruleblad. saxelmwifo SeiZleba daexmaros gaWirvebaSi Cavardnil bavSvebs an mosTxovos im mSoblebsa Tu meurveebs, romlebmac bavSvebi miatoves, aanazRauron bavSvis movlisaTvis saWiro xarjebi. 28. ganaTleba yvela bavSvs aqvs ganaTlebis miRebis ufleba, xolo saxelmwifo valdebulia, uzrunvelyos ufaso da savaldebulo ganaTleba sul mcire dawyebiT doneze mainc. saskolo sagnebis swavlebis meTodebma ar unda Selaxos bavSvis Rirseba. am masmedia da bavSvTa uflebebi 30. mkvidri mosaxleobis an erovnul umciresobaTa bavSvebi mkvidri mosaxleobisa da erovnul umciresobaTa bavSvebs ufleba aqvT, eziaron sakuTar kulturas, isargeblon sakuTari eniTa da religiiT. 31. garToba, dasveneba da kulturuli cxovreba bavSvebs aqvT garTobisa da dasvenebis, kulturul cxovrebasa da RonisZiebebSi monawileobis ufleba. 32. bavSvTa Sroma saxelmwifo valdebulia, daicvas bavSvebi iseTi Sromisagan, romelic sazianoa bavSvis janmrTelobisaTvis, uSlis xels mis ganaTlebas da ganviTarebas. man unda daadginos SromisaTvis Sesaferisi minimaluri asaki da kontroli gauwios Sromis pirobebs. 33. narkotikebis gamoyeneba bavSvs ufleba aqvs, daculi iyos narkotikebisa da fsiqotropuli nivTierebebis gamoyenebisagan, 39 am nivTierebaTa warmoebasa da gavrcelebaSi monawileobisagan. 34. seqsualuri eqspluatacia bavSvs ufleba aqvs, daculi iyos seqsualuri eqspluataciisagan, maT Soris prostituciasa da pornografiaSi monawileobisagan. 35. bavSvebiT vaWroba, bavSvebis gataceba da trefikingi saxelmwifom yvelaferi unda gaakeTos imisaTvis, rom xeli SeuSalos bavSvebiT vaWrobas, bavSvebis gatacebasa da trefikings. 36. eqspluataciis sxva formebi bavSvs ufleba aqvs, daculi iyos yvela saxis eqspluataciisagan, romelic ar aris gaTvaliswinebuli 32-35 muxlebSi. kanonebisa, romlebic exeba bavSvebs. 15 wlamde asakis bavSvebma ar unda miiRon uSualo monawileoba saomar moqmedebebSi da maTi gawveva samxedro ZalebSi ar SeiZleba. SeiaraRebul konfliqtSi monawile yvela bavSvi SeZlebisdagvarad daculi unda iyos. 39. reabilitacia saxelmwifo valdebulia, SeiaraRebuli konfliqtis, wamebis, Zaladobis, eqspluataciisa da cudi mopyrobis msxverpli bavSvebi uzrunvelyos saTanado mkurnalobiT misi gamojanmrTelebisa da socialuri reintegraciis mizniT. 37. wameba da Tavisuflebis aRkveTa akrZalulia wameba, sastiki mopyroba an dasja, fizikuri dasja da samudamo patimroba. dapatimreba an Tavisuflebis aRkveTis nebismieri forma SeiZleba gamoyenebuli iqnes rogorc ukiduresi zoma da isic maqsimalurad SezRuduli periodiT. bavSvs aqvs ufleba Sesabamisi mopyrobisa, sasjelis mozrdilebisgan gancalkevebiT moxdisa, sakuTari ojaxis wevrebTan urTierTobisa da Sesaferisi iuridiuli daxmarebis miRebisa. 40. arasrulwlovanTa marTlmsajulebis administrireba bavSvebs, romlebmac Caidines danaSauli an brali edebaT danaSaulis CadenaSi, aqvT ufleba, rom pativi scen maT uflebebs, gansakuTrebiT ki uflebas, isargeblon samarTalwarmoebis yvela formiT, maT Soris iuridiuli Tu sxva formis daxmarebiT, romelic xels Seuwyobs maT sakuTari Tavis dacvaSi. arasrulwlovanebTan mimarTebaSi SeZlebisamebr Tavidan unda iqnes acilebuli sasamarTlo ganxilva da Tavisuflebis aRmkveT RonisZiebaTa ganxorcieleba. 38. SeiaraRebuli konfliqtebi saxelmwifoebi valdebulni arian, pativi scen da uzrunvelyon pativiscema im humanitaruli 41. arsebuli standartebis pativiscema Tu saxelmwifo kanonmdebloba an am saxelmwifoSi moqmedi 40 masmedia da bavSvTa uflebebi saerTaSoriso samarTlebrivi normebi ufro metad uwyoben xels bavSvTa uflebebis dacvas, vidre es konvencia, maSin gamoiyeneT aRniSnuli normebi. 42-54. konvenciis teqstis gamoqveyneba da misi praqtikuli ganxorcieleba • saxelmwifo valdebulia, farTod gaacnos zrdasrul adamianebsa da bavSvebs konvenciiT gaTvaliswinebuli uflebebi. • saxelmwifoebi irCeven 10 eqspertisagan Semdgar bavSvis uflebaTa komitets, romelic ganixilavs konvenciis xelmomweri saxelmwifoebis wardgenil angariSebs am konvenciis ratificirebidan ori wlis Tavze da Semdgom yovel 5 weliwadSi erTxel. • es angariSebi unda iyos sajaro. • komitetma SeiZleba moiTxovos bavSvTa uflebebTan dakavSirebuli konkretuli sakiTxebis Sesaswavlad specialuri kvlevis Catareba da am kvlevis Sedegebis dainteresebuli monawile qveynisa da gaeros generaluri asambleisaTvis gacnoba. • konvenciis ganxorcielebisa da am sferoSi saerTaSoriso TanamSromlobis mizniT, organizaciebs, rogorebicaa Sromis saerTaSoriso organizacia, janmrTelobis dacvis msoflio organizacia, masmedia da bavSvTa uflebebi gaeros ganaTlebis, mecnierebisa da kulturis organizacia (`iunesko~) da gaeros bavSvTa fondi (`iunisefi~), ufleba aqvT rCevebi miscen komitets da daeswron komitetis sxdomebs. • sxva kompetentur uwyebebTan erTad – maT Soris gaeros sxva samsaxurebTan da im arasamTavrobo organizaciebTan erTad, romlebsac gaeroSi sakonsultacio xmis ufleba aqvT – aRniSnul organizaciebs SeuZliaT Sesabamisi informacia da rekomendacia warudginon komitets konvenciis ganxorcielebasTan dakavSirebiT. sruli teqstebisaTvis ixileT: bavSvis uflebaTa konvencia inglisurad www.ohchr.org/english/lawcrc.htm bavSvis uflebaTa konvencia 38 enaze www.unicef.org/magic fakultaturi oqmi bavSvTa prostituciaze da bavSvTa pornografiaze www.ohchr.org/english/law/crc-sale.htm fakultaturi oqmi bavSvTa monawileobaze SeiaraRebul konfliqtebSi www.ohchr.org/english/law/ crc-conflict.htm palermos protokoli trefikingis winaaRmdeg www.ohchr.org/english/law/ protocoltraffic.htm 41 danarTi 2 gaerTianebuli erebis organizaciis `aTaswleulis miznebi~ gaeros 191 wevrma qveyanam moawera xeli `aTaswleulis miznebs~, romlebic mWidrod aris dakavSirebuli gaeros bavSvis uflebaTa konvenciasTan. aRniSnuli dokumentis xelmoweriT saxemwifoebma ikisres `aTaswleulis miznebiT~ gaTvaliswinebuli valdebulebebis Sesruleba. am miznebis misaRwevad ganxorcielebuli saqmianoba SeiZleba safuZvlad daedos saintereso da informaciiT datvirTul siuJetebsa Tu statiebs. garda amisa, gaerom isic ki ganmarta, Tu ra gziT SeuZlia TiToeul qveyanas Seafasos sakuTari miRwevebi am mimarTulebiT. 1. aRmovfxvraT ukiduresi siRaribe da SimSili • 1990 wlidan 2015 wlamde, im adamianTa raodenobis orjer SemcirebiT, romelTa Semosavalic dReSi erT dolarze naklebia, aseve moSimSile adamianTa raodenobis orjer SemcirebiT. 2. mivaRwioT sayovelTao dawyebiT ganaTlebas • imis uzrunvelyofiT, rom 2015 wlisaTvis biWebs da gogonebs mTel msoflioSi eqneT SesaZlebloba, gaiaron dawyebiTi ganaTlebis sruli kursi. 3. mivaRwioT genderul Tanasworobas da mivceT qalebs meti uflebebi • 2005 wlisaTvis dawyebiTsa da saSualo skolebSi, xolo 2015 wlisaTvis ganaTlebis yvela safexurze genderuli uTanasworobis aRmofxvriT. 4. SevamciroT bavSvTa sikvdilianoba • xuT wlamde bavSvTa sikvdilianobis ori mesamediT SemcirebiT 1990-dan 2015 wlamde. 5. gavaumjobesoT dedaTa janmrTeloba • 1990-dan 2015 wlamde dedaTa sikvdilianobis sami meoTxediT SemcirebiT. 6. SevebrZoloT Sidss, malarias da sxva daavadebebs • 42 2015 wlisaTvis Sidsis, malariisa da sxva seriozuli daavadebebis SeCerebiT da am daavadebebis SemTxvevebis SemcirebiT. media da bavSvTa uflebebi 7. uzrunvelvyoT garemos mdgradoba • qveynis ganviTarebis programebSi mdgradi ganviTarebis principebis SetaniT da bunebrivi resursebis kargvis SemcirebiT; • 2015 wlisaTvis im adamianebis raodenobis orjer SemcirebiT, romlebsac xeli ar miuwvdebaT sufTa sasmel wyalsa da elementarul sanitarul pirobebze; • 2020 wlisaTvis uvargis sacxovrebel pirobebSi mcxovrebi adamianebis cxovrebis mniSvnelovani gaumjobesebiT. 8. ganviTarebisaTvis globaluri partnioruli sistemis Seqmna • Ria, mkafio wesebze damyarebuli, winaswar ganWvretadi da aradiskriminaciuli savaWro da finansuri sistemis Semdgomi ganviTarebiT (iseTi valdebulebebis ganxorcielebis gziT, rogoricaa kargi marTva, ganviTareba da siRaribis Semcireba erovnuli Tu saerTaSoriso masStabiT); • yvelaze naklebad ganviTarebuli qveynebis konkretuli saWiroebebis dakmayofilebiT (tarifebisa da kvotebisagan Tavisufali eqsporti yvelaze naklebad ganviTarebuli qveynebisaTvis; valebis Camowera Raribi qveynebisaTvis; oficialuri ormxrivi valebis gauqmeba; sxva qveynebis mxridan ufro guluxvi daxmareba im qveynebisa, romlebsac surT siRaribis Semcireba); • kontinenturi da patara kunZulebze ganlagebuli ganviTarebadi qveynebis konkretuli saWiroebebis dakmayofilebis gziT; • ganviTarebadi qveynebisaTvis micemuli kreditebis meSveobiT am qveynebis mdgradi ganviTarebis gziT; • axalgazrdebis usafrTxo, produqtiuli SromisaTvis saWiro strategiis SeqmniTa da ganxorcielebiT da am sakiTxSi ganviTarebad qveynebTan TanamSromlobiT; • farmacevtul kompaniebTan TanamSromlobis meSveobiT ganviTarebad qveynebSi sasicocxlo mniSvnelobis medikamentebis ufro xelmisawvdomad qcevis gziT; • kerZo seqtorTan TanamSromlobiT Tanamedrove, kerZod, sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis gamoyenebis gziT. [ix. www.un.org/milleniumgoals da http://milleniumindicators.un.org/unsd/mi/mi_goals.asp] media da bavSvTa uflebebi 43 danarTi 3 msoflio, romelic Seesabameba bavSvTa interesebs 2002 wels gaeros generaluri asambleis sagangebo sxdomaze miiRes deklaracia, romliTac SeiZleba Sefasdes bavSvTa keTildReobis sferoSi mTavrobebisa da sxva dainteresebuli pirebis mier miaRweuli progresi. 1. bavSvebis interesebi upirveles yovlisa bavSvebTan dakavSirebuli yvela qmedebisas gasaTvaliswinebelia bavSvebis sasicocxlo interesebi. 2. aRmovfxvraT siRaribe: movaxdinoT investireba bavSvebSi kidev erTxel xazs vusvamT Cvens mtkice gadawyvetilebas, movspoT siRaribe erTi Taobis sicocxleSi, vinaidan Rrmad gvwams, rom bavSvebSi investireba da maTi uflebebis realizeba aris yvelaze ufro efeqturi saSualeba siRaribis aRmosafxvrelad. aucilebelia gadaudebeli zomebis miReba bavSvTa Sromis yvelaze uaresi formebis aRmosafxvrelad. 3. arc erTi bavSvi uyuradRebod yvela bavSvs, gogonas Tu biWs, dabadebidanve aqvs Tavisuflebis ufleba da Tanabari Rirseba. amitom unda aRmoifxvras yovelgvari diskriminacia bavSvebis mimarT. 4. mzrunveloba TiToeul bavSvze yvela bavSvis cxovreba Tavidanve kargad unda daiwyos. bavSvTa sicocxlesa da dacvaze zrunva, maTi zrda da ganviTareba normaluri kvebisa da janmrTelobis pirobebSi aucilebelia adamianis ganviTarebisaTvis. Cven SeTanxmebulad vimoqmedebT, raTa SevebrZoloT infeqciur daavadebebsa da SimSilis gamomwvev mizezebs, aRvzardoT bavSvebi usafrTxo garemoSi, rac maT saSualebas miscems, iyvnen fizikurad janmrTelni, gonebrivad sxartni, emociurad gawonasworebulni, socialurad uflebamosilni da swavlis unaris mqoneni. 5. mivceT ganaTleba TiToeul bavSvs TiToeul bavSvs unda miuwvdebodes xeli ufaso, maRali xarisxis da yovlismomcvel dawyebiT ganaTlebaze, romelic savaldebulo unda iyos yvelasaTvis. unda aRmoifxvras genderuli uTanasworoba dawyebiT da saSualo skolebSi. 44 media da bavSvTa uflebebi 6. davicvaT bavSvebi zianisa da eqspluataciisagan bavSvebi unda davicvaT rogorc Zaladobis, eqspluataciisa da diskriminaciisgan, ise terorizmisa da mZevlad ayvanis yvela formisagan. 7. davicvaT bavSvebi omisagan bavSvebi unda davicvaT SeiaraRebuli konfliqtis yvela saSinelebisgan. ucxouri okupaciis zonaSi myofi bavSvebi unda davicvaT saerTaSoriso humanitaruli kanonmdeblobis Sesabamisad. 8. SevebrZoloT aiv/Sidss bavSvebi da maTi ojaxebi daculni unda iqnen adamianis imunodeficitis virusis/SeZenili imunodeficitis sindromis (aiv/Sidsi) gamanadgurebeli Sedegebisagan. 9. movusminoT bavSvebs da uzrunvelvyoT maTi monawileoba bavSvebsa da mozardebs gaaCniaT didi potenciali da SeuZliaT TavianTi wvlili Seitanon yvela adamianisaTvis ukeTesi momavlis mSeneblobaSi. Cven pativi unda vceT maT uflebas, gamoxaton TavianTi azrebi da monawileoba miiRon yvela im RonisZiebaSi, romelic maT exeba, maTi asakisa da mowifulobis gaTvaliswinebiT. 10. davicvaT dedamiwa bavSvebisaTvis Cven unda davicvaT Cveni bunebrivi garemo mTeli misi mravalferovnebiT, silamaziTa da resursebiT, rac Zalian mniSvnelovania axlandeli da momavali Taobebis sicocxlis donis gaumjobesebisTvis. Cven yvelafers gavakeTebT imisaTvis, rom davicvaT bavSvebi da SevamciroT maTze bunebrivi kataklizmebis uaryofiTi zegavlena. ix. www.unicef.org/specialsession/wffc/index.html media da bavSvTa uflebebi 45 danarTi 4 JurnalistTa saerTaSoriso federaciis saxelmZRvanelo miTiTebebi da principebi, romlebic exeba bavSvebis sakiTxebTan dakavSirebul publikaciebs yvela Jurnalisti da masobrivi informaciis saSualebebSi momuSave specialisti valdebulia, ixelmZRvanelos umaRlesi eTikuri da profesiuli normebiT, xeli Seuwyos Jurnalisturi profesiis farglebSi gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis Sesaxeb informaciis sayovelTao gavrcelebasa da damoukidebel Jurnalistur praqtikaSi am dokumentis principebis damkvidrebas. sainformacio saSualebebma unda ganixilon bavSvTa uflebebis darRvevis faqtebi da bavSvTa usafrTxoebis, piradi cxovrebis, ganaTlebis, janmrTelobis, socialuri dacvisa da eqspluataciis yvela formis sakiTxebTan dakavSirebuli problemebi, rogorc umniSvnelovanesi sakiTxebi, romlebic saWiroebs gamoZiebasa da sazogadoebis yuradRebas. bavSvebs gaaCniaT piradi cxovrebis sruli ufleba im gamonaklisTa garda, romlebic am saxelmZRvanelo miTiTebebSia mocemuli. bavSvebTan da bavSvebis keTildReobasTan dakavSirebuli Jurnalisturi saqmianoba yovelTvis unda xorcieldebodes bavSvTa daucveli mdgomareobis gaTvaliswinebiT. Jurnalistebma da masobrivi informaciis saSualebebma yvelaferi unda gaakeTon imisaTvis, rom ar gadauxvion umaRles eTikur standartebsa da normebs bavSvTa problemebis gaSuqebisas. kerZod: 46 • bavSvebis sakiTxebis gaSuqebisas maT Zalisxmeva ar unda daiSuron sizustisa da koreqtulobis dasacavad; • unda moeridon iseTi fotoebisa da informaciis gamoqveynebas bavSvebisaTvis gankuTvnil media-sivrceSi, romelic saziano iqneba maTTvis; • moeridon BbavSvebTan dakavSirebuli problemebis sensaciur da stereotipul gaSuqebas publikaciebis popularobis mizniT; • bavSvebTan dakavSirebuli nebismieri masalis gamoqveynebisas saguldagulod awon-dawonon SesaZlo Sedegebi da minimumamde daiyvanon zianis faqtori. • Tu amas sazogadoebrivi interesi ar moiTxovs, daicvan bavSvis vinaoba da ar gamoaqveynon misi fotoebi; • rodesac es SesaZlebelia, miscen bavSvebs masmediis saSualebiT media da bavSvTa uflebebi TavianTi azrebis gamoxatvis saSualeba yovelgvari Zaldatanebis gareSe; • uzrunvelyon bavSvis mier mowodebuli informaciis damoukidebeli Semowmeba da gansakuTrebuli yuradReba miaqcion imas, rom am informaciis Semowmebisas informator bavSvs safrTxe ar Seeqmnas; • moeridon bavSvebis seqsualizirebuli fotoebis gamoqveynebas; • gamoiyenon bavSvebis fotoebis mopovebis samarTliani, Ria da pirdapiri meTodebi da, rodesac es SesaZlebelia, moipovon isini bavSvebis, maTze pasuxismgebeli piris an meurvis TanxmobiT; • Seamowmon im organizaciebis uflebamosileba, romlebic bavSvebis saxeliT laparakoben an warmoadgenen bavSvTa interesebs; • bavSvis cxovrebis amsaxveli siuJetisaTvis mopovebuli masalis safasuri ar gadauxadon arc bavSvs, arc bavSvis mSoblebsa Tu meurveebs, Tu es namdvilad bavSvis interesebSi ar Sedis. Jurnalistebma kritikis TvaliT unda ganixilon maTi mTavrobis wardgenili yvela angariSi Tu gakeTebuli gancxadeba, romlebSic saubaria bavSvis uflebaTa konvenciis ganxorcielebaze. bavSvTa problemebis ganxilva masmediam ar unda miuZRvnas mxolod calkeul RonisZiebebs, aramed permanentulad unda gaaSuqos is movlenebi, romlebmac migviyvana an mivyavarT am RonisZiebebis saWiroebamde. inicirebulia resifeSi, brazilia, 1998 wlis maisSi da miRebulia JurnalistTa saerTaSoriso federaciis kongresis mier seulSi 2001 wels. iunisefma SeimuSava sakuTari eTikuri saxelmZRvanelo principebi bavSvebze siuJetebis an statiebis momzadebisTvis: www.unicef.org/media/media_tools_guidelines.html media da bavSvTa uflebebi 47 danarTi 5 jandacvis sakiTxebze komunikaciis evropuli qseli miTiTebebi jandacvis sakiTxebze momuSave JurnalistebisaTvis 1998 wels SeimuSava “presuaizma” (“mediauaizi”) jandacvis sakiTxebze momuSave Jurnalistebsa da JurnalistTa saerTaSoriso federaciasTan konsultaciebis Sedegad. jandacvis msoflio organizaciis jandacvis sakiTxebze komunikaciis evropulma qselma 2000 wels miiRo saboloo varianti, rogorc efeqturi muSaobis praqtikuli saxelmZRvanelo. 1. upirveles yovlisa, SeecadeT, aravis miayenoT ziani. umTavresi mniSvneloba eniWeba adamianis uflebebsa da sazogadoebis keTildReobas. 2. sazogadoebas zusti informacia miawodeT. SeamowmeT Tqvens mier mopovebuli faqtebi da wyaroebi, im SemTxvevaSic ki, Tu masala saCqarod gaqvT Casabarebeli. 3. nu aRuZravT adamianebs tyuil imeds. gansakuTrebiT frTxilad moekideT iseT informacias, sadac laparakia `gasaocar gankurnebaze~ da janmrTelobisTvis potenciur safrTxeze. 4. fxizlad iyaviT, rom ar gaxdeT vinmes interesebis gamtarebeli. hkiTxeT Tqvens Tavs, visTvis moaqvs sargebloba am statias Tu siuJets? 5. uari TqviT pirad stimulebze. yovelTvis aRniSneT, Tu masala sponsoris daxmarebiT ibeWdeba. 6. arasodes gasceT konfidencialuri informaciis wyaro. 7. yovelTvis pativi eciT avadmyofebis, unarSezRudulebisa da maTi ojaxebis pirad satkivars. 8. gaiTvaliswineT Tqveni publikaciebis SesaZlo Sedegebi. daixsomeT, rom im adamianebma, romlebic avad arian da SezRuduli SesaZleblobebis adamianebma – gansakuTrebiT bavSvebma – SeiZleba didxans icocxlon mas mere, rac masmedia maT mimarT interess dakargavs. 9. nurasodes gamoiyenebT pirad tragedias borotad. pativi eciT im adamianebis grZnobebs, romlebmac axloblebi dakarges, gansakuTrebiT, sxvadasxva katastrofebisa da kataklizmebis Sedegad. roca ki SesaZlebelia, moerideT msxverplTa an maTi ojaxebis fotoebis an kinomasalis axlo xediT Cvenebas. 10. nu moamzadebT masalas imaze, raSic eWvi geparebaT. 48 media da bavSvTa uflebebi danarTi 6 RirsSesaniSnavi TariRebis kalendari yovelTvis sasargebloa, icodeT garkveuli RirsSesaniSnavi TariRebi, romlebmac SeiZleba mogawodoT publikaciebisTvis saWiro ideebi. qvemoT CamoTvlili saerTaSoriso mniSvnelobis TariRebi garkveul miniSnebebs iZleva. arsebobs bevri sxva erovnuli, kulturuli Tu religiuri dResaswauli da RonisZieba, romelTa safuZvelzec SeiZleba Seiqmnas `siuJetebi bavSvebze~. marti 8 – qalTa saerTaSoriso dRe 21 – rasobrivi diskriminaciis aRmofxvris saerTaSoriso dRe 22 – wylis saerTaSoriso dRe 24 – tuberkulozis msoflio dRe aprili 7 – msoflio jandacvis dRe maisi 3 – presis Tavisuflebis msoflio dRe 31 – msoflio dRe `Tambaqos gareSe~ ivnisi 4 – agresiis msxverpl bavSvTa saerTaSoriso dRe 12 – bavSvTa Sromis winaaRmdeg mimarTuli msoflio dRe 26 – narkomaniisa da narkotikebiT vaWrobis winaaRmdeg mimarTuli saerTaSoriso dRe 26 – wamebis msxverplTa mxardaWeris saerTaSoriso dRe agvisto 9 – mkvidri mosaxleobis saerTaSoriso dRe 12 – axalgazrdobis saerTaSoriso dRe 23 – monobis gauqmebis mosagonari saerTaSoriso dRe seqtemberi 8 – wera-kiTxvis codnis saerTaSoriso dRe 21 – mSvidobis saerTaSoriso dRe oqtomberi 5 – maswavleblis msoflio dRe 16 – sakvebi produqtebis msoflio dRe 24 – gaeros dRe media da bavSvTa uflebebi 49 noemberi 20 – bavSvTa msoflio dRe 25 – qalebis mimarT Zaladobis aRmofxvris saerTaSoriso dRe dekemberi 1 – Sids-is msoflio dRe 2 – monobis gauqmebis saerTaSoriso dRe 3 – invalidTa saerTaSoriso dRe 5 – moxaliseTa saerTaSoriso dRe bavSvebze mauwyeblobis saerTaSoriso dRe 10 – adamianis uflebaTa dRe 18 – migrantTa saerTaSoriso dRe 50 masmedia da bavSvTa uflebebi danarTi 7 sasargeblo saerTaSoriso kontaqtebi bevr organizacias aq CamoTvlilTagan aqvs adgilobrivi samsaxurebi an filialebi yovel qveyanaSi. 1. bavSvTa uflebebis sakiTxebze momuSave organizaciebi bavSvebisa da SeiaraRebuli konfliqtis qvedanayofi Amnesty international 99-119 Rosebury Avenue, London EC1R 4RE UK tel.: +44 20 7814 6200 faqsi: +44 20 7833 15 10 el.fosta: [email protected] internetgverdi:. www.amnesty.org adamianis uflebaTa centri, eseqsis universiteti Anti-Slavery International Thomas Clarkson House, The Stable Yard, Broomgrove Road’ London SW9 9TL, UK tel.: +44 20 7501 8920 faqsi: +44 20 7738 4110 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.antislavery.org bavSvebis, axalgazrdobisa da mediis sakiTxebis Semswavleli centri (Centre for the Study of Children, Youth and Media) ganaTlebis instituti, londonis universiteti, 20 Bedford Way LondonWC1H 0AL, UK tel.: +44 207 612 6515 faqsi: +44 207 6126177 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.ccs.online.org.uk/ mediacentre/main.html ChildHope Lector Court, 151 Farmingdon Road, London EC1 3AF,UK tel.: +44 207 833 0868 faqsi: +44 207 833 2500 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.childhopeuk.org masmedia da bavSvTa uflebebi (Children and Armed Conflict Unit) Wivenhoe park, Colchester, CO4 3SQ,UK tel.: +441206 873 483 faqsi: +44 1206 874 026 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.essex.ac.uk/ armedcon Children’s Express Worldwide Exmouth House, 3-11 Pine Street, London, EC1R 0JH, UK tel.: +44 207 833 2577 faqsi: +44 207 278 7722 el.fosta: enqueries@childrensexpress. org internetgverdi: www.childrensexpress.org Childwatch International Research Network P.O. Box 1132 Blindern, #-0317 Oslo, Norway tel.: +47 2285 43 50 faqsi: +47 22 85 50 28 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.childwatch.uio.no koalicia jariskaci bavSvebis gamoyenebis Sesawyvetad (Coalition to Stop the Use of Child Soldiers) 2nd floor 2-12 Pentonville Road London, N! 9FP, UK tel.: +44 20 77 13 27 61 faqsi: +44 20 77 13 27 94 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www. child.soldiers.org 51 bavSvis uflebaTa komiteti (Committee on the Rights of the Child) gaero-s adamianis uflebaTa umaRlesi komisris ofisi, 8-14 Avenue de la Paix12 11 Geneva, Switzerland tel.: +4122917 9000 faqsi: +41 22917 9022 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.unhcrc.ch/html/ menu2/6/crc Concerned for Working Children 303/2 LBShastri Nagar Vimanapura Post, Banaglore 560 017 Kamataka, India tel.: +91 80 5234 611 faqsi: +91 80 52 34 258 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.workingchild.org Defence for Children International Rue de Varembe1. CH-12 11 Geneva 20, Switzerland tel.: +41 22 734 05 58 faqsi: +41 22 740 11 45 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.defence-forchildren.org adreuli asakis bavSvTa departamenti (Early Chidhood Unit) `iunesko~ 7 Place de Fontenoy 75352 Paris 07 SP France tel.: +33 01 45 68 08 12 faqsi: +33 01 45 68 56 27 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.unesco.org/ educatio/educprog/ecf Education International 5 Bd du roi Albert1 (8th floor) B12-10, Brussels, Belgium tel.: +32 2 224 0611 faqsi: +32 2 224 0606 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.ei-ie.org 52 End Child Prostitution, Child Pornography and the trafficking of Children for Sexual Purposes (ECPAT) International 328 Phaya Thai Road, Bangkok 01400 Thailand tel.: +662 215 3388 faqsi: +662 215 8272 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.ecpat.net ltolvilebisa da gadasaxlebaSi myof pirTa evropuli sabWo (European Council for Refugees and Exiles) 103 Worship Street, London, EC2A 2DF, UK tel.: + 44 207 377 7556 faqsi: +44 207 377 7586 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.ecre.org Every Child 4 Bath place, Rivington London EC2A 3DR UK tel.: +44 207 749 2468 faqsi: +44 207 729 8339 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.everychold.org.uk Human Rights Internet 8 York Street, suite 302 Ottawa, Ontario K1N 5S6 Canada tel.: +1 613 789 74 07 faqsi: +1 613 789 7414 el.fosta: [email protected] internetgverdi: hri.ca Human Rights Watch – Children’s Rights Project 350 Fifth Avenue 34th floor New York 10118-3299 USA tel.: +1 212 290 4700 faqsi: +1 212 736 1300 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www. hnw.org/children masmedia da bavSvTa uflebebi bavSvebisa da axalgazrdebisaTvis gankuTvnili filmebis saerTaSoriso centri (International Centre for Films for Children and Young People) 3774 St-Dennis Bureau 200 Montreal QC Canada H2W 2N1 tel.: +1 514 284 9388 faqsi: +1 514 284 0168 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.cffej.com wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti (International Committee of the Red Cross (CRC) Public Information Centre,19 Avenue dela paix, CH 12 02 Geneva, Switzerland tel.: + +41 22 734 60 01 faqsi: +41 22 733 20 57 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.icrc.org Tavisufali profkavSirebis saerTaSoriso konfederacia (International Confederation of Free Trade Unions (ICFTU)) 5 Boulevard du Roi Albert II bte 1 1210 Brussels, Belgium tel.: +32 22 24 0211 faqsi: +32 22 01 58 15 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.icftu.org wiTeli jvrisa da wiTeli naxevarmTvaris sazogadoebebis saerTaSoriso federacia (International Federation of Red Cross And Red Crescent Societies) PO Box 372 CH-1211 Geneva 19, Switzerland tel.: +41 22730 4222 faqsi: +41 22 733 0395 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.irc.org masmedia da bavSvTa uflebebi bavSvis Sromis aRmofxvris saerTaSoriso programa, Sromis saerTaSoriso organizacia (International Programme on the Elimination of Child Labour (IPEC) International Labour Organization) 4, Route des Morillons CH-1211 Geneva, 22 Switzerland tel.: +41 22 799 8181 faqsi: +41 22 799 8771 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.ilo.org/public Save the Children Alliance 2nd floor, Cambridge House 100 Cambridge Grove, London W6OLE UK tel.: +44 208 748 2554 faqsi: +44 208 237 8000 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.savethechildren. net bavSvze Zaladobisa da bavSvis ugulebelyofis Tavidan acilebis saerTaSoriso sazogadoeba (International Society for the Prevention of the Child Abuse and Neglect (ISPCAN)) 25W560 Geneva Road Suite L2C, Carol Stream IL 60 188 USA tel.: +1 630 221 1311 faqsi: +1 630221 1313 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.ispcan.org axalgazrdebis saerTaSoriso fondi (International Youth Foundation) 32 South Side, Suite 500 Baltimore MD21202 USA tel.: +1 410 951 1500 faqsi: +1 410 347 1188 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.iyfnet .org 53 Medzasi (msoflioSi pirveli bavSvTa saelCo) kvlevis centri `inokenti~ www.childrensembassy.org.mk (UNICEF Innocenti Research Centre on Children’s Rights) Piazza SS Annunziata 12 50122 Florence Italy tel.: +39 055 20 330 faqsi: +39 055 24 4817 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.unicef-icdc.org umciresobaTa uflebebis saerTaSoriso jgufi gaero-s adamianis uflebaTa umaRlesi komisari Str.Kosta Novakovski22 a 1000 Skopje, Macedonia tel.: +389 2 46 53 16 faqsi: +389 2 46 39 00 el.fosta: [email protected] internetgverdi: (Minority Rights Group International) 379 Brixton Road, London SSW9 7DE UK tel.: +44 207 978 9498 faqsi: +44 207 738 62 65 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.minorityrights.org quCis bavSvebis saerTaSoriso organizacia (Street Kids International) 38 Camden Street, Suite 201 Toronto M5V 1V1 Canada tel.: +1 416 504 8994 faqsi: +1 416 504 8977 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.streetkids.org Terre des Homme Ruppenkampstrasse 11a, D49-084 Osnabruck, Germany tel.: +49 541 7101-0 faqsi: +49 541 7072 33 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.tdh.de gaero-s bavSvTa fondi (`iunisefi~) (United Nations Children’s Fund (UNICEF)) 3 United Nations Plaza New York NY 10017, USA tel.: +1 212 326 7000 faqsi: +1 212 887 74 65 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.unicef.org/media/ media_fastfacts.html 54`iunisefis~ bavSvis uflebaTa (United Nations High Commisioner for Human Rights (UNHCHR)) 8-14Avenue de la Paix 1211 Geneva 2, Switzerland tel.: +41 22 917 9000 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.ohhcr.org War Child International 5-8 Anglers Lane, London NW5 3DG, UK tel.: +44 207 916 9276 faqsi: +44 207 916 9280 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.warchild.org msoflio banki – bavSvis ganviTareba adreul asakSi (World Bank – Early Child Development) 1818 Hstreet NW Washington DC 20433 USA tel.: +1202 473 1000 faqsi: +1 202 477 6391 internetgverdi: www.worldbank. org?children janmrTelobis msoflio organizacia (World Health Organization) Avenue Appia 20 1211 Geneva 2 Switzerland tel.: +41 22 791 21 11 faqsi: +41 22 791 3111 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.who.int masmedia da bavSvTa uflebebi turizmis msoflio organizacia (World Tourism Organization) Capitan Haya 42 E-28020 Madrid Spain tel.: +34 91 567 8165 faqsi: +34 91 567 8219 el.fosta: omt@ world-tourism.org internetgverdi: www.world-tourism.org 2. masmediis organizaciebi me-19 muxli (Article 19) 6-8 Amvell Street, London EC1R 1 UQ UK tel.: +44 207 278 9292 faqsi: +44 207 278 7660 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.article19.org Jurnalistebis dacvis komiteti (Committee to Protect Journalists) 330 7th Avenue 11th floor New York YK 10001 USA tel.: +1 212 465 1004 faqsi: +1 212 465 9568 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.cpj.org JurnalistTa saerTaSoriso federacia (International Federation of Journalists) IPC_Rezidense Palace Bloc Crue de la Loi 155 B-1040 Brussels, Belgium tel.: +32 2 235 22 00 faqsi: +32 2 235 22 19 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.ifj.org MediaWise Trust (uwin PressWise) 38 Easton Business Centre, Felix Rd, Bristol, BS5 0HE, UK tel.: +44 117 941 5889 faqsi: +44 117 941 5848 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.mediawise.org.uk axalgazrdebis media-qseli evropasa da centralur aziaSi (Young People’s Media Network in Europe and Central Asia (YPMN)) c/o European Centre for Media Competence, Bergstrasse 8 D-45770 Marl, Germany tel.: +49 2365 502480 faqsi: +49 12 125 125 21 981 el.fosta: [email protected] evropis samauwyeblo kavSiri (Eurropean Broadcasting Union) Anciene Route 17 A CH1218 Grand Saconnex, Geneva, Switzerland tel.: +41 22 717 2111 faqsi: +44 22 747 4000 el.fosta: [email protected] internetgverdi: www.ebu.ch `cenzuris indeqsi~ INDEX on Censorship 6-8 Amwell Street, London ec1R 1UQ UK tel.: +44 20 7278 23 13 faqsi: +44 20 72 78 18 78 el.fosta: [email protected] web www.indexonline.org 3. SerCeuli vebgverdebi Advocates for Youth amerikaSi dafuZnebuli sainformacio samsaxuri: axalgazrdebis seqsualuri cxovrebis danayofi www.advocatesforyouth.org/glatq.htm BOES – Childrern’s Rights Across the World mravalenovani linkebi bavSvTa uflebebisa da ganviTarebis organizaciebze www.boes.org Child Helpline International www.childhelplineinternational.org masmedia da bavSvTa uflebebi 55 Children’s House Internews Network linkebi bavSvTa socialuri dacvis eqspertebze ganviTarebad qveynebSi damoukidebeli masmediis mxardamWeri arakomerciuli organizacia www.child-abuse.com?chidhouse Children’s Rights Information Network www.crin.org Dart Centre for Journalizm and Trauma in Europe www.dartcentre.org/europe Defence for Children International www.defence-for-children/org European Union (EU) – Youth Programme mravalenovani axalgazrduli informacia evrokavSirze http://europa.euint/comm/youth/index_ en.html Every Child saerTaSoriso saqvelmoqmedo organizacia, romelic moRvaweobs aRmosavleT evropaSi, balkaneTsa da kavkasiaSi www.everychild.org.uk Human Rights Watch www.hrw.org International News Safety Institute JurnalistTa damcveli arasamTavrobo organizacia www.internews.org Media Activities and Good Ideas by, with and for children (MAGIC) www.unicef.org.magic bavSvebisa da mozardebis problemebze momuSave arasamTavrobo organizaciebi www.ngo.org/links/index/htm Safer Internet Programme internetis usafrTxoebis sakiTxebTan dakavSirebuli evrokavSiris iniciativa www.saferinternet.org/index.asp World Radio Forum www.worldradioforum.org Youth Guardian Services internetze dafuZnebuli daxmarebis programa homoseqsuali da sqesSecvlili axalgazrdebisaTvis www.youth-guard.org www.newssafety.com Internet Watch organizacia, romelic ebrZvis bavSvTa seqsualur eqspluatacias internetis saSualebiT www.ivf.org.uk 56 masmedia da bavSvTa uflebebi
Documenti analoghi
samigracio informaciuli saxelmZRvanelo – germania
SesaZlebeli meti informaciis miReba migraciis
sxvadasxva aspeqtebis Sesaxeb.
qalTa saerTaSoriso dRe
“Guerilla Girls” – feministi mxatvrebisa da aqtivistebis cnobili jgufi, romelic
iumoriT savse posterebisa da teqstebis saSualebiT 1985 wlidan ebrZvis
xelovnebis sferoSi qalTa diskriminacias
14. volfgang amadeus mocarti
pilotirebis I nawilSi gvxvdeba interaqtiuli rubrikebi: `daxate gedi da mibaZe mas moZraobiT~, `daxate nacnobi sakravebi~, `daxate Semodgoma~... aq bavSvebs sruli SemoqmedebiTi Tavisufleba eZlevaT _...
musika 7
musikas esTetikuri aRzrdis sagnebs Soris gansakuTrebuli adgili uWiravs _ mas yvelaze
Zlieri gavlenis moxdena SeuZlia adamianze. musikis zegavleniT adamianis emociuri sfero
mdidrdeba, mas sakuTari d...
na wi li pirveli samoqalaqo sazogadoebis Camoyalibebis istoria da
sazogadoebaSi pirovnebisaTvis dadgenili wesebis dacvasa da im Sedegebze, rac am wesebis ugulebelyofisas iCens Tavs.
filosofos jon lokis (John Locke, 1632-1704) ganmartebiT, sakuTari
interesebis gaT...