vocaboli latino[1]
Transcript
vocaboli latino[1]
NOMI PRIMA DECLINAZIONE Acqua,-ae: acqua Ara,-ae: altare Causa,-ae: causa, motivo Copia,-ae: abbondanza Cura,-ae: preoccupazione, cura, affanno; attenzione Dea,-ae: dea Epistola,-ae: lettera (scritta) Fama,ae: notizia; fama; reputazione Filia,-ae: figlia Fortuna,-ae: sorte; fortuna; sfortuna Fuga,-ae: fuga Gloria,-ae: gloria, prestigio Gratia,-ae: favore, riconoscenza, ringraziamento Iniuria,-ae: ingiustizia, offesa, torto Ira,-ae: ira, sdegno Liberta,-ae: libertà Matrona,matronae: donna sposata Natura,-ae: indole, natura; forma Patrona,-ae: protettrice Pecunia,-ae: denaro, somma di denaro. Poena,-ae: pena, punizione Poeta,-ae: poeta Sagitta,-ae: freccia Serva, -ae: schiava Silva,-ae: selva, bosco Stauta,-ae: statua Sybilla,-ae: sibilla Terra,-ae: terra Umbra,-ae: ombra, spirito (dei morti) Unda,-ae: onda Via,-ae: via, cammino; metodo Victima,-ae: vittima Vita,-ae: vita PLURALIA TANTUM, PRIMA DECLINAZIONE Athenae, -arum: Atene Cannae, -arum: Canne Deliciae, -arum: delizia, piacere Divitiae, -arum: ricchezza Epulae, -arum: banchetto Exequiae, -arum: onori funebri Facetiae, -arum: scherzo, facezie Indutiae, -arum: tregua Insidiae, -arum: imboscata Minae, -arum: minacce Nuptiae, -arum: nozze Syracusae, -arum: Siracusa SIGNIFICATO DIVERSO DAL SINGOLARE AL PLURALE PRIMA DECLIAZIONE Acqua, -ae: acqua Copia, -ae: abbondanza Fortuna, -ae: sorte Littera, -ae: lettera (dell’alfabeto) Opera, -ae: opera, lavoro Vigilia, -ae: veglia, turno di guardia Acquae, -arum: bagni, acque termali Copiae, -arum: truppe, milizie Fortunae, -arum: ricchezze Litterae, -arum: missiva; letteratura Operae, -arum: operai Vigiliae, -arum: sentinelle NOMI SECONDA DECLINAZIONE Amicus, -i: amico Animus, -i: animo, spirito; coraggio Annus, -i: anno, età Bellum, -i: guerra Beneficium, -ii: favore Bonum, -i: (il) bene Caelum, -i: cielo; clima Consilium, -ii: consiglio; saggezza; piano; decisione Deus, -i: dio, divinità Filius, -ii: figlio Imperium, -ii: oridne; potere; comando; regno Locus, -i: luogo, paese; brano Malum, -i: (il) male Modus, -i: misura; ritmo; maniera Oculus, -i: occhio, vista Pelagus, -i: mare Periculum, -i: pericolo, rischio Populus, -i: popolo Regnum, -i: regno Signum, -i: segnale; statua; insegna Verbum, -i: parola; frase; discorso Vir, viri: uomo; marito; eroe Virus, -i: veleno Vitium, -ii: vizio; difetto; colpa Vulgus, -i: volgo Aevum, -i: epoca, età Ager,agri: campo Augurium, -ii: divinazione, profezia Aurum, -i: oro Auspicium, -ii: auspicio, presagio Avus,avi: nonno Dominus, -i: padrone, signore Equus, -i: cavallo Exemplum, i: esempio, modello Fatum, -i: fato, destino, predizione Futurum, -i: futuro Ingenium, -ii: intelligenza Legatus, -i: ambasciatore Mundus, -i: mondo Nummus, -i: moneta Oraculum, ii: oracolo Praesagium, -ii: presagio Propinqui,propinquorum: parenti Puer, -i: ragazzo Sacrificium, -ii: sacrificio Socer,soceri: suocero Socius, -ii: alleato Telum, -i: giavellotto, freccia Vaticinium, -ii: predizione PLURALIA TANTUM SECONDA DECLINAZIONE Argi, -orum: Argo Arma, -orum: armi, truppe Cibaria, -orum: viveri, cibo Delphi, -orum: Delfi Hiberna, -orum: accampamento invernale Liberi, -orum: figli Pompeii, -orum: Pompei Spolia, -orum: spoglie, bottino di guerra SIGNIFICATO DIVERSO DAL SINGOLARE AL PLURALE SECONDA DECLIAZIONE Auxilium, -ii: aiuto Bonum, -i: bene Castrum, -i: castello, città fortificata Hortus, -i: orto Impedimentum, i: ostacolo Ludus, -i: gioco, scuola Auxilia, -orum: truppe ausiliare Bona, -orum: beni, ricchezze Castra, -orum: accampamento Horti, -orum: giardini Impedimenta, -orum: bagagli Ludi, -orum: spettacoli, gare NOMI TERZA DECLINAZIONE Aetas, aetatis: età; vita; giovinezza Amnis, amnis: fiume, torrente Animal,animalis: animale, essere vivente Amor,amoris: amore, effetto Auctor, auctoris: autore; promotore Auxilium, -i: aiuto, sostegno Bos, bovis: bue, mucca Caput, capitis: capo; origine; cima; vita Carmen, carminis: poesia, carme; canto Caro, carnis: carne Civis, civis: cittadino Civitas,civitatis: città, stato, popolazione Classis, classis: flotta; prima classe dei cittadini Consul,consulis: console Corpus, corporis: corpo Crimen, criminis: accusa; crimine, colpa, delitto Dolor,doloris: dolore, sofferenza Dux,ducis: comandante, guida Eques,equitis: cavaliere Femur, femoris: femore, coscia Flumen, fluminis: fiume Frater,fratris: fratello Gens,gentis: casato, popolo, gente, stirpe Genus, generis: genere; nascita; specie; modo Homo,hominis: uomo, persona Hostis,hostis: nemico Iecur, iecoris: fegato Ignis,ignis: fuoco, fiaccola Iter, itineris: viaggio, marcia Iugerum, iugeri: iugero Iuppiter, Iovis: Giove, Zeus Ius, iuris: diritto; legalità Iuvenis, iuvenis: (il) giovane Labor/laboris: fatica, opera Legio,legionis: legione Lex,legis: legge, norma Liberi,liberorum: figli (in generale) Libertas, libertatis: libertà Litus, litoris: costa Lux, lucis: luce Maiores,maiorum: antenati Mare, maris: mare Mater,matris: madre, radice Mens,mentis: mente, anima, opinione, intelletto Miles,militis: soldato Mors,mortis: mortefine Mos,moris: costume, usanza, tradizione Neapolis, Neapolis: Napoli Nepos,nepotis: nipote (maschio) Nomen, nominis: nome; titolo; fama Nox,noctis: notte, tenebre Ops, opis: possibilità; aiuto al pl: potere; truppe; ricchezza Opus, operis: opera, lavoro, fatica Os, oris: bocca; volto; viso Ovis, ovis: pecora Parentes,parentum/ium: genitori Pars,partis: parte, settore Pater,patris: padre, capofamiglia pl:senatori Pax, pacis: pace Plebs, plebis: plebe Princeps, principis: responsabile, capo; sovrano Puppis, puppis: poppa Ratios,rationis: calcolo, ragione, metodo, modo Rex/regis: re, sovrano Sanguis, sanguinis: sangue; strage Sapiens, sapientis: saggio, sapiente Scelus, sceleris: delitto; sciagura Sermo, sermonis: discorso, predica Sidus, sideris: stella Sitis, sitis: sete Soror,sororis: sorella Sus, suis: maiale, scrofa Tempus, temporis: tempo Tiberis, Tiberis: Tevere Tussis, tussis: tosse Urbs,urbis: città Uxor,uxoris: moglie Vas, vasis: vaso Virtus,virtutis: virtù, valore, coraggio Vis, roboris: violenza al pl: forze militari Coluptas, voluptatis: piacere; gioia; passione Vulnus,vulneris: ferita Vox, vocis: voce, espressione, parola; suono SINGULARIA TANTUM PLURALIA TANTUM Aes alienum, aeris alieni: debiti Supellex, supellectilis: suppellettili Ver, veris: primavera Vesper, vesperis: sera Alpes, -ium: Alpi Fores, -ium: porta (a due battenti) Manes, -ium: Mani (spiriti dei morti) Moenia, -ium: mura, cinta muraria Optimates, -(i)um: ottimati (aristocratici) SIGNIFICATO DIVERSO DAL SINGOLARE AL PLURALE TERZA DECLIAZIONE Aedis, -is: tempio Facultas, -atis: facoltà, possibilità Finis, -is: confine; fine Ops, opis: aiuto; forza Pars, partis: parte Sal, salis: sale Aedes, -ium: casa Facultates, -ium: sostanze Fines, -ium: territorio Opes, opum: ricchezze; forze militari Partes, -ium: partiti, fazioni Sales, -ium: arguzie, facezie NOMI QUARTA DECLINAZIONE Arcus, -us: arco Casus, -us: caduta; morte; disgrazia; caso Cornu, -us: corno, estremità Currus, -us: cocchio; carro trionfale Domus, -us: casa, dimora; patria Equitatus, -us: cavalleria Exercitus, -us: esercito Fluctus, -us: flutto, onda; agitazione Hortatu ducis: per esortazione del comandante Iussu consolis: per ordine del console Lacus, -us: lago Metus, -us: timore, paura Minor/Maior natu: minore/maggiore d’età Quercus, -us: quercia Sinus, -us: piega; veste; seno; golfo; cavità Specus, -us: spelonca NOMI QUINTA DECLINAZIONE Acies, -ei: filo; punta; vista; esercito schierato, schieramento; schiera Dies, -ei: giorno; termine; data Facies, -ei: forza; apparenza Fides, -ei: fiducia, lealtà; fede Pernicies, -ei: rovina; danno; distruzione Res, -ei: cosa; fatto; situazione Species, -ei: aspetto Spes, -ei: speranza; aspettativa CONGIUNZIONI E AVVERBI Autem: invece, d’altra parte Etiam, Quoque: anche Non solum…. sed etiam: non solo…. ma anche Interdum: talvolta, talora Non, Haud: non Semper: sempre Eteniam, nam: infatti, poiché Igitur: Dunque, quindi At, Sed: ma Deinde, Postea: poi, successivamente, dopo, in seguito Et, Atque, Ac, -que: e, sia Nec, Neque: e non, né Ita, sic: così Saepe: spesso Enim: infatti Iam: già, ormai Itaque, ergo: dunque, pertanto, perciò Tamen: tuttavia Olim: una volta Vel: o, oppure Aut… aut: o… o Igitur: dunque, quindi Adhuc: finora Celeriter: velocemente, celermente Certe: sicuramente, in ogni caso Diu: a lungo Fortiter: fortemente Graviter: gravemente Inde: di là; poi Longe: lontano; di gran lunga Magis: (di) più, maggiormente Modo: ora; solamente Multo, multum: molto Nunc: ora, adesso Parum: poco Quidem: certamente Sapienter: saggiamente, intelligentemente Satis: abbastanza Simul: contemporaneamente; insieme Strenue: valorosamente Tam: tanto Tantum: tanto,talmente Velut: come; come se AGGETTIVI PRONOMINALI Alius,alia,aliud: un altro (fra molti) Alter,altera,alterum: l’altro (fra due) Neuter,-tra,-trum: nessuno dei due Nullus,-a,-um: nessuno Solus,-a,-um: solo Totus,-a,-um: tutto (nel suo insieme) Ullus,-a,-um: alcuno Unus,-a,-um: unico, uno,uno solo Uter?,Utra?,Utrum?: quale dei due? VERBI Absum, -es, afui (e abfui), abesse: essere lontano, distare Adsum, -es, adfui (e affui), adesse: essere vicino, trovarsi, essere presente Ago, -is, egi, actum,-ĕre: fare; spingere Audio, -is, -ivi, -itum, -ire: udire Capio, -is, cepi, captum, -ĕre: prendere; catturare Cognosco, -is, cognovi, cognitum, -ĕre: conoscere; sapere Cogo, -is, coegi, coactum, -ĕre: constringere; riunire Credo, -is, credidi, creditum, -ĕre: credere, giudicare Cupio, -is, cupī(v)i, cupītum, -ĕre: desiderare intensamente, bramare Debeo, -es: debui, debitum, -ēre: dovere Desum, -es, defui, deesse: mancare, venire meno Dico, -is, dixi, dictum, -ĕre: dire, parlare; narrare Do, -as, dedi, datum, -are: dare, conferire Duco, -is, duxi, ductum, -ĕre: condurre, guidare Facio, -is, feci, factum, -ĕre: fare Fugio, -is, fugi, fugitum, -ĕre: fuggire Gero, -is, gessi, gestum, -ĕre: portare; fare, compiere: sostenere Habeo, -es, habui, habitum, -ēre: avere; ritenere Iacio, -is, ieci, iactum, -ĕre: scagliare, gettare Insum, -es, fui in, inesse: esser dentro, esserci Intersum, -es, interfui, interesse: partecipare, essere in mezzo, intercorrere Iubeo, -es, iussi, iussum, -ēre: ordinare, dare ordini Iuvo, -as, iuvi, iutum, -are: aiutare; giovare Laudo, -as, -avi, -atum, -are: lodare Lego, -is, legi, lectum, -ĕre: leggere Licet, licuit/ licitum est, -ēre: è lecito Mitto, -is, misi, missum, -ĕre: mandare Moneo, -es, monui, monitum, -ēre: esortare Moveo, -es, movi, motum, -ēre: muovere, spingere Obsum, -es, obfui, obesse: nuocere, danneggiare, essere di ostacolo Pervenio, -is, perveni, perventum, -ire: giungere Peto, -is, peti(v)i, petitum, -ĕre: chiedere; cercare Pono, -is, posui, positum, -ĕre: porre, collocare Possum, potes, potui, posse: essere in grado di Praesum, -es, praefui, praeesse: essere a capo, presiedere, guidare Prohibeo, -es, prohibui, prohibitum, -ēre: proibire Prosum, prodes, profui, prodesse: essere utile Puto, -as, putavi, putatum, -are: pensare, ritenere Quaero, -is, quaesi(v)i, quaesitum, -ĕre: domandare, interrogare; richiedere Rapio, -is, rapūi, raptum, -ĕre: rapire, portare via Reddo, -is, reddidi, redditum, -ĕre: restituire Relinquo, -is, relinqui, relictum, -ĕre: lasciare, abbandonare Scio, -is, scivi, scitum, -ire: sapere, conoscere Sto, -as, steti, statum, -are: stare, rimanere Subsum, -es, (fui sub o subfui), subesse: sottostare, essere sotto, essere soggetto Sum, es, fui, esse: essere Supersum, -es, superfui, superesse: sopravvivere, salvarsi, essere superstite; essere superfluo Teneo, -es, tenui, tentum, -ēre: tenere, mantenere Timeo, -es, timui, -ēre: temere Venio, -is, veni, ventum, -ire: venire Video, -es, vidi, visum, -ēre: vedere Vinco, -is, vici, victum, -ĕre: vincere, superare Vivo, -is, vixi, victum, -ĕre: vivere Voco, -as, vocavi, vocatum, -are: chiamare, invocare AGGETTIVI DI PRIMA CLASSE Aeternus,-a,-um: eterna Alienus,-a -um: altrui, di altri; Altus,-a, -um : alta Bonus,-a,-um: buona Certus,-a,-um: certa,sicura Clarus,-a,-um: famosa,illustre; chiara Dignus,-a,-um: degna Humanus,-a,-um: amabile Longus,-a,-um: lunga,estesa Magnus,-a,-um: grande;importante Malus,-a-um: cattiva,malvagia; brutta Multus,-a,-um: numerosa; molta Noster, nostra, nostrum : nostra Novus,-a,-um: nuova,recentemente Parvus,-a,-um: piccola Suus,-a,-um: sua Tantus,-a,-um: tanta,tanto grande Tuus,-a,-um: tua Vester, vestra, vestrum: vostra Beatus,-a,-um: sereno,beato Captivus,-a,-um: preso,prigioniero,catturato Cunctus,-a,-um: tutto quanto;ogni Diversus,-a,-um: volto in direzioni opposte Durus,-a,-um: duro, resistente;rozzo Gratus,-a,-um: gradito,piacevole,grato Honestus,-a,-um: onesto, onorato Inferus,-a,-um: basso inferiore. Al pl. Gli dei infernali Ingratus,-a,-um: ingrato, spiacevole Iucundus,-a,-um: piacevole,gradito;lieto Laetus,-a,-um: lieto,sereno,felice Liber,-era,-erum: libero; indipendente Paucus,-a,-um: poco,poco numeroso Publicus,-a,- um: pubblico,ufficiale Saevus,-a,-um: feroce,crudele,spietato Tutus,-a,-um: sicuro, protetto Ultimus,-a,-um: il più lontano Verus,-a,-um: vero,sincero; attendibile Aeger,-gra,-grum: malato,triste Aequus,-a,-um: equo,giusto,uniforme Ater,atra ,atrum: nero,scuro Aureus,-a,-um: dorato, d’oro Rapidus,-a,-um: rapido,veloce;impetuoso Reliquus,-a,-um: rimanente,restante Stultus,-a,-um: stolto,sciocco Vivus,-a,-um: vivo, vitale Falsus,-a,-um: falso Impius,-a,-um: empio Incertus,-a,-um: incerto,pericoloso Infestus,-a,-um: ostile,minaccioso Perpetuus,-a,-um: perpetuo, eterno Plenus,-a,-um: pieno,ricco Propius,-a,-um: proprio Pulcher,-chra,-chrum: bello Tacitus,-a,-um: tacito,silenzioso,segreto Aptus,-a,-um: adatto,idoneo Doctus,-a,-um: colto,istruito,dotto Dubius,-a,-um: incerto, dubbioso,indeciso Formosus,-a,-um: bello,splendido Humanus,-a,-um: umano;gentile; educato;colto Inimicus,-a,-um: nemico;avversario,dannoso Nimius,-a,-um: eccessivo,troppo Primus,-a,-um: primo;principale Carus,-a,-um: caro,costoso; amato Divinus,-a,-um: divino;meraviglioso AGGETTIVI SECONDA CLASSE Acer, acris, acre: acuto, pungente Brevis, -e: brece; basso; stretto Celeber, celebris, celebre: affollato; frequente Celer, celeris, celere: celere, veloce; precipitoso Civilis, -e: civile; politico Communis, -e: comune, pubblico Difficilis, -e: difficile, impegnativo Dives, divitis: ricco Dulcis, -e: dolce; gradito; amabile Facilis, -e: facile, semplice; di poca importanza Felix, felicis: fortunato; felice; favorevole Ferox, ferocis: feroce, crudele Fortis, -e: forte; coraggioso, tenace Gravis, -e: grave; pesante; severo Humilis, -e: basso; umile; modesto Ingens, ingentis: ingente, numeroso; vasto Levis, -e: leggere; agile Mollis, -e: molle, flessibile Nobilis, -e: noto, celebre; nobile Omnis, -e: ogni, ciascuno Par, paris: uguale; pari; equivalente Potens, potentis: potente, autorevole Satis (indeclinabile) : sufficiente Similis, -e: simile Talis, -e: tale; simile Tenuis, -e: tenue, sottile, leggero Tristis, -e: triste, mesto; tetro Turpis, -e: vergognoso, infame Utilis, -e: utile, vantaggioso Vetus, veteris: antico, vecchio
Documenti analoghi
Verbum - corso di latino per prima liceo quarta ginnasio
ve ne sono molteplici; in secondo luogo, ciascuna valenza logica esprime FUNZIONI LOGICHE
DISTINTIVE, cioè uniche e differenti le une dalle altre.
Occorre studiare benissimo le valenze logiche del ...