112 (1.20 MiB)
Transcript
112 (1.20 MiB)
nr. 112, annada 10, glion, settember 03, pretsch frs. 45.–/onn il proxim puntissimo è: cumpost fin da redacziun per il nr. 113: 11 settember 03 Punts 113 cumpara entschatta october 03 INFOS INTERNS dal team da Punts 03 Lifestyle sen la pizza Lavar la damaun baud. Sa trair mez durmantà si per la pizza. Finalmain er il sulegl che sa dasda. Tge sentiment dad esser sisur! E suenter puspe la medema via en giu… In raquint da Christof Mareischen. 04 Ei tila in vent Ils geniturs dad Ursin Lutz èn ils ustiers da l’ospizi sin il pass Lucmagn. Uschia ha Ursin passantà bler temp là ed è creschì si en dus munds. In rapport persunal. 05 Nic Ripz – ün artist cun corp ed orma In raquint d’in rebell, d’in dissegnadur da skate – e snowboard e d’intgin che sa viver. Da Mevina Feuerstein. 06 Digl pasterner al guardian Corsin Kofler ha fatg l’emprendissadi sco pasterner ed ussa è’l a Roma sco guardian papal. A Gianna Sonder ha el tradì sco ch’ins viva en servetsch dal papa. 07 Betg in um? L’unifurma da militar è out! L’alternativa sa numna servetsch civil. Rafael Camenisch preschenta fatgs e perspectivas. 08 Fugir el mund ni embratschar igl entir mund? La giuventetgna dad ozendi tschertga fitg bleras chaussas – ma emblida magari da star tar sasez. Pertge che quai è uschea raquinta Maurus Blumenthal. 08 In viedi Ina poesia da Pia Valär. 10 Coco Chanel – innovatura ed icona Mintgin enconuscha l’uscheditg "pitschen nair" ed il parfum "Chanel No. 5" è enconuschent en tut il mund. Tgi è la dunna ch’ha midà il stil da vita da tantas dunnas da differentas generaziuns? In pèr scleriments da Fadrina Hofmann. 12 Veiver da l’oter mang digl mond Quai è natiralmain tut auter che tar nus! Il clima, la cuntrada e la glieud – tut è auter. U forsa tuttina betg? Da Gianna Sonder. 12 hm... Conradin Klaiss, l’ex – caporedactur da la Surselva, studegia musica en la Nova Zelandia. Tge pensa el? Tge muvainta el? 14 La schibetta dal mais: Cléan – "Universal Language" 14 Film dal mais: "Achtung, fertig, Charlie!" 15 Impressum LIFESTYLE da Rafael Camenisch Trais mais en l’Australia. In servetsch social en l’America dal sid. In’emna sin las Balearas. In Bungy Jump. Ina proxima festa. Tschertgar in job sin temp. Parter in’abitaziun cun amitgs. Tschertgar il cletg, la cuntentientscha. Esser giuven. Adrenalin. Alcohol. Il kick. Cannabis. L’Open air. L’amur. Viagiar. Ina prisa esoterica. Magari in zichel sco en ils sessanta, magari in zichel scort sc’in cumpogn universal – ina persuna giuvna d’ozendi. Magari ni l’in ni l’auter. Forsa giascha là la differenza tranter ozendi ed auters temps, en quest "forsa". Pertge: La Miss Svizra va sturna cun auto, ils presidents fan guerras senza motivs, ils economs èn responsabels per la globalisaziun (u er betg), il Grischun festivescha a Turitg. Temas sempers… ed insumma: Cuntent poss jau be daventar tut sul. Lifestyle. Tge è segir? Il Heimat Feeling? Mes quatter mirs? Ils condoms rumantschs? Kino. Playstation. DVD. Las Punts. Musica. l Blick. L’excess. La baselgia. Nagut è nov. Pauc è franc. La moda da viver dad ozendi è marcada dal tschertgar – cunfins, ses plaz, sa sez, quai che ans plascha. E perquai lain forsa dar raschun al Ben Harper: "Sometimes you just have to walk away." U tuttina al grond filosof tudestg Immanuel Kant che ha scrit ovras enorm impurtantas pertutgant la filosofia dal stadi – senza quasi ina giada avair bandunà ses Königsberg. Forsa. I resta be da sperar che questas Punts as plaschian, chars lectur e charas lecturas. LIFESTYLE SEN LA PIZZA da Christoph Mareischen Gist cura tg’ia sung aint igl pi bel semi am desda igl tschivlem d‘en’oura. Ia derv igls mies îgls durmantos e vei tgi gl’è anc stgeir ainten tgombra e tgi nign n’è anc lavo. A mè vign andamaint tg‘ia vess da lavar planget per eir a ma parager pigl de suandont. Nous lagn eir oz sen en piz e perchegl stuainsa neir bod or dallas plemas. Plemas ins na sogl ansasez betg deir a chegl, gl’è ena cuverta tipica dallas hettas digl club alpin svizzer, chegl vot deir ena cuverta da langa. Plang planget vignan notiers las ampremas testas durmantadas e bagnspert dattigl travagl ainten tgombra, betg tots on paragea igl lascher gio ier seira, els ston ossa far prescha. Ia va gio pront tot e siva tg’ia sung ma tratg aint vigna ad ansolver per esser ferm pigl de vegnent. Davant hetta sa paregian tots per parteir e siva da spitgier er segl davos tgi ò anc gia da far giu tgotschas ans mattainsa sen veia. Nign da chels diesch dels tgi passan ossa vease aint igl stgeir è propa gio dasdo e blers von a pè cun la gleisch digl front per ansomma veir ensatge ainten la stgirainta notg. Cun eir sur la neiv freida sainta angal la ramour dallas minas sot las pels ed uscheia tedla sen chella scu schi fiss ena melodia. Igl è mecta freid e blers sfrouschan igls mangs e speran tg’igl suglegl leva bagnspert per scaldar igls noss corps. Er ia sper da pudeir ma scaldar cugl ageid digl suglegl pero er da pudeir galdeir ena vista magnifica sen la cuntrada. Gio en’oura giainsa ossa a pè e planget tots tgi steidan las gleischs, i antscheva a neir cler ed ins vei las siluettas dallas otras persungas e la structura digls pizs. Nous lagn anc far nigna pôssa schi dei tgi n’è betg cler, uscheia trottainsa anavant e galdign l’atmosfera speziala digl far de. Igl tschiel ò scu amprem en zichel calour, all‘antschatta en violet stgeir tgi sa meida an en blo tgi para gliunsch davent. Tot las otras parts dalla cuntrada èn anc adegna an en greisch sainza tg’ins vassess propa dretg ensatge. Ins na so mai propa deir cura tgi vign cler. Tottaneneda vogl fitg spert ed igls amprems radis totgan igls pi ots pizs ed ins so disfranztger las calours. I na vo betg dei ed er nous tschiffagn l’egn u l’oter radi tgi regala en bel tgodign. Gio tgi ischans ias a pè gio daple tgi dus ouras, faschainsa l’amprema pôssa e galdign igl cler dalla dumang. Siva dalla pôssa ans mattainsa puspe sen viada e dalunga tgappainsa tgod e stuagn trer or ensatge per betg sivar mengia fitg. Siva varsaquantas ouras tgodas e strantgas rivainsa segl piz ed ischans fitg cuntaints dad esser sensom. Ossa vogl angiu e la concentraziun dad egn e mintgign è dumandada venavant. Tots pon anc bagn avonda e nous turnagn siva l’egna u l’otra tgimirola ainten la neiv ainten hetta. Igl sivamezde passaintan blers cun far en cuc, liger en codesch e dar dalla baita, oters stattan a suglegl e tgappan giu ena dètga barsada anfignen la seira ed ia dung a tgertas. Cunter seira, cura tg’igl suglegl sa zoppa plang a plang davos igls creppels, antschevigl a neir pi freid ed igls alpinists von a tgod ainten steiva. Tots tgi spetgan cun gronda tensiun segl cotschen dalla seira e puspe scu la dumang ins na sogl betg propa deir cura tgi antscheva a far stgeir. Tottaneneda vign igl tschiel oransch e siva cotschen. El vign adegna pi stgeir e pi ferm uscheia tg’ins crei tg’igls pizs ardan, pero vogl puspe spert digl cotschen tigl neir ed igls ples na fon betg ple lungas e sa mettan a durmeir cun la saveida tgi dumang darogl en belezza de. 03 EI TILA IN VENT dad Ursin Lutz Cun in tec luschezia astg’jeu pretender da memez ch’jeu hagi passentau in'affonza zun interessanta. Jeu sun numnadamein carschius si en dus loghens: ils unviarns passentel a Rabius e duront las vacanzas da stad habiteschel mintgamai sil Pass Lucmagn, nua ch’il Grischun dat il maun al Tessin. Quei per il motiv che mes geniturs ein proprietaris ed ustiers dil hotel che sesanfla sigl ault dil pass. Empau pli specials ei il temps staus nua che la sesiun da stad surtagliava il temps da scola. Il hotel arveva gia avon las vacanzas da stad ed igl atun entscheveva la scola avon che l’ustria serrava. Aschia mavan nus affons mintgaton suenter scola aunc sil Lucmagn per passentar leu la sera. Pli savens denton partevan miu bab e mia mumma ils pensums da geniturs ed ustiers per mirar da nus affons a Rabius. La sera suenter scola spitgava la mumma gia sin nus a casa per survigilar ils pensums, per far tscheina e secapescha per metter nus a letg. Sin miezdi fageva lu mintgamai il bab gentar. Jeu stoi accentuar ch’els han capiu ei fetg bein da metter quels dus menaschis sut ina capetscha. Damai ch’jeu sun il giuven e mes fargliuns sescolavan gia ordeifer ha ei dau enqual midada per mei els davos onns da scola obligatoris e suenter lu duront il gimnasi. Ina libertad infinita Jeu sun vegnius el deletg dad ina libertad che pareva savens infinita. Duront l’jamna habitavel pli u meins persuls a Rabius. Schegie ch’il recept senumnava savens Findus, han ils emprems experiments cun macruns ed ovs barsai giu liug en quels onns. Gia da pign ensi mavel mintgamai cun mes fargliuns e cun sac e pac sil Pass Lucmagn per segidar nua ch’jeu pudevel. Sco che nus havevan empriu empau tudestg e las empremas buccadas talian, fagevan nus savens ir il kiosk da souvenirs e dultschergnems. Las empremas stads vesevan nus sur il spurtegl ora mo cun star sin peis sin ina sutga. Al Pass Lucmagn engraziel jeu era miu interess per ils lungatgs. Baul sundel vegnius en contact cun talian ed era spagnol, gliez entras in da nos luvrers spagnols. In tec in stroli… Buca mo la libertad d’astgar esser tut persuls a casa ei enzatgei tut aparti – era crescher si en in hotel ei fetg variont. Cun in miez onn haiel passentau l’emprema stad sil Lucmagn. Cu ei marschava il pli bia sesevel jeu savens en miu sez d’affons per observar igl entir menaschi ord la distanza. La proxima stad denton havevel empriu da star sin mias atgnas combas, mavel jeu gia persunalmein cun ina cazzetta da barsar enta maun tier la cuschiniera per empustar mes ovs en pieun. Dallas proximas stads san mes geniturs ed auters commembers dil persunal che lavuran gia gleiti 20 onns tier nus buca mo da raquintar legreivlas caussas. Savens vegnel tratgs si ch’jeu mavi sin la frestgera da bubrondas e grevi ora la buca duront che tuts havevan da far ils mauns pleins, secapescha cugl intent da contonscher attenziun, quei che reusseva a mi detg savens. Era ina da mias autras tacticas preferidas haiel svilupau en quei temps, numnadamein quella da buca curdar si ed aschia mitschar dalla lavur. Beinspert haiel lu saviu surprender ina plazza da stad el hotel, all’entschatta en kiosk, pli tard sundel segidaus empau davos il buffet ed actualmein lavurel sco camerier. Ins vesa buc el Enzatgei tut special pil Pass Lucmagn ei il vent. Ei dat strusch in di ch’el sefa buca veseivels sillas pastiras ni ch’el lai undular levamein il lag. En tut quels onns eis el staus in fideivel cumpogn da viadi ed adina cu jeu mo patratgel vid tut quels eveniments sil Lucmagn sentel in frestg vent che streha mia pial – magari pli bufatg e magari empau pli ferm. NIC RIPZ – ÜN ARTIST CUN CORP ED ORMA ÜN RAQUINT D’ÜN REBEL, DISEGNADUR DA SKATE- E SNOWBOARDS, D’ÜN CHI SO VIVER da Mevina Feuerstein Nic Ripz ho 32 ans, chavels cotschnischems, viva illa chesa la pü speciela süsom Scuol, es sto già dapertuot e viva da sieus disegns. Già da pitschen è’l gnieu a savair quaunt dür cha que es da surviver sün quist muond, ma el nun ho mê do sü la spraunza. El es üna persuna unica, uschè scu sieu möd da viver. Eau d’he gieu la furtüna da gnir a savair dapü da la vita da Nic. Cò es que ch’el m’ho quinto: "Lifestyle es per me da vzair que cha s’ho, esser cuntaint cun que e cun se svess, pruver da viver ils sömmis e d’esser a se svess. Eau d’he adüna già vulieu dvanter artist. Eau sun naschieu cun ün dun speciel, ed eau d’he adüna savieu ch’eau il d’he. Eau disegnaiva adüna sün mürs e paraids, our da spür dalet. Già da pitschen vivaivi in ün möd speciel: Mieus genituors haun adüna darcho fat müdeda. Mieu bap lavuraiva tar IBM, la firma da computers, ma nus dschaivans adüna be "I’ve Been Moved", que chi voul dir "eau sun gnieu transpurto". A d’eira curius da ster dapü cu ses mais al listess lö. Eau d’he frequento circa 20 differentas scoulas. A d’eira bun scha nu’s vaiva gugent quel lö inua cha’s d’eira güst, ma scha que plaschaiva, nu’s giaiva davent uschè gugent. Amihs d’heja adüna chatto svelt, e cun que ch’eau gniva adüna darcho a cugnuoscher glieud differenta savaivi cu ch’eau am vaiva da cumporter. Mia mamma vaiva gugent chesas ün pô melmantgnidas. Fin al di cha vains darcho fat müdeda d’eiran las chesas darcho bellas e cumadedas. Mieus genituors d’eiran ils pü grands hippies. In garascha haune fümo erva e tadlo musica… Els nu d’eiran neir insomma na severs. Cur ch’eau vaiv nouv ans d’heja survgnieu ün stipendi per ir a la UCLA, üna fich cuntschainta universited in California. Eau nu sun però lura ieu, perche cha mia vita s’ho müdeda cumplettamaing traunter quel temp e’l temp ch’eau vess lura pudieu ir a l’universited. Üna vouta d’heja pudieu piglier part ad ün proget cun Charles M. Schulz, il disegnadur da Snoopy. Eau d’eira var 20 ans pü giuven cu tuot ils oters. La scoula obligatorica suni rivo da fer sainza problems eir scha la roba cha vaiva da fer nu m’interessaiva insomma na ed eau nu d’he imprains ünguotta. Mieus genituors nu vulaivan ch’eau fatscha qualchosa cun art, que d’eira per els be ün hobbi. Els vessan gieu gugent ch’eau chamina intuorn cun bels tschops e’m cumporta scu ün hom da vaglia, ma eau nu vaiv vöglia da que. Cun 16 m’haune dit da tscherner: viver suot lur tet e cun lur reglas, u ir e pruver da surviver. Eau d’he vulieu esser ün artist, independent, fümer erva e baiver alcohol ed ir cul skateboard, e cun que d’heja tschernieu la seguonda varianta, mieu stil da viver, mieu "lifestyle". Eau d’he fat ün cuors al college d’art chi vess düro quatter ans in ün an. Quel an sun mieus chavels dvantos grischs perche ch’eau vaiva uschè ün stress. Zieva quel an vaivi il bsögn d’ir pel muond. Il prüm suni be viagio in Australia, lura d’heja decis d’ir eir in Europa. La glieud europeauna ho dapü gust ed interess vi da l’art, els la predschan dapü. In mincha cas nu vaivi mê da laver plats u servir scu cha oters faun scha viagian sainza raps. Dapertuot d’heja savieu druver mieu talent e guadagner raps cun que. In Ingialterra per exaimpel d’heja fat graffitis per üna butia da surfer, oters haun vis que e dumando sch’eau nu decoress eir lur butias. Uschè es que ieu inavaunt. Eir a San Francisco suni ieu da porta a porta tar las firmas da skateboards, e zieva 2-3 voutas d’heja gieu la lavur e d’he pudieu skizzer e pittürer skateboards. Avaunt ün pêr ans d’eiri directer da Northwave in Italia e d’he lavuro insembel cun mieu vegl collega Dani Kiwi Meier. El m’ho invido a sia nozza in Val Sinestra. Daspö lo suni adüna darcho gnieu in Engiadina, que a’m plescha fich bain, ed ir cull’assa a’s po sün fich bunas pistas. La mentalited da la glieud a’m plescha stupend. Uossa vivi cò a Scuol, d’he mi’egna firma cul nom "A New Day" cun tschaunt a San Gal e lavur per differents cliaints. Eau nu d’he üna rutina speciela. Cun que ch’eau d’he termins ch’eau d’he da tgnair aint cun der giò mias lavurs, lavuri minchataunt quatter dis a l’inlungia sainza durmir, sainza manger (per nu gnir staungel), e baiv liters da Red Bull e cafè. La creativited stu lura simplamaing esser cò sainza ch’eau d’hegia temp da spetter l’inspiraziun. Oters dis possi giodair la vita, ster a sulagl, fer pachific. Tscherta glieud nun inclegia mieu möd da viver e craja cha mia lavur nu saja seriusa. Invezza nu saune quaunt temp ch’eau dun per disegner e ch’eau guadagn mieus raps scu oters eir. Pel mumaint stögli prodüer que chi’s venda. Cur ch’eau sun artist nu m’interessa que cha’ls oters pensan, lo fatschi que chi’m plescha. Ma eir scu artist as stu vzair aint la realited ad ün tschert punct. Eau vögl natürelmaing eir marider ed avair iffaunts. Que tuocha tar mieu sömmi. Eau d’he realiso cha esser artist es bel e bun, ma be uschè löntch cha s’ho ün tet sur il cho. Eir artists drouvan ün dachesa ed ün pô stabilited illa vita." 05 DIGL PASTERNER AGL GUARDIAN da Gianna Sonder Corsin Kofler è partia avant dus meis e mez per Roma per antrar ainten la guardia papala. El ò 20 onns ed è carschia se a Riom cun igls sies genitours e dus frars. Gl’onn passo ò el fitto igl sies amprendissadi scu pasterner. Scu ins veivigl ainten la caleira actuala a Roma? Igl mument ègl mecta tgod ed ins ò dei da sa disar vedlonder. Ma igl mender ègl durant igl sarvetsch, cun chella umiditad vetiers ins siva spert. Pertge ist ta decidia dad eir tar la guardia papala svizzra? Per chegl m’interessava gio da pitschen anse, pero ma decidia vaia pir avant en mez onn dad eir a Roma. Fast la tia lavour momentana cun persvasiun (religiousa)? La religiun è cò franc da gronda muntada, ma tigl sarvetsch vign an amprema lengia vurdo fitg sen la precisiun dalla lavour tg’ins fò. Correspondigl tgi vusoters vez dad esser pronts da mureir pigl papa? Ea, chegl corresponda. Mintg’onn igls 6 da matg vagn nous igl seramaint e lò angirainsa tgi dettans ve la veta pigl papa schi fiss basigns. Scu passaintas igls deis? Nous luvragn an tact da treis deis. I luvragn dus deis tranter otg e diesch ouras an de ed igl terz de vainsa liber, schi vign navot tranteraint scu per exaimpel ena messa u audienza sen la plazza vainsa dad eir an sarvetsch. Igl amprem onn ins ògl anc en’oura taliang. At plai igl stil da veiver scu guardian papal migler tgi scu pasterner? Igl è ensatge oter tgi esser pasterner. Ins lavoura dad otras ouras ed an en oter tact, ma da luvrar egl er a cò, ed igl è franc ena bunga experientscha per pi tard, ena bunga scola. Scu vignst a freida cun la mentalitad ed igl lungatg? Franc mintgign canoscha la mentalitad digls Taliangers, els èn pi averts ed ins vign piglia se fitg bagn scu Svizzer. Cugl lun- gatg ins ò en grond avantatg sch’ins so rumantsch, ins amprenda spert igl taliang. Quant gudognas agl meis? Avonda per veiver... N’ast nigna malancuneia per la tia patria? Cler tg’igl è grev igl amprem da bandunar la sia patria. Ins vo ainten ena tera tg’ins canoscha angal igl ple dallas medias. Malancuneia vaia betg anc, ma ia pains anc bler ve digl bel Surses, ve dalla mia famiglia, ve da paraints e naturalmaintg ve da collegas. Quant dei fast chint da star a Roma? Ia sung m’obliia per dus onns tar la guardia svizzra, e siva veia sch’ia stung pi dei u schi am magna anavos se Surmeir a tga . Tge plans ast pigl avigneir? Igl mument sunga anc cò per dus onns a Roma e fatsch igl mies sarvetsch, siva ins vei anavant. BETG IN UM? da Rafael Camenisch Pli e pli blers umens giuvens sa decidan da na betg vulair far militari. L’alternativa sch’insatgi n’ha in betg ina menda corporala u nun è stà tar in psichiater? Il servetsch civil. "Um u betg um?" nun è alura la dumonda. La statistica na sbaglia betg: Il dumber da dumondas per il servetsch civil daventa cun mintga onn pli e pli grond. L’onn 2001 han 1870 umens tschentà la dumonda per dastgar far servetsch civil – 16 pertschient dapli che l’onn avant. L’onn 2002 han alura 2051 persunas tschentà la dumonda. Tendenza carschenta. Circa 80 pertschient da las persunas che fan la dumonda, dastgan la finala alura er prestar il servetsch civil enstagl d’absolvar la scola da recruts u in’autra part dal militari. Bleras pussaivladads Ils "zivis", sco persunas che prestan servetsch civil vegnan numnadas, han dentant anc da sbatter in zichel cun l’image da quest servetsch. I nun è numnadamain BETG uschia ch’ins sto lavurar en in spital u en ina chasa d’attempads sch’ins na vul betg far militari. Anzi: Las pussaivladads èn fitg vastas: Sper ils spitals e las chasas d’attempads datti numnadamain er la pussaivladad da lavurar per organisaziuns che s’occupan da la protecziun da la natira (en Grischun per exempel WWF Grischun u Pro Natura Grischun), tar l’uffizi da mantegniment e protecziun da monuments, tar organisaziuns per giuventetgna, en l’agricultura u schizun en l’exteriur sco gidanter da pajais da svilup. Ed il meglier: Sco zivi san ins tschertgar sez in post da lavur. Cundiziun è be ch’il manaschi sto esser annunzià tar il stadi. Il conflict da conscienza Durant ch’i nun è in problem en pajais vischants da la Svizra da dastgar prestar servetsch civil, fa la Svizra anc (!) in ualti grond tam tam. Per vegnir libers dal militari ston ins numnadamain passar la mustra sco abel, alura scriver ina brev da pliras paginas e la finala anc ir a Thun avant ina cummisiun da trais persunas per far cler a lezzas pervi da tge motivs ch’ins na sa betg prestar militari. Quai è nunmnadamain la premissa per vegnir liber dal militari: Ins sto mussar ch’ins ha in conflict cun la conscienza e na sa pervi da gliez betg far militari. I tuna dentant pli difficil e nausch che quai ch’igl è en verdad. En la cummisiun a Thun per exempel na fan neginas persunas dal militari part e per part datti vairamain bunas discussiuns là. (Anc) 450 dis Per il mument ston ils zivis anc prestar 450 dis servetsch, pia 1,5 giadas dapli che militari. Cun l’onn 2004 vegnan dentant las leschas a sa midar, uschia ch’ils zivis ston anc prestar 390 dis servetsch. L’emprim engaschi sto cuzzar 120 dis. E tar las finanzas: Sch’insatgi na maglia e na dorma betg en il manaschi, vegn el sin ina paja minimala da circa 2200 francs al mais – sch’el na lavurava betg avant il servetsch. Uschiglio è l’indemniasaziun pli auta. Cassa da malsauns na ston ins betg pajar duront il temps da servetsch. E per students: Servetschs civils san valair sco pratticums per il studi e viceversa. Mai memia tard Per tschentar la dumonda da dastgar far servetsch civil nun èsi mai memia tard. Er sch’ins ha gia absolvì la scola da recruta, pon ins far la dumonda. Ils dis ch’ins ha alura gia passentà en il militari vegnan subtrahai e quintan pia er. Ed il rest dal temp en servetsch san ins, cun ina resposta positiva en sac, passentar senza mondura da guerra, senza marschs da kilometers, senza emnas da surviver ed er senza littinents che ans van sin la gnerva. Dapli infos sut www.zivildienst.ch u www.konsura.ch (per la glista da manaschis en la Svizra orientala) 07 FUGIR EL MUND NI EMBRATSCHR GL’ENTIR MUND da Maurus Blumenthal Daco semorder en in meil asch, sch’ei dat tons meils che vesan ora dultschs pli che dultschs? Tgei dat ei pli bi che da morder oz en in meil, damaun en tschel, surdamaun puspei en in auter – mo maina finir in? Il maler lai buca mo crescher la meila per ch’ella gusti als carstgauns ed als utschals, mobein era per derasar il cocs – ils sems dalla plonta. Lezs sesanflan denton enamiez il meil. Aschia sesanflan era nos cocs, nos sems che daventan semenzas per nova veta en nies miez. Mo per vegnir tier quei miez ston ins mintgaton era penetrar aschadads. Entuorn nus dat ei denton aschi bia caussas che vesan ora fetg dultschas, ch’ein fetg attractivas per fugir da sesez. Tut sa atgnamein daventar ina fugia, bia gadas vegn quella fugia era numnada droga. Mo per impedir malcapientschas drovel jeu il plaid fugia. (Fugir ei in verb da moviment, esser drogaus perencunter buca). Sin via tier ils agens cocs confronteschan ins mintgaton caussas buca mo aschas, mobein era fetg petras: Quellas regurdientschas fan tema. Ei dat aunc in tabu Ina flur sa buca fugir en in auter plaz che plaschess meglier ad ella. Nus savein forsa fugir en in auter plaz, mo nus prendin adina cun sesez, nies desiert ni noss stempraus. Mo che nus s’encurschin il bia buca ei. In fugir da sesez ei atgnamein nunpusseivels perquei che nus purtein era adina cun sesez entirs ed entratgs. E sche nus sneghein nossas varts buc aschi glischontas, ein ellas tuttina gl’entir temps cun nus. Oz gin ins ch’ei detti negins tabus pli – mo ei dat aunc in, jeu schess il pli grond da tuts, il tabu da tschintschar ed acceptar sesez sco quei ch’ins ei. Tabuisar veramein quei ch’ins ei e viver in "jeu" che fui. Viver ina persunalitad illusorica perquei ch’ella corispunda buca al coc dall’olma. Il coc dierma, rebellescha mintgaton, denton negin capescha quella rebalzada. Ed ins viva in’illusiun. Absurditads Fugir dalla critica, fugir dalla carezia, fugir dil mal, fugir dalla verdad, fugir dalla responsabladad, fugir dil stress, fugir dil mund. Surtut la giuventetgna survegn ina paletta grondiusa da fuigias pusseivlas – in supermarché da fuigias dad ina vart, da l’autra vart essan nus dumandai aschi fetg sin tut las varts. Nus vein era strusch pli temps dad esser nusezs. Igl ei da corrispunder als maletgs dils auters. La veta vegn stinschentada entras quei ch’ins stuess far per plascher ed esser renconuschius tier tschels. Ed allura sorta la veta tut strubigiada sin tschella vart. Quei numnan ins allura absurditads. La veta ei sensibla Mintgaton fugir, gliez ei normal. Sche la veta ei denton mo pli ina fugia, allura vesa il mund ora sco quei ch’el ei ussa: devastaus. La veta ei fina e sensibla, sch’ella sa denton buca viver daventa ella tuttenina aschi destructiva sc’ina bumba. Per saver magliar tiu agen meil, stos ti saver acceptar el – tei tez. Buc acceptar tei sco quei che tschels vulan tei, mobein sco ti eis. E co sas ti tgi che ti eis, co sas ti tgeinin ch’ei veramein tiu meil? Sche ti prendas temps per tei en tutta ruasseivladad e piardas ils patratgs dil mintgadi, lu sentas, audas e vesas ti tuttenina tiu meil, tiu ver meil. Ed ils sems el coc dad el glischan sco aur, sco quei ch’ei han gia fatg gl’entir temps, mo che ti vesevas buca els. E ti stos rir e savessas embratschar gl’entir mund. IN VIEDI da Pia Valär Tschanteda a lur da la via: üna giuvna cun chavels lungs, nairs, tratschlos. Sieus vstieus: sdratschos, ruots, be fouras. Ün iffaunt tschücha lat our da sieus bruosts vöds. Sieu maun: stendieu our vers la glieud, chi passa. Sia vusch debla, monotona batlagia, benedescha e blastemma. Tschanteda a lur da la via. Ella sota. Sota e sota. Tuots sotan. Il fö immez aint schloppigna. A vain chanto, suno, tainto. A vain fat l'amur. Liberted. Ella es in viedi. Adüna in viedi. Ella vo inua cha'l vent la maina. Il vent: aunch'ün pô pü liber cu ella. Ella contaimpla ils utschels chi svoulan. Ella vo inavaunt, davent. Üna roma nu crida. 09 COCO CHANEL (1883 – 1971) da Fadrina Hofmann In mincha s-chaffa da büschmainta moderna da duonnas as chatta la suottascripziun da Coco Chanel. Sül conto da la creatura dal "pitschen nair", va eir la popularisaziun da las chotschas per duonnas, vestits tagliats e frisuras cuortas. Fin ün tschert grad va inavo il stil da moda da mincha duonna moderna fin pro la legendara creatura da moda Coco Chanel. Sco cha tuot ha cumanzà Gabrielle Bonheur Chanel nascha dal 1883 a Saumur in Frantscha. Seis bap es mariner e sia mamma lavura in üna chasa da povers. Ils genituors nu sun maridats e la matta vaglia sco bastarda. Cur cha Gabrielle ha be ses ons, moura la mamma, e Gabrielle aintra i’l convent d’Aubazine e frequainta plü tard la scoula in ün internat. Las fuormas modestas e las culuors sombras da la moda cha Coco creescha plü tard sajan il resultat da si’infanzia. Davo la scoula prouva Gabrielle da s’etablir sco chantadura. Las chanzuns ch’ella chanta il plü suvent sun "Ko Ko Ri Ko" e "Qui qu’a vu Coco" – da là nan deriva seis surnom Coco. Il success sco chantadura nun es grond e Coco cumainza a far collecziuns da chapels per amis. La grond’amur – il destin da Coco Il bigliet d’entrada illa "high society" survain Coco cur ch’ella cumainza üna relaziun cun Arthur "Boy" Capel – l’amur da sia vita. El sustegna a Coco finanzialmaing e dà eir l’impuls da rivir sia prüma boutique da chapels, sia prüma butia da moda e sia prüma chasa da moda. Bainbod creescha Coco eir "coûture" fatta our da jersey ed iniciescha il trend da "petit garçon". Cur cha Coco Chanel cumainza cun sia "maison de coûture", nu tilla voul ingün tour serius. Immez il temp dad exibiziunissem e frivolità creescha ella ün stil subtil e douvra ün material bunmarchà elavurà in massas in fabricas – il jersey. Sia moda cumadaivla, las schoccas cuortas e la büschmainta da lavur sun ün grond cuntrast invers la moda da corset actuala. Coco svessa as vestischa d’ün stil masculin ed adatta quella büschmainta deliberanta eir per otras duonnas. Quai es il punct da partenza pel grond imperi da Coco Chanel. Davo la mort tragica da "Boy", causa ün accidaint cul auto, va Coco dal 1920 a Paris. Dürant ils prossems ons ha ella üna pruna afferas (Strawinski, Pawlowitsch, Reverdy, Westminster) però ella nu marida mai e nun ha ingüns uffants. "Per esser irrimplazabel as stoja esser different" (Coco Chanel) Dal 1921 cumainza Coco üna terza carriera cun parfüm. Ella inventa "Chanel No. 5" e cun quai ün parfüm sainza temp chi’d es popular sur tuot ils cunfins. Dal 1926 preschainta Coco per la prüma jada "il pitschen nair" e cun quel es il success garanti. Ella riva sia prüma boutique a Londra ed ün on plü tard creescha Coco seis prüm costüm da tweed chi dvainta legendari. I seguan üna butia dad accessoires ed üna da clinöz. United Artists fa ün contrat cun Coco Chanel per far il styling da lur stars. La büschmainta aint il film "Tonight or Never" es per exaimpel creada dad ella. La gronda part da sias creaziuns han ün success stabil e nu’s müdan dad on ad on – e gnanca da generaziun a generaziun. Il comeback Dürant la Seguonda Guerra Mundiala vain interruot l’affar e be amo üna butia a Paris resta averta. L’affera cun ün ufficial nazi pudess esser il motiv perche cha Coco Chanel vain arrestada ed interrogada da la pulizia francesa. Coco banduna la Frantscha e va in Svizra. Pür dal 1954 ris-cha ella ün comeback ed ha grond success. Ella avancescha illa liga dals creaturs da moda, amo adüna persvada la moda da Chanel cun seis stil natüral e casual. Coco Chanel lavura fin pro sia mort dal 1971. La vita da Coco Chanel vain onurada cul musical "Coco" i’l qual Katherine Hepburn giova la rolla principala dal 1969. La moda da Chanel Coco Chanel favurisaiva designs simpels e severs chi d’eiran inspirats dal sentimaint da vulair as deliberar. Sia moda d’eira s-chüra, sombra e pratica, e listess – adüna cuntgnaiva ella ün zich glamour. Grazcha a la moda da Chanel pudaivan las duonnas as vestir in ün möd cumadaivel e listess elegant, feminin e mistic. Il costüm da Chanel es dvantà intant l’ideal per eleganza tradiziunala. L’ouvra da Coco Chanel es sco sia vita: eterna, inconvenziunala ed abla da s’preschantar e’s reinventar adüna darcheu in milli differents möds. – INNOVATURA ED ICONA Minchün til cugnuoscha, l’uschedit "pitschen nair", ed il plü tard davo cha Marilyn Monroe vaiva confessà ch’ella porta la not be "Chanel No. 5", es quel parfüm cuntschaint sün tuot il muond. Chi es la duonna chi ha müdà il stil da vita da tantas duonnas da differentas generaziuns? Che as zoppa davo il nom da marca "Chanel"? Ün pêr sclerimaints da "the woman behind the designs", Coco Chanel. 11 VEIVER DA L’OTER MANG DIGL MOND da Gianna Sonder ...HM mail da Conradin Klaiss Nova Zelanda sa catta aint igl pacific digl sid e cumpeglia dus inslas grondas e varsaquantas pitschnas. La sia surfatscha è circa schi gronda scu 7 gedas la Svizzra. Sen l’insla digl sid rigia ple u manc igl madem clima scu cò. Sen l’insla digl nord ègl pero tropic. La capitala da Nova Zelanda è Wellington tgi sa catta sen l’insla digl nord. Sen las inslas ògl passa 200 pizzas, la pi ota è 3000 meters ota. Tranter chellas pizzas mossan anc treis vulcans lour testa deira. A Nova Zelanda abiteschan bung quatter milliuns carstgangs. Cunchegl tgi la tera è schi gronda ed anc populada schi pac, sa cattan angal 13 carstangs sen en km_. An Svizzra ègl gio 173 persungas per km_. Digls quatter milliuns an Nova Zelanda veivan ca. 86% ainten martgeas ed an media vignigl 77 onns vigls. Baito vign per gronda part engles e maori, er schi angal ple bung 10% digls abitants èn Maoris. La gronda part è europeica cunchegl tgi Nova Zelanda è neida colonisada anturn igl 1830. Ena fitg gronda differenza tranter Nova Zelanda e la Svizzra è tgi cura tgi nous vagn mesa stad neivigl tar els, q.v.d tgi anviern e stada èn gist igl cuntrari. En’otra differenza è igl traffic a sanestra. A Nova Zelanda ple u manc mintga carschia tgi ò en auto. Igls Kiwis (uscheia sa nomnan igls abitants dalla Nova Zelanda) pon gio eir davent da 14 onns cun auto cun ensatgi tgi ò igl bigliet. Cun 16 onns ins pò eir sulet pero cun 18 onns ins stò far igl examen. Per eir a scola stò mintga scolar veir aint la si’uniforma. Scolars tgi von sen scolas retgas e noblas on aint gugent chella, uscheia mossigl tg’els èn ensatge migler. Igls Kiwis èn fitg loschs sen l’atgna tera, damai fitg patriots. Uscheia dattigl per exaimpel cartas digl mond noua tgi Nova Zelanda è da mez e betg scu usito d’en mang prest tagleda giu. Igl dazi è fitg strantg. Sch’ins è sto an Australia en pêr emdas cun la tenda e siva ins viandescha anavant ve Nova Zelanda ins stò nattager la tenda ainten mintga cantung. Igls Kiwis vottan numnadamaintg betg tgi vign impurto animaligns. A Nova Zelanda davigl uriund fitg pacs animals, prest angal utschels e sgulanotgs. Igls animals vevan er nigns inimeis ed eran uscheia disos da far igl sies nia giu mez. Pero avant en pêr decennis ins è nia sen l’ideia d’immigrar glioirs e possums. Chels on antschet a magler igls ovs digls utschels ed ossa ple e ple sorts d’utschels tgi svaneschan. Igls animals immigros on naturalmaitg nigns inimeis sen las inslas e sch’ins vei egn da chests animalets ins po cun bunga cunsienztga (...) eir sur or cugl auto. I dat avonda. La gronda part digls Kiwis veivan dalla agricultura. A Nova Zelanda veivan an tot ca. 70’000 nursas. Bleras donnas fon mastiers dad omens. Ellas von er pigl martel e pigl teirastrubas schi ensatge funcziunescha betg. Maglea vign per regla davant la televisiun. Schi ensatgi d’en’otra tera è an visita vign dumando noua tgi vottan magler. La visita è gl’amprem tot perplexa ma i vign alloura maglea a meisa tenor giaveisch. Tigl menu da mintga de totgan tiffels, ensatge tgern e verdura. Salata vign rar maglea. E schi la famiglia decida eneda da far p.ex. pasta giantar, dattigl siva quatter-tschintg deis pasta. Anc ensatge tar la televisiun: schi ensatgi è a tgesa vo’la, schi ensatge tschainta davant e varda u betg. Igls Kiwis èn autonoms, averts e hospitevels. Lour hobis èn per regla rugby, balla pe e kricket. Nova Zelanda è la tera perfetga per ena moda da veiver pi simpla, pi pac birocratica e pi pac convenziunala e per ena veta sainza zerps e filunzas. Tgei duei dir: jeu sun savens in scheissperfecziunist. anflel buca ideas che cuntentan. carghel a memez in immens buordi cun quei. e lu vegn vitier che il layoutmaker da Punts ha puspei inaga dapli da spitgar sin mei. ed ussa vegn aunc vitier ch'el ha spitgau per nuot. jeu stun mal che jeu hai cumplettamein disdiu quella gada. normalmein fuss jeu silmeins staus el stan da metter ensemen enzatgei, era aunc il davos mument. sun buca disaus pli da scriver. la musa, sco ti dias, ha schau mei el 'stich' quella ga. hai empruau da puder tier tei per telefon. ei buca gartegiau. in'autra gada buca spetga sin miu text. sch'el vegn en tier tei ad uras ton meglier, sche buc, lu eisi halt miu 'pech'. tgei ei il puntissimo per la ediziun suenter quella? peace conradin* * Conradin Klaiss, anteriur caporedactur da la Surselva per las Punts, sa chatta en la Nova Zelandia e studegia musica là Remartga da la redacziun: Char Conradin, nagin stress. Igl è bel da puspè ina giada udir insatge da tai. E per tia defensiun: Ti nun eras pli en Svizra cura che la Rumantschia ha surmuntà ses complex – e quai entras ina simpla parola (che exista uss gia en ina in zichel autra versiun sco condom). 12 ENGIAVINERA dal team da Punts Has TI style? – Tschertga ils differents lifestyles e chatta la soluziun – sche Ti has style cun mangiar l’enconoschas – e Ti sas guadagnar in dals styleös t-shirts da Punts. Trametta Tia soluziun enfin ils 31 da settember a Rafael Müller, Pradamalerstrasse 19, 7015 Tumein, fa in mail a [email protected] u in sms sin 078 858 57 23. 1 2 3 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ina butia da moda zunt populara tar la giuventetgna. Questa glieud ha in stil da viver particular: Knie, Nock... In actur american dals onns 60 che mussava en ses films e sia vita, co ch’ins ha da far per esser rebell forever. Purtava jeans, gieva cun töf ed è mort baud en in accdient cun ses Porsche. Num da famiglia. In carnet da lifestyle per teenies. Ina marca da moda taliana chara e nobla. Chadagna svedesa da gronds negozis da mobiglia. Abitaziuns fatgas or da veglias fabricas. Ualti trendy! Tgi che fa in sin style cun fimar cigarras fema: LA bar da la gervosa a Cuira en la citad veglia cun ina gronda schelta. 5 6 7 8 9 TGI CHE SA RUMANTSCH SA DAPLI www.rtr.ch CONTAINER ACHTUNG, FERTIG CHARLIE! CLÉAN – ‘UNIVERSAL LANGUAGE’ Film dal mais, da Curdin Fliri La schibetta dal mais, proponida dal Battaporta dal Radio Rumantsch: da David Spinnler Segir che tuts enconuschan quel temp enturn ils 20 onns. Tut ils umens survegnan in fegl cun si la data cur che l’enfiern per 15 emnas entschaiva. Be precis, la recruta. Antonio (Michael Koch) ha simplamain ignorà la brev e giudì vinavant il mund. Pir a si’atgna nozza emprenda’l ad enconuscher la realtad da la vita. La polizia vain, interrumpa la ceremonia e prenda en fermanza ad Antonio davant sia spusa e tut la parentella. El sto immediat entschaiver sia recruta. En frac vegna’l transportà fin tar la caserna da militar. Ma quai n’è betg anc tut. Tar sia truppa vegn tiers er anc il corporal Weiss (Marco Rima, lustig sco adina) che schicanescha a sia truppa cun manevras da l’impussaivel. Antonio vul be anc ina chau ssa: ir enavos tar sia spusa. Cur che recrut Weber (Kaya Inan), il meglier cumpogn dad Antonio, scuvra che la recruta Michelle Blunschi (Melanie Winiger) è la figlia dal cumandant Reiker (Martin Rapold) tils vegn endament be anc ina soluziun. Plan B(lunschi). Il plan è fitg simpel. Antonio sto rablar en letg a Michelle. A la fin finala è sex en la caserna da militar scumandà severamain, surtut culla figlia dal cumandant. Igl è ur’e temp che nos bun pajais fa puspè in film. Risadas èn garantidas. Achtung, Fertig, Charlie! è ina cumedia divertenta che ti na stuvessas betg mancantar sche ti et almain in pa patrioticuo sche ti duvras novas ideas per far daventar grit a tes corporal. Pascal Gamboni vul daventar in vair rockstar – e cun la schibetta’Universal Language’ è el ,ed è era sia band Cléan, sin viadi vers quella finamira: Il sound da ghitarra è compact e voluminus – ins al senta en il venter – e la vusch da Pascal è ina ch’ins auda era cura che il cd player ha gia ditg fatg 'stop'. Ils songs novs da Cléan – la combo austrosedrunesa – ils songs èn pli fervents che quels da l’emprim album dal 2002. Pascal di: pli aspers – pli vairs – pli frestgs – ed era pli agressivs. E cler – els n’han betg pli in dj – dj Gion è turnà en Svizra. Era tras quai s’ha midà la musica da Cléan. La musica actuala da Cléan viva da las ghitarras e dal chant. Ils Cléans – Pascal Gamboni, Severin Brugger, phil k. ed Andras Bognar – ils Cléans vivan anc adina a Bristol – UK. Els dattan 100'000 concerts – els lavuran vi dals songs – ussa èn els puspè stà en il studio da Sugar Shack Records. Betg pli en il medem studio – questa giada han els producì en in studio ch’era a la riva da la mar. Ma els han era stuì esser a fin cun las lavurs fin in termin fixà ordavant. Pascal n’ha betg vulì acceptar quai – dentant ussa di el che il squitsch ha procurà per in sound ch’è il maletg dad in temp intensiv – in maletg da Cléan e lur vita exact ussa. 12 songs – els derasan dimensiun – els èn plains da colurs – els han power – e sco ditg – il chantant è precis il dretg! Cléan 2003 – Universal Language – ins bada che quels vivan mo per lur musica. Predicat: gailira-rockischem. Tar l’ultim album da Cléan hai jau scrit: il meglier che è vegnì fatg insacura da tips rumantschs – quest album è anc meglier. Il film è en ils kinos en tut la Svizra davent dals 18 da settember. Cléan – ‚Universal Language’ – Sugar Shack Records www.daclean.com www.sugarshackrecords.co.uk The winner is Dario Janett da Tinizong ha guadagnà l’engiavinera da Punts da l’ediziun „open air". La dretga soluziun era „CUSCHNAUS", il plaz nua che l’open air Val Lumnezia aveva lieu. Ed il premi per Dario è ina supermoderna tastga da la Banca Chantunala. Da nov trais chaus Il tandem da la chauredcaziun è sa schlargià. Rafael Camenisch sustegna Fadrina e Rafael M. en lur lavur. Cun il agid da Rafael C. vegnan las Punts empruvar d’elaburar anc dapli ils puntissimos e da porscher anc meglier schurnalissem giuvenil. Dai ragazzi e ragazze! La vusch da la GiuRu (Chatrina J. raquinta) Nos workshop da film, che ha gieu lieu la fin da zercladur a Scuol era in success ed ina coola chaussa. Grazia fitg a tut ils partecipants. Fotis chattais vus sin www.giuru.ch. La fin da fanadur ha ina pitschna delegaziun da la GiuRu piglià part ad in inscunter cun autras gruppas da minoritads linguisticas. Il inscunter s’ha numnà "Sternwanderung" ed ha gieu lieu en il Tirol dal sid. Communicaziun persunala: Oliver ed Annatina, vus essas super! La GiuRu ha gì ensemen cun la Romania da Giuventetgna e las punts in stan a l’ Open Air Val Lumnezia. La èn venids repartids ils condoms da la GiuRu. Per quels che n`han anc betg duvrà els: Bler divertiment! Lady’s Night a Rabius ils 9 da settember Gia per la terza giada organiseschan ils gentlemens da la Giuventetgna Rabius l’utimativa festa per tut las giuvnas, giunfras, dunschellas, mammas, mungias, strias – u detg auter per tut las persunas femininas. Quellas pagan numnadamain nagina entrada en la disco cun bavrondas fitg favuraivlas, snack bar e bus da notg ensi ed engiu. IMPRESSUM chauredactur/a: Fadrina Hofmann, Rue Louis-Chollet 3, 1700 Fribourg [email protected], 078 724 74 81 Rafael Müller, Pradamalerstrasse 19, 7015 Tamints, [email protected], 078 858 57 23 caporedactur/a: Rafael Camenisch, Poststrasse 24, 7000 Cuira, [email protected], Gianna Sonder, Sumvei 77, 7462 Salous, [email protected] Pia Valär, Ritscha, 7524 Zuoz [email protected] redactur/as en quest numer: Christoph Mareischen / Conradin Klaiss / Fadrina Hofmann / Mevina Feuerstein / Maurus Blumenthal / Ursin Lutz capo layout: Theres Jörger, Pfingstweidstrasse 31b, 8005 Turitg, [email protected] layout nr 112: Sabina Albanese & Alex Meyer secretariat: Punts, Curdin Fliri, Avant Muglins, 7550 Scuol, [email protected], 081 864 92 62 u 076 380 44 45 stampa: Spescha & Grünenfelder, Glion pretsch d'abunament: 40 francs ad onn, Raiffeisen Laax 70-6699-9 editura: GiuRu, Chascha postala 312, 7002 Cuira internet: www.punts.ch, www.giuru.ch Punts è commembra da l'Associaziun da la Pressa Svizra dals Giuvens 15 AZB 7130 Glion VE COMMEMBER DA LA GIURU La GiuRu sustegna Tai a finanziar, communitgar e realisar Tes project rumantsch e giuvenil. Ti survegnas sco commember/bra da la GiuRu regularmain infurmaziuns dals projects actuals e la pussaivladad da Ta partecipar ad inscunters internaziunals ed ad autras activitads. ABUNESCHA PUNTS ( ) Jau abunesch PUNTS – la gasetta giuvna per mo 45 francs ad onn ( ) Jau regal in abunament da PUNTS – la gasetta giuvna ( ) Jau fatsch in test – dus ediziuns gratuitas da PUNTS num e prenum: adressa: lieu: Trametta il talun a noss secretariat: PUNTS, Curdin Fliri, Avant Muglins, 7550 Scuol, [email protected], 081 864 92 62 u 076 380 44 45 Jau vuless daventar commember/bra da la GiuRu: ( ) Jau vuless las infurmaziuns per e – mail ( ) Jau vuless las infurmaziuns per posta num e prenum: adressa: lieu: tel: e-mail: Trametta il talun a la suandanta adressa: GiuRu, Chascha postala, 7000 Cuira, u T'annunzia sut www.GiuRu.ch
Documenti analoghi
171 (962.17 KiB)
mintga seira. Betg angal quasi mintga
seira. Na, MINTGA seira. Ia ma ragord
dad ena excepziun: Köbi, igl mies con
abitant tudestg era gist nia vetiers da nov.
Ia tschantava segl canape oransch, el...